TCMB raporunda elektrik fiyatı ve artan döviz vurgusu

Merkez Bankası, eylül ayı fiyat gelişmeleri raporunu yayımladı. TCMB raporunda "Yıllık enflasyon, temel mal ve gıda gruplarında artmış, enerji ve hizmet gruplarında ise gerilemiştir. Temel mal grubundaki artışta dayanıklı tüketim malları öne çıkarken, gıda grubunda hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıda etkili olmuştur. " denildi.

Enerji fiyatlarına değinilen raporda, "Ekim ayından itibaren geçerli olmak üzere hanehalkı, sanayi ve ticarethaneler tarafından kullanılan elektrik fiyatlarında yapılan artışın önümüzdeki dönemde grup enflasyonunu yukarı yönlü etkileyeceği değerlendirilmektedir" ifadeleri kullanıldı.

Raporda, enerji grubu fiyatlarının Eylül ayında yüzde 0.50 arttığına da işaret edilerek, "Bu dönemde tüpgaz, şebeke suyu ve akaryakıt fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. Grup yıllık enflasyonu doğalgaz fiyatlarındaki yüksek baz etkisiyle 2.82 puan azalarak yüzde 6.77 oldu" denildi.

Eylül ayında yüzde 11.75 düzeyine yükselen enflasyona, temel mal grubunun ve gıdanın katkılarının, sırasıyla 0.43 ve 0.28 puan arttığı belirtilen raporda, tüketici fiyatlarının Eylül ayında yüzde 0.97 arttığına işaret edilerek, "Yıllık enflasyon, temel mal ve gıda gruplarında arttı, enerji ve hizmet gruplarında ise geriledi. Temel mal grubundaki artışta dayanıklı tüketim malları öne çıkarken, gıda grubunda hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıda etkili oldu. Enerji yıllık enflasyonu doğalgaz fiyatları kaynaklı yüksek baz etkisiyle gerilerken, hizmet enflasyonu yavaşladı. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu arttı, eğilimleri bir miktar azaldı" değerlendirmesinde bulunuldu.

Yıllık tüketici enflasyonuna enerji, hizmet ve alkol-tütün-altın gruplarının katkılarının ise sırasıyla 0.33, 0.26 ve 0.14 puan azaldığı belirtilen TCMB raporunda, "Hizmet fiyatları Eylül ayında yüzde 0.58 arttı, grup yıllık enflasyonu 0.99 puan düşüşle yüzde 10.84'e geriledi. Yıllık enflasyon ulaştırma hizmetlerinde belirgin olmak üzere lokanta-otel ve kira gruplarında gerilerken, haberleşme ve diğer hizmetlerde yükseldi" denildi.

Ulaştırma hizmetlerinde yıllık enflasyonun "baz etkisiyle" önemli ölçüde gerilediği, aylık fiyat düşüşünde, yüzde 6.31 düşen şehirlerarası otobüs ücretinin belirleyici olduğunun altı çizildi.

Değerlendirmeye göre lokanta-otel grubunda bu dönemde yemek hizmetleri fiyatları yüzde 0.83 oranında yükseldi, konaklama fiyatlarındaki artış yüzde 0.12 ile sınırlı kaldı. Diğer hizmetler grubunda kura duyarlı olan kişisel ulaştırma araçlarının bakım ve onarımı ile dişçilik ücreti fiyatlarında artış gözlenirken, eğitim hizmetlerinde uygulamaya konulan KDV indirimi fiyatlara olumlu yansıdı. Temel mal grubu enflasyonu Eylül ayında 1.66 puan artışla yüzde 11.68 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal ve diğer temel mallarda yükselirken giyim ve ayakkabı grubunda geriledi. Grup enflasyonundaki artışın sürükleyicisi dayanıklı mallar olmuş; bu artışta döviz kuru gelişmeleri ve talep koşulları belirleyici oldu.,

Öte yandan, altın hariç dayanıklı mallarda fiyat artışları alt kalemler genelinde hızlanarak devam etti (aylık yüzde 3.70), bu gelişmede beyaz eşya (yüzde 7.14), otomobil (yüzde 4.11) ve mobilya (yüzde 3,30) grupları öne çıktı.

Otomobil fiyatlarındaki artışta matrah ve ÖTV değişikliklerinin de etkili olduğu değerlendirilmektedir. Giyim ve ayakkabı grubunda fiyatlar mevsimsel ortalamalara kıyasla oldukça zayıf bir seyir izleyerek yataya yakın seyretmiş, yıllık enflasyon yüzde 6.79'a geriledi. Bu dönemde, diğer temel mal grubu fiyatları birikimli döviz kuru etkilerine bağlı olarak yüzde 1.54 arttı.

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Eylül ayında 1.44 puan artarak yüzde 14.95'e yükseldi. Yıllık enflasyonu 2.11 puan artışla yüzde 17.47'ye yükselen işlenmemiş gıda grubu bu gelişmede daha belirleyici olurken, işlenmiş gıda yıllık enflasyonu 0.93 puan artarak yüzde 12.79 oldu.

İşlenmemiş gıda grubunda, mevsimsellikten arındırılmış veriler taze meyve ve sebze fiyatlarının Eylül ayında sınırlı bir oranda yükseldiğine, diğer işlenmemiş gıda grubu fiyatlarının ise yatay seyrettiğine işaret ediyor.

İşlenmiş gıda fiyatları Eylül ayında yüzde 1.48 artarken, bu gelişmede Ağustos ayında olduğu gibi ekmek ve tahıllar grubu (yüzde 1.96) öne çıktı.

Bu dönemde diğer işlenmiş gıda grubunda da fiyat artışları hızlanmış ve yıllık enflasyon katı ve sıvı yağlar öncülüğünde yükseldi. Bu gelişmeler sonucunda, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon bir miktar artarak yüzde 13.47 oldu.

ÜFE'DE DÖVİZ ETKİSİ

Yurt içi üretici fiyatları Eylül ayında yüzde 2,65 oranında yükselirken, yıllık enflasyon 2,80 puan artarak yüzde 14,33 oldu. TCMB raporunda, "Üretici fiyatlarında gözlenen bu artışta döviz kuru gelişmelerinin belirleyici olduğu değerlendirilmektedir. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış eğilimi bu dönemde belirgin ölçüde yükselmiştir" denildi