"Yurt dışında konut alımına talep arttı"

Global yatırımcıların, ülkeleri dışında aldığı gayrimenkuller sebebiyle dünyada oluşan piyasa büyüklüğü her geçen yıl pazarı önemli ölçüde büyütüyor. Pazar büyüklüğü 2021 sonu itibarıyla 400 milyar doları aştı. 2022 yılında da pazarın yüzde 22 büyüdüğü tahmin ediliyor. Bu pastada en büyük payı ise; ABD, İngiltere, İspanya, Portekiz ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkeler alıyor.

Son yıllarda, pandemi ve küresel ekonomik krizler gibi nedenlerle gelişmiş ülkeler daha içe kapalı bir hale geldi. Bu durum diğer ülke vatandaşlarının bu ülkelere olan dolaşımını ve oturum süreçlerini kısıtlamaya başladı. Buna karşı küresel ölçekte birçok insan gayrimenkul yatırımlarıyla birlikte verilen oturum ve vatandaşlık programlarıyla bu kısıtlamaları aşmaya çalışıyor.

Çin ve Hindistan vatandaşları gayrimenkul alımıyla sunulan vatandaşlık ya da oturum programlarını en çok tercih edenlerin başında geliyor. Yeni vergi uygulamaları nedeniyle ABD ve Fransa vatandaşları, BREXIT sonrası AB ülkelerinde oturum elde etmek isteyen İngiliz vatandaşları son dönemde oturum ve vatandaşlık programlarına dâhil oluyor.

Türk vatandaşlarının da yurt dışında konut alma eğilimleri her geçen artıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan “Yurt Dışından Taşınmaz Edinme İstatistikleri” raporuna 2020 yılında Türk vatandaşları yurt dışından 35 bin 184 adet konut satın alırken, 2021 yılında bu sayı 45 bin 789 adet oldu. Henüz son istatistik yayınlanmamakla birlikte 2022 yılında da bu rakamın üstüne çıkıldığı öngörülüyor.

Ağırlıklı olarak Yunanistan, İspanya gibi Avrupa Birliği ülkeleri ile İngiltere ve ABD gibi ülkelerde konut edinmede önemli bir hareket dikkat çekiyor. Özellikle son iki yıldır yaşanan fiyat artışlarının Türkiye’de konut almayı zorlaştırdığını belirten Vesta Global’in kurucu ortağı Teuta Narazan, “İstanbul’da gayrimenkul fiyatları Avrupa şehirleriyle yarışıyor. Bunun sonucu İstanbul’da yeni bir konut almak yerine yurt dışında konut almak daha tercih edilir hale gelmeye başladı” dedi.

"YATIRIM VE SERBEST DOLAŞIM İÇİN TERCİH EDİLİYOR"

Yurt dışından konut almada en büyük motivasyonun yatırımları çeşitlendirmenin yanında AB ülkelerinde serbest dolaşım hakkı kazanmak olduğunu da ifade eden Narazan, “Özellikle AB ülkelerinde yapacağınız gayrimenkul yatırımı, Avrupa Birliği’nde serbest dolaşım, vatandaşlık ve yüksek kira getirisi gibi birçok avantaj sağlayabiliyor. Bu da yurt dışında konut alımını teşvik eden unsurlar olarak dikkat çekiyor. Yüksek getirili gayrimenkul yatırımı isteyen, çocukları için iyi bir eğitim kariyeri planlayan, uluslararası yatırımlarını daha sağlıklı yönetmek isteyen Türk vatandaşları yurt dışında gayrimenkul yatırımlarına yöneliyor” diye konuştu.

Narazan’a göre tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de gayrimenkul yatırımcılarının en çok ilgilendiği program da Golden Visa. AB üyesi olmayan bir ülkenin vatandaşı için yatırım yoluyla oturma izni ve vatandaşlık hakkına sahip olma programı olarak nitelendirilen Golden Visa, İspanya, Portekiz, Yunanistan ve Malta’yı kapsıyor. Bu dört ülkede gayrimenkul yatırımı yapan bireyler oturma izni ve vatandaşlık alabiliyor. Program sadece AB ülkelerinde değil, 150’den fazla ülkeye vizesiz seyahat imkanı tanıyor.

PORTEKİZ İÇİN ZAMAN DARALIYOR

Golden Visa uygulaması, Avrupa’yı derinden sarsan ekonomik krizin etkilerini hafifletebilmek için başladı. İspanya, Portekiz, Yunanistan gibi krizden ciddi ölçüde etkilenen ülkelerin gayrimenkul pazarını hareketlendirmek hedefleniyordu. Son dönemde ise Golden Visa’nın emlak sektöründe spekülasyon yarattığı gerekçesiyle bazı ülkelerin bu uygulamayı gözden geçirmesi dikkat çekti. Portekiz'in bu ülkelerin başında geldiğini belirten Teuta Narazan, “Golden Visa’yı askıya almaya hazırlanıyorlar. Türk vatandaşları için Portekiz’deki yatırım fırsatlarından yararlanabilmek ve Golden Visa alabilmek için birkaç hafta gibi kısa bir süre kaldı. Portekiz’deki fırsatları kaçırmamak için potansiyel yatırımcıların acele etmesi gerekiyor” dedi.

