Osmanlı Devleti gerileme dönemi padişahları kimler?

Osmanlı Devleti gerileme dönemi; 1699 yılında imzalanan Karlofça Antlaşması ile 1792 Yaş Antlaşması arasında geçen süreyi kapsamaktadır. Üç kıtada da toprakları olan büyük bir imparatorluğu dağılma sürecine sokan Osmanlı Devleti gerileme dönemi padişahları kimlerdir? Gerileme döneminde kaç tane padişah vardır? Askeri ve siyasi açıdan tecrübe eksiklikleri bulunan, yeterli bilgiye sahip olmadan küçük yaşlarda tahta çıkan gerileme dönemi Osmanlı padişahları isimleri nelerdir? Osmanlı Devleti gerileme dönemi hakkında en çok merak edilen sorulara yanıtlar aradığımız içeriğimizi sizler için hazırladık.

Giriş: 14.03.2023 - 15:07 Güncelleme: 14.03.2023 - 15:07

Osmanlı Devleti gerileme dönemi padişahları kimler?

Uzun süren savaşlar, askeri ve toplumsal yapıda ortaya çıkan bozulmalar ve devleti eski gücüne döndürmek için gerçekleştirilmeye çalışılan ıslahatlar ile uğraşmak zorunda kalan Osmanlı Devleti gerileme dönemi padişahları icraatları nelerdir? İşte, tüm detaylar.

Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi Padişahları

Osmanlı Devleti gerileme döneminde hükümdarlık yapan toplam padişah sayısı 6’dır. III. Ahmed ile başlayan ve III. Selim ile sona eren Osmanlı Devleti gerileme dönemi padişahları sırasıyla şu şekildedir.

Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi Padişahları İcraatları

REKLAM

3. Ahmed (1703 – 1730)

1673 tarihinde Dobriç’te dünyaya gelmiştir.
Divan edebiyatındaki mahlası Necib’tir.
Hat sanatı, şiir ve musikiyle ilgilenmiştir.
27 yıl Osmanlı tahtında kalmıştır.
Rusya ile İsveç arasında gerçekleşen savaşın sonunda İsveç kralı XII. Karl Osmanlılara sığındı. Bunun üzerine Rusya’nın Osmanlı sınırlarına akınlar gerçekleştirmesi sonucu Rusya’ya savaş ilan edildi. 1711 yılında gerçekleşen Prut Savaşı’nı Osmanlı Devleti kazandı ve Azak Kalesi Osmanlılara geri verildi.
1715 ile 1718 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı – Avusturya – Venedik Savaşları Osmanlıların mağlubiyetiyle sonuçlandı. Savaş sonunda imzalanan 1718 Pasarofça Antlaşmasıyla Belgrad ve Sırbistan Avusturya’ya; Dalmaçya kıyıları ise Venedik’e bırakıldı.
1718 ile 1730 tarihleri arasında sanat, edebiyat ve kültür alanlarında gelişmelerin olduğu Lale Devri yaşanmıştır. Bu dönemde Avrupa’ya ilk defa geçici elçiler gönderilmiştir.
1727 yılında İbrahim Müteferrika tarafından ilk matbaa kurulmuştur.
Yalova’da kâğıt fabrikası kurulmuştur.
Yeniçeri ocağı içinden itfaiye teşkilatı kurulmuştur.
3. Ahmed; 1730 yılında gerçekleşen Patrona Halil İsyanı ile tahttan çekilmek zorunda kalmış ve yerini I. Mahmud’a bırakmıştır.

1. Mahmud (1730 – 1754)

REKLAM

1696 yılında Edirne’de doğmuştur.
Osmanlı Devleti’nin 24. padişahıdır.
1730 yılında Patrona Halil İsyanı bastırılmıştır.
1730 ile 1732 yılları arasında Osmanlı Devleti – İran Savaşı yaşandı. Savaşın sonunda imzalanan Ahmet Paşa Antlaşması ile Aras Nehri iki ülke arasında sınır kabul edildi.
1735 yılında, Osmanlı Devleti ile İran bir kez daha karşı karşıya geldiler. Yaşanan bu savaşı kazanan İran; Revan, Gence ve Tiflis’i Osmanlıların elinden aldı.
1735 ile 1739 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı – Avusturya – Rusya Savaşları, Osmanlı Devleti üstünlüğüyle sonuçlandı ve bu üç devlet arasında 1739 yılında Belgrad Antlaşması imzalandı. Pasarofça Antlaşması ile kaybedilen Belgrad da dâhil olmak üzere Kuzey Sırbistan geri alındı.
1729’da Humbaracı Ahmet Paşa önderliğinde, Humbaracı Ocağı kuruldu.
1736 yılında orduya subay yetiştirmek için Hendesehane (Kara Mühendishanesi) kuruldu.
Osmanlı ordusu; bölük, tabur ve alay sistemine göre düzenlendi.
Fransa’ya verilen kapitülasyonlar, 1740’da sürekli hale getirildi.
1748 tarihinde Nur-u Osmaniye Camii inşasına başlandı.

