Doğalgazda 4 "dolar"cık düşüş
Doğalgazda, son dönemde dalgalanan ve aşağı doğru hareketlenen petrolün alım maliyetlerine etkisi belli oldu. BOTAŞ'ın, 1 Temmuz itibarıyla doğalgaz ortalama alım maliyeti (her 1000 metreküp) 291 dolardan, 287 dolara geriledi; diğer bir deyişle 4 dolar azaldı. Peki, bu gerileme sonrasında BOTAŞ'ın biriken zam ihtiyacı azaldı mı? Olcay Aydilek'in haberi...
Türkiye’de, yılda 50 milyar metreküp doğalgaz tüketiliyor. Ekonomik krize bağlı olarak son birkaç yıldır tüketim düşüyor. Bu yıl da tüketimin bir miktar düşmesi ve 46-47 milyar metreküp düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor.
Türkiye, gerek doğalgazda gerekse petrolde net ithalatçı bir ülke. Doğalgazın önemli bir bölümünü Rusya’dan ithal ediyor. İran ve Azerbaycan’dan da doğalgaz alıyor. Cezayir ve Katar gibi ülkelerden kontratlarla ve spot piyasadan (ABD) da LNG ithal ediyor.
3’ER AYLIK DÖNEMLER
BOTAŞ’ın doğalgaz ithalat fiyatı, 3’er aylık dönemlerle yeniden hesaplanıyor. Fiyatı belirleyen iki temel unsur petrol ve dolar kuru. Petroldeki, son 3 ve 6 aylık hareketler, çeyrek dönemlerde gaz fiyatına yansıtılıyor. BOTAŞ, petrol ve kur arttıkça, tedarikçi ülkelere daha yüklü miktarda ödeme yapmak zorunda kalıyor.
4 DOLAR DÜŞTÜ
Sektör, bu nedenle gerek petrol gerekse kur hareketlerini çok yakından takip ediyor. Özellikle, bu yılın ilk yarısında yaşanan hareketlilik ve bir süre fiyatların gerilemesi nedeniyle petrolün doğalgaz alım maliyetlerine etkisi en çok merak edilen konuların başında geliyordu. Görece gevşeyen petrolün fiyatlara etkisi ortaya çıktı.
BOTAŞ’ın, 1 Temmuz itibarıyla doğalgaz ortalama alım maliyeti (her 1000 metreküp) 291 dolardan, 287 dolara geriledi; diğer bir deyişle ithal ettiği her 1000 metreküp doğalgazda 4 dolar azaldı.
Peki, bu durum BOTAŞ’ın birikmiş zam ihtiyacını nasıl etkiledi. BOTAŞ, anımsanacağı üzere 1 Temmuz’da konutlara ve sanayiye zam yapmadı. Sadece, santrallere sattığı gazda yüzde 6.5 zam yaptı.
BOTAŞ, bu verilerin ışığında halen 287 dolara ithal ettiği doğalgazı (işletme maliyetleri hariç), konutları 153 dolardan, sanayiye 233 dolardan satıyor. Aradaki farkı, sübvanse ediyor.
ZAM OLUR MU?
Sektör, BOTAŞ’ın, en geç eylül ya da ekim ayında doğalgaza zam yapma olasılığının son derece yüksek olduğuna işaret ederek, “BOTAŞ, ağustos ayında da zam yapabilir. BOTAŞ, doğalgazı 287 dolara ithal ediyor. İşletme maliyetleriyle birlikte 300 doların üzerine çıkıyor. Bunu, sübvanse edilen fiyatlarla piyasaya satıyor. Bu durum zaten finansal ihtiyacı net olarak ortaya koyuyor” görüşünü dile getirdi.
