"NFT, Metaverse ve Öteki Şeyler”de bu hafta: Yeni dünyanın yeni iş modeli

Teknoloji dünyasında metaverse, blockchain ve NFT odaklı yenilikleri ve gelişmeleri ele aldığımız haftanın özeti, “NFT, Metaverse ve Öteki Şeyler” ile karşınızdayız. İşte Habertürk’ten Necdet Çalışkan’ın hazırladığı öteki evrende haftanın öne çıkanları...

1- SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ODAKLI METAVERSE AÇILIMI: CEREVERSE

Yerli dijital dönüşüm teknolojileri şirketi Cerebrum Tech, ekonomi, sağlık, eğitim ve eğlence gibi alanları dijital dünyadaki üretim ile desteklemeyi mümkün kılmayı hedefleyen Cereverse ekosistemini tanıttı. Blok zinciri (blockchain), web 3.0, NFT ve metaverse teknolojilerinden yararlanan Cereverse ekosistemindeki tüm işlemler için dijital varlık birimleri olan token ve NFT’ler kullanılacak. Bu varlıklar kullanıcılara dijital sahiplik, koleksiyonerlik, değer aktarımı, erişilebilirlik ve birlikte çalışabilirlik sağlayacak.

Cereverse kullanıcıları avatarlar, eşya ve malzemeler, biletler, koleksiyonlar ve anahtarlar gibi çeşitli dijital varlıklara geçici veya kalıcı olarak sahip olabilecek. Bu varlıkların alım satım işlemleri ise NFT pazaryeri uygulaması ile yapılacak.

3 boyutlu dijital akıllı şehir

Toplantıda verilen bilgiye göre merkeziyetsiz otonom bir organizasyon olan DAO (Decentralized autonomous organization) ise Cereverse ekosisteminin yönetiminden sorumlu olacak. 3 boyutlu dijital akıllı şehir olarak geliştirilen CereCity içindeki üretim alanları ile imalat, perakende, tarım, hayvancılık, ormancılık ve madencilik gibi faaliyetler Birleşmiş Milletler (BM) sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ile uyumlu olarak gerçekleştirilebilecek.

Eğitim enstitüsü, bilim laboratuvarı, alışveriş merkezi, sanat galerisi, sinema salonu ve spor kompleksi gibi aktivite alanları bulunan CereCity, aynı zamanda fiziksel dünyadaki kaynakların tüketimini yavaşlatmayı amaçlıyor.

"Fiziksel ve dijital varlığımız daha da bütünleşecek”

Cereverse ekosisteminin tanıtım toplantısında konuşan Cerebrum Tech Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Dr. R. Erdem Erkul, “Dünyamız, insanlığın mevcut karbon ayak izi ile her zamankinden daha hızlı azalan sınırlı kaynaklara sahip. Cereverse de blok zincir, web 3.0, metaverse, NFT ve DAO gibi gelişen kavramlardan yararlanarak teknoloji ve çevre arasında pozitif ve sürdürülebilir bir bağ kurmayı hedefliyor” dedi.

Web 3.0 ile herkes için kişiselleştirilmiş ürünler üretilebileceğini, her kullanıcının aynı zamanda bir içerik üreticisi olduğu yeni bir sanal dünyanın başladığını söyleyen Erkul, “Hem gerçek hem de sanal dünyayı aynı anda deneyimlememizi sağlayan metaverse, içerdiği yenilikler nedeniyle devrim niteliğinde bir etkiye sahip olacak. Bu sayede fiziksel ve dijital varlığımız daha da bütünleşecek” diye konuştu. Gartner'ın metaverse hakkındaki tahminlerini paylaşan Erkul, 2026 yılına kadar tüm insanların yüzde 25'inin iş, alışveriş, eğitim veya eğlence/kültür gibi bazı alanlarda metaverse’te günde en az bir saat geçirmesinin beklendiğini söyledi.

2- RAKET TUTUŞU NFT OLDU

Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın masa tenisi oynadığı sıradaki raket tutuşunun Nitelikli Fikri Tapu'ya (NFT) dönüştürüldüğünü söyledi. Koç, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda şunları ifade etti:

"Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın masa tenisindeki merak edilen raket tutuşu, Nitelikli Fikri Tapu'ya dönüştü ve Gençlik ve Spor Bakanımız tarafından kendilerine hediye edildi. Yenilikçi teknolojileri yakından takip eden dijital gençlerin bakanı Sayın Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu'nu tebrik ediyorum."

3- YENİ NESİL İŞ MODELİ: 'DIRECT TO AVATAR'

Metaverse dünyasının sunacağı yeni nesil iş modellerinin başında "Direct to Avatar (D2A)" geliyor. D2A aslında "Direct to Customer (D2C)" olarak bilinen iş modelinin metaverse dünyasındaki karşılığı olarak görülüyor. Fiziksel yaşamda doğrudan tüketiciye sunulan ürünler sanal dünyada doğrudan avatarlara veya kullanıcıların dijital kimliklerine sunuluyor. Dolayısıyla da da D2A modeli, metaverse platformlarında markalar tarafından giderek daha falza önemsenmeye başlandı.

Girişimcilik, inovasyon ve danışmanlık hizmetleri kuruluşu GOOINN, D2A adlı bu yeni iş modelini masaya yatırdı. Web 3.0’ın etkisiyle tüketici trendlerini de belirlemesi beklenen D2A modeline yönelik öngörüler şöyle sıralanıyor:

Z Kuşağı Önemsiyor

Bugün D2A iş modeli ile ürünlerin sunulması yeni bir pazar ortaya çıkarıyor ve bu pazar sanal dünyada sadece amatör veya profesyonel oyunculara özel değil, aynı zamanda daha farklı kitleleri de hedefliyor ve bunlardan birisi de Z kuşağı.

Z kuşağı dijital avatarlarını kendilerinin sanal ortamda temsilcileri olarak görüyor, sanal dünyalarda daha fazla zaman geçiriyor ve bu ortamlarda kendilerini daha benzersiz bir şekilde tanıtmak istiyor. Güzellik, perakende ve yaşam tarzı alanlarında markaların platformlar ile iş birliği yapmalarını talep ediyor. Bu nedenle markaların bu kuşağı da göz ardı etmemesi gerekiyor.

D2A Ekonomisi

.png

D2A iş modeli ile ortaya çıkan yeni ekonomi dijital yaşamların artık eskisi gibi olmayacağının bir göstergesi. Bahsedilen bu yeni nesil ekonomiye ivme kazandıran beş ana nokta ise şunlar:

- Avatarlara Satış: İlk olarak doğrudan tüketiciye yapılan satışlar artık doğrudan avatarlara yapılıyor. Burada aracılar ortadan kalkarak alışveriş yapma şeklinde başka bir döneme giriliyor. Yeni evrimde insanlar tamamen atlanıyor ve doğrudan avatarlar hedef alınıyor.

- Yenilik: D2A ile dijital ürün yeniliği ön planda. Dijital alanda her şey mümkün görüldüğü için de sonsuz yaratıcılık ortaya çıkıyor.

- Hızlı Etkileşim: Markalar halihazırda metaverse ile ilgilenen grup ile hızlı etkileşim kurmak için D2A modelinden yararlanıyor. Bu modeli kitlesel bir boyuta gelmeden önce benimseyen markaların kültür liderleri olarak algılanacakları öngörülüyor.

- Kişiselleştirme: D2A modeli ile markalar tüketicilerinin kişisel hikayelerini anlatmalarına ve kendilerini ifade etmelerine yardımcı oluyor. Tüketicilerin fiziksel kimlikleriyle rahat edebileceklerinden daha fazlasını sanal dünyada sunmaya odaklanıyorlar.

- Herkese Hitap Etme: Herkes sanal dünyaya katılabiliyor ve istedikleri gibi kendilerini bir kısıtlama olmadan ifade edebiliyor. Tüketiciler istedikleri dijital kıyafetleri giyebiliyor ve ilham veren markalar ile iletişime geçebiliyor. D2A ile markalar dijital dünyaya katılan tüm tüketicilere ulaşabiliyor.

4- YENİ KOLEKSİYONUNU HOLOGRAFİK NFT DEFİLESİ İLE TANITTI

Erkek giyim markası Kiğılı, “Yarın için bugünden” mottosuyla oluşturduğu ekolojik ve teknolojik ürünlerinin yer aldığı Tomorrow koleksiyonu ile birlikte global platformlarda satışa sunulan giyilebilir NFT parçalarını tanıttı. Holografik NFT defilesine sahne olan lansmana Kiğılı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hilal Suerdem, Kiğılı CMO’su İlkay Keleş, dijital içerik üreticisi Bedirhan Soral, Oktay Kaynarca, Abdullah Avcı, Bensu Soral, Beyza Arıca, Elif Şahin, Caner Yıldırım, Deniz Baydar, Tugay Mercan’ın yanı sıra iş, sanat ve cemiyet hayatının ünlü isimleri katıldı.