3. Osman (1454 – 1457)

3. Mustafa (1757 – 1774)

1717 yılında Edirne’de doğmuştur.
Edebiyata olan düşkünlüğüyle bilinen III. Mustafa’nın mahlası Cihangir’dir.
27 yıl kafes hayatı yaşamıştır.
Mali tabloyu düzeltmek için saray giderlerini kısmıştır.
Baron de Tott’u görevlendirerek Sürat Topçuları adı altında askeri bir birlik kurmuştur.
Donanmaya subay yetiştirilmesi için 1773 yılında Mühendishane-i Bahr-i Hümayun (Deniz Mühendishanesi) kurulmuştur.
1768 – 1774 Osmanlı Rus Savaşı’nda; Çeşme’de bulunan Osmanlı donanması, Rusya tarafından yakılmıştır. Tarihimizde bu olay Çeşme Deniz Muharebesi ya da Çeşme Vakası olarak kendine yer bulmaktadır.

1. Abdülhamid (1774 – 1789)

1725 yılında İstanbul’da doğmuştur.
Siyasi ve askeri ıslahatlara öncelik tanımıştır.
Yeniçeri sayımı yaptırmıştır.
1782 İstanbul yangınında bizzat söndürme çalışmalarına katılmıştır.
1768 – 1774 Osmanlı Rus Savaşı’nın neticesinde Küçük Kaynarca Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmanın sonunda Kırım bağımsız olmuştur.
1774 ile 1779 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı – İran savaşı ile Basra, 1776 yılında İran’ın eline geçmiş ve ancak 3 yıl sonra geri alınabilmiştir.
Küçük Kaynarca Antlaşması ile bağımsız olan Kırım; 1783’de Rusya tarafından işgal edilmiştir.
Osmanlı Devleti, 1787 ile 1792 yılları arasında Rusya ve Avusturya ile büyük bir savaşa girmiştir. Rusya ve Avusturya karşısında iki ayrı kola bölünmek zorunda kalan Osmanlı ordusu bu savaşta güç bir durumda kalmıştır. Özü Kalesi Ruslar tarafından kuşatılmıştır.
3 büyük İstanbul yangını yaşanmıştır. 1780 İstanbul yangını yaklaşık 50 saat sürmüş ve 20 bin bina kül olmuştur.
Askeri ıslahatlara önem verilen I. Abdülhamid döneminde; Sürat Topçuları birliği genişletilmiş ve İstihkâm Okulu açılmıştır. Ayrıca Yeniçerilerin ulufe alıp satmaları yasaklanmıştır.

3. Selim (1789 – 1807)

1761 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir.
Divan edebiyatındaki mahlası İlhami’dir.
Fransız İhtilali’nden önce son Fransa kralı olan XVI. Louis’le mektuplaşmıştır.
Daha tahta çıkmadan önce ülkenin ıslahatlara olan ihtiyacının farkında olmuştur.
1787 – 1791 Osmanlı – Avusturya Savaşı devam ederken hükümdar olan III. Selim; 1791 yılında Avusturya ile Ziştovi Antlaşmasını imzalamıştır. Bu antlaşmanın hükümlerine göre Avusturya ele geçirdiği toprakları Osmanlı Devleti’ne geri vermiştir.
1787 ile 1792 arasında süren Rusya - Osmanlı Savaşı’nın sonunda 1792’ de Yaş Antlaşması imzalanmıştır ve Osmanlılar, Kırım’ın Rus hâkimiyetine girdiğini kabul etmiştir.
1798’de İskenderiye ve Kahire’nin Fransızlar tarafından işgal edilmesi üzerine Osmanlı Devleti Fransa’ya savaş ilan etti. Gerçekleşen savaşın sonunda istediğini alamayan Fransa geri çekilmek zorunda kaldı. 1801 yılında Paris Antlaşması imzalandı ve Mısır yeniden Osmanlı idaresine geçti.
1805 yılında Osmanlı Devleti’nin, Rus yanlısı olan Eflak ve Boğdan beylerini görevden alması sonucu 1806 – 1812 Osmanlı - Rus Savaşı başladı.
Nizam-ı Cedid adında yeni bir ordu kurulmuş ve bu ordunun masraflarını karşılamak için İrade-i Cedid hazinesi oluşturulmuştur.
Askeri okullarda Fransızca eğitimi başlamıştır.
Osmanlı ordusu için subay ve topçu yetiştirmek için Mühendishane-i Berri Hümayun kurulmuştur.
İlk devlet matbaası oluşturulmuştur.
Islahatların sürekli ve kalıcı olabilmesi için Meşveret Meclisi kurulmuştur.
Paris, Londra, Viyana ve Berlin’de kalıcı elçilikler açılmıştır.
Yeniçeriler arasında, yeni kurulan orduya karşı duyulan rahatsızlığın artması sonucu 1807 yılında Kabakçı Mustafa İsyanı başlamıştır. Gerçekleşen isyanın sonunda Nizam-ı Cedid ordusu dağıtılmış ve III. Selim tahttan çekilmek zorunda kalmıştır.

Haberi Hazırlayan: Kubilay Kos

GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