"TALEPTE YÜZDE 40 ARTIŞ OLDU"

Narazan, Portekiz'de uygulamanın sona ermesinin beklenmesi ve Türkiye'de kira artışına tavan uygulaması getirilmesi nedeniyle son dönemde talepte yüzde 40 artış olduğunu kaydetti.

GOLDEN VISA İLE İLGİLİ MERAK EDİLENLER

Uluslararası gayrimenkul pazarında pazarlama ve satış danışmanlığı veren Vesta Global’in kurucu ortakları Teuta Narazan ve Armağan Akyüz, Golden Visa ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.

Golden Visa nedir? Sahip olanlar için ne gibi avantajlar sağlıyor?

“Golden Visa’yı, AB üyesi olmayan bir ülkenin vatandaşı için yatırım yoluyla oturma izni ve vatandaşlık hakkına sahip olma programı olarak niteleyebiliriz. AB’de başlayan ve özellikle İspanya, Portekiz, Yunanistan gibi ülkeleri olumsuz bir şekilde etkileyen ekonomik krizin ardından yine bu üç ülke ve Malta’nın Golden Visa programında öncü ülkeler olduğunu söyleyebiliriz.

Golden Visa programı, öncelikle seyahat özgürlüğü tanıyor. Program sadece AB ülkelerinde değil, 150’den fazla ülkeye vizesiz seyahat imkanı tanıyor. Gayrimenkul yatırımınızdan euro bazlı kira elde etme imkanının yanı sıra AB ülkelerinde ticaret ve çalışma hakkı da tanıyor.

Golden Visa’nın sunduğu haklardan yatırımcının eşi, 21 yaşına kadar veya okuyan çocukları ile bakmakla yükümlü oldukları ebeveynleri de faydalanabiliyor. Çocuklarınız için AB ülkelerinde eğitim olanağını sunarken, bu eğitim için diğer ülke vatandaşlarına göre daha uygun ekonomik koşullar elde edebiliyorsunuz.

Golden Visa’nın maliyeti nedir?

Sabit bir maliyetten bahsedemeyiz, zira koşullar ülkeden ülkeye değişiyor. Yunanistan için 250 bin euro değerinde yapılacak bir gayrimenkul yatırımıyla AB serbest dolaşımı elde edebiliyorsunuz. Bu yatırım miktarı Portekiz’de 280 bin eurodan başlarken, İspanya’da 500 bin euroyu buluyor. Bu maliyetlerin üzerine avukatlık, alım satım masrafları gibi maliyetleri de ekleyebiliriz.

Ne kadar zamanda alınabiliyor?

Bunun için de genel bir zaman değerlendirmesi yapamıyoruz, yine ülkeden ülkeye değişkenlik gösterebiliyor. Yunanistan için bu iki ay gibi kısa bir sürede tamamlanabiliyor. Malta’da 4-6 ay gibi bir sürede oturum izniniz çıkarken bu süre Portekiz’de bir yıla yaklaşıyor.

Serbest Dolaşım için Yeşil Pasaport yeterli değil mi? Neden Golden Visa tercih edilsin?

İş insanları ve kamu görevlilerine verilen yeşil pasaport sanıldığının aksine dolaşımda tam anlamıyla özgür kılmıyor. Pasaportun sağladığı dolaşım sadece görev odaklı hizmetlerde sınırlı kalıyor. Oysa Golden Visa programıyla oturum izni alanlar çok daha özgür bir dolaşım sağlıyor.

Golden Visa sahibi olunan ülkede ikamet zorunluluğu var mı? Golden Visa alınca vatandaş da olunuyor mu?

Oturum ve vatandaşlık programları dolaşımdaki vize engelini ortadan kaldırırken, sermeye ve insan hareketliliğini daha kolay kılıyor. Bütün bu programlarda vatandaşlık ya da oturum izni alınan ülkelerde yaşamanın zorunlu olmaması göç olgusunu ortadan kaldırıyor. Bu programlarla yatırım yapanlar işlerinin olduğu şehirlerde yaşamaya devam ediyor. Yine bazı ülkelerin yılda bir kez ülkeyi ziyaret zorunluluğu bulunurken Yunanistan’da böyle bir zorunluluk yok.

Avrupa Birliği ülkesi vatandaşı olmayan kişilerin belirli ülkelerde oturma izni ve vatandaşlık elde etmesini sağlayan bir programdır. Örneğin beş yılın sonunda Portekiz'de daimî ikamet veya vatandaşlık başvurusu yapma hakkını da veriyor.