Lansmanda holografik NFT defilesiyle tanıtılan ve global platformlarda satışa sunulan giyilebilir NFT koleksiyonu; gömlek, smokin ve sweatshirt’ten oluşuyor. Metaverse’teki avatarlar için tasarlanan NFT koleksiyonunda yer alan parçalar, global bir platform olan OpenSea’de satışa sunuldu ve yakın zamanda da Türk girişimi olan GoArt evreni üzerinden satın alınabilecek.

5- WEB 3.0’DA GÜVENLİĞİN İPUÇLARI

Web 3.0’ın tüm dünyada giderek yaygınlaşması, yeni tehditleri de beraberinde getirdi. Bu alanda artan riskleri araştıran küresel tehdit istihbarat kuruluşu Cisco Talos, kullanıcıların Web 3.0’da güvende kalmasını sağlayacak dört temel ipucunu şöyle sıraladı:

Güçlü güvenlik uygulamaları

En basit öneri genellikle en iyisidir. Güçlü parolalar seçip, Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama’yı kullanarak kullanıcılar, güvenliği sağlamada önemli bir yol kat edebilirler. Ayrıca ağları segmentlere ayırarak ve ağ etkinliğini kaydederek kuruluşlar, sorunları ciddi boyuta ulaşmadan tespit edip çözebilir.

Sahte web siteleri için bir kırmızı bayrak olan akıllıca gizlenmiş yazım yanlışları bakımından internet, ENS alanı ve kripto cüzdan adreslerinin incelenmesi de önemli. Kullanıcıların sosyal medya veya e-posta yoluyla istenmeden kendilerine gönderilen bağlantıları tıklamaması da aynı şekilde kritik.

Seed phrase’i her zaman koruyun

.png

Kullanıcılar, kimi zaman QR kodu biçiminde gelen seed phrase’lerini (temel söz kimlikleri) korumalı ve hiç kimseyle paylaşmamalı. Kripto para cüzdanlarının, metaverse içeriğinin belirlenmesi ve kişiselleştirilmesi için daha çok kullanılmasıyla bu konu daha da önem kazanıyor. Çünkü seed phrase’in kaybolması kullanıcının, kimliğinin ve kişisel dijital varlığının kontrolünü kaybetmesi anlamına geliyor.

Donanım cüzdanı

En güçlü güvenlik sistemleri çok sayıda farklı güvenlik katmanı kullanır. Bir donanım cüzdanının kullanılması, kripto para veya NFT sahipliğine ekstra bir koruma katar. Çünkü bu durumda kullanıcının bir cihaz takması, pin kodu girmesi ve cüzdan adresini içeren işlemleri onaylaması veya reddetmesi gerekir.

NFT alırken dikkat

NFT satın alma ve kullanımı giderek daha popüler hale gelirken, bu yatırımların güvenliği için kullanıcıların, kaynak kodun yayınlanıp yayınlanmadığını görmek amacıyla akıllı sözleşme adresini araması gerekir. Yayınlanmayan kaynak kodu, bir uyarı işaretidir. Potansiyel yatırımın mantıklı olduğundan emin olmak için kullanıcılar, NFT projesinin geliştiricileriyle ilgili bilgileri aramalıdır.

Anonim geliştiriciler, yatırımcıların ayağını kolayca kaydırabilir. Kurbanlardan biri olmamak için ödemenin doğru blok zincirdeki yasal projeye yapıldığından emin olun. NFT satın almak veya basmak için bir kripto para cüzdanına bağlanılıyorsa satın alma maliyetini karşılamak için yeterli paranın bulunduğu yeni oluşturulan cüzdan adresini kullanın. Bu yaklaşım, herhangi bir olumsuz durumda, kullanıcının asıl kripto para cüzdanının tüm içeriğini kaybetmemesini sağlar.

6- PEGASUS, DECENTRALAND PLATFORMUNDA

Metaverse evrenine giriş yapan Pegasus Hava Yolları, Decentraland platformunda "PegasusPort" isimli bir alan açtı. Pegasus Hava Yolları’nın açıklamasına göre Decentraland platformundaki "PegasusPort" isimli alanda, ziyaretçilere oyunların yanısıra yurt dışı uçak bileti kazanma olanağı da sunuluyor.

Konuyla ilgili bir açıklama yapan Pegasus Hava Yolları CEO´su Güliz Öztürk; "Pandemi dönemi, misafirlerin ve çalışanların dijital deneyimlerini artırmanın yanı sıra, dijitalleşme açısından yepyeni bir dönemin başlamasını da sağladı. Ülkemizde havacılık sektöründe bir ilke imza attık ve metaverse evreninde yerimizi aldık. PegasusPort Decentraland ile ziyaretçilerimize bu yeni evrende sürprizlerimiz olacak" dedi.