Sosyal medyada büyük ilgi gören akciğer testi doğru mu? Akciğerlerin kuvvetini ölçüyor mu?

Sosyal medyada, akciğerin ne kadar güçlü olduğunu gösterdiği iddia edilen akciğer testine ilgi büyük. Teste göre, kırmızı top döndüğü sürece nefesinizi tutmanız gerekiyor. Bu şekilde kırmızı top ne kadar fazla tur atarsa akciğerlerin de o kadar güçlü olduğu savunuluyor. Test aralığı 0 ile 10'dan oluşuyor ve 2 - Normal, 5 - Güçlü, 10 - Süper olarak yorumlanıyor.

Geçtiğimiz yıl da sosyal medyada, koronavirüse karşı ciğerlerin dayanıklılığını ölçtüğü iddia edilen benzer bir test binlerce kişi tarafından yapılmıştı.

Teste göre, videoda yer alan kırmızı A noktasından B'ye gidinceye kadar nefesinizi tutabiliyorsanız koronavirüse karşı dirençlisiniz. Basit Covid-19 testi olarak sosyal medyada yayılan videonun gerçekliği ise bulunmuyor. Uzmanlara göre, bu test koronavirüse karşı ciğerlerin dayanıklılığını ölçmüyor. Ayrıca akciğerlerin koronavirüse karşı dirençli olup olmadığını bu şekilde anlamak mümkün değil.

"BU VİDEO ