Asgari ücretlilerin ele geçen net ücreti eylülde azalacak

İşçi, memur gibi ücretle çalışanların kazançları, gelire göre artan oranlarda vergilendiriliyor. 2020 yılında 22 bin liraya kadar olan ücret gelirlerinde yüzde 15;

22.000 – 49.000 TL arasındaki ücret gelirlerinde yüzde 20,

49.000 – 180.000 TL arasındaki gelirlerde yüzde 27,

180.000 – 600.000 TL arasındaki gelirlerde yüzde 35,

600.000 TL’yi aşan ücret gelirlerinde ise yüzde 40 oranında vergi uygulanıyor.

Asgari ücret ile çalışanlar ilk iki dilimden vergi ödüyorlar. Ağustos ayına kadar, elde ettikleri aylık brüt ücretlerinin yüzde 15’i oranında vergi öderken, eylül ayındaki kazançlarının bir kısmı yüzde 20 gelir vergisi dilimine giriyor. Ekim ayından itibaren de aylık ücretlerinin tamamı yüzde 20 oranında vergilendiriliyor.

Ücretlilerin vergiye tabi gelirleri hesaplanırken, önce brüt gelirlerinden yüzde 14 oranındaki sosyal güvenlik primi işçi payı ve yüzde 1 oranındaki işsizlik sigortası primi işçi payı düşülüyor. Kalan tutar vergi matrahını oluşturuyor. Buna göre, asgari ücretin aylık gelir vergisi matrahı 2 bin 501,55 TL düzeyinde bulunuyor.

Bekâr bir işçi için 2020 yılında asgari ücret brüt 2943 TL, net 2 bin 324.71 TL olarak uygulanıyor. Ancak, net ücretin 220.73 TL’si asgari geçim indiriminden (AGİ) oluşuyor.

ÖDENEN VERGİNİN BİR KISMI AGİ İLE İADE EDİLİYOR

Asgari ücretle çalışan bekâr işçinin normalde ödemesi gereken aylık vergi tutarı 375.23 TL’yi buluyor. Asgari geçim indirimi yoluyla aylık verginin 220.73 TL’si iade ediliyor. Böylece bekâr bir işçi asgari ücret üzerinden aylık 154,50 TL vergi ödüyor.

Önceki yıllarda bekâr asgari ücretliler de eylül ayından itibaren yüzde 20 gelir vergisi dilimine girdikleri için ellerine geçen net ücret, eylül ayından itibaren azalmaya başlıyordu. 2016 yılından itibaren yapılan düzenlemeyle, gelir vergisi dilimindeki artış dolayısıyla asgari ücretlilerin eline geçen net ücretin ocak ayındaki net ücretin altına düşmesi önlendi. Bu düzenleme dolayısıyla bekâr asgari ücretlilerin ocak ayında ellerine geçen net ücretle aralık ayındaki net ücret aynı hale geldi. Söz konusu yasal düzenleme olmasaydı, bekâr asgari ücretli işçilerin de ele geçen net ücretleri bu ay azalacaktı.

Eşi çalışmayan ve çocuğu bulunan kişilere daha yüksek AGİ uygulanıyor. Böylece, örneğin eşi çalışmayan üç çocuklu bir asgari ücretli işçinin ödediği verginin tamamı ocak-ağustos aylarında AGİ yoluyla iade ediliyor. AGİ sabit kaldığı halde vergi dilimindeki artış nedeniyle ödenen vergi arttığı için asgari ücretle çalışan evli ve çocuklu kişilerin ele geçen net ücretleri azalıyor.

ÜÇ ÇOCUKLU İŞÇİNİN YILLIK KAYBI 400 TL

Üç çocuklu bir asgari ücretli ocak ayından bu yana AGİ ile birlikte net 2 bin 479 TL ücret alıyordu. Söz konusu işçinin eline geçen net ücret bu ay 2 bin 453 TL’ye, ekim ayından itibaren de yılsonuna kadar 2 bin 324 TL’ye düşecek. Aslında bu kişinin eline geçen net ücret kasım ayından sonra daha da azalacaktı. Ancak, 2016 yılında çıkartılan yasayla, vergi dilimindeki artış ne olursa olsun ele geçen net ücretin bekâr işçiye verilen ocak ayındaki net ücretin altına düşmemesi sağlandı.

Başka bir ifadeyle, eşi çalışmayan, üç çocuklu asgari ücretlilerden ağustos ayına kadar gelir vergisi alınmıyor. Söz konusu kişiler bu yıl eylül ayında 25,70 TL, ekim-kasım-aralık aylarında da aylık 125,08 TL vergi ödeyecekler. Bu nedenle ellerine geçen net ücret de azalacak. Üç çocuklu bir asgari ücretli ile eşi çalışan 4-5 çocuklu ve eşi çalışmayan 2 çocuklu asgari ücretlinin yıllık kaybı 400,94 TL olacak.

268 TL DAMGA VERGİSİ

Asgari ücretle çalışan herkes, gelir vergisinden ayrı olarak binde 5.79 oranında gelir vergisi ödüyor. Bu şekilde ödenen damga vergisi de aylık 22,34 TL, yıllık 268,08 TL’yi buluyor.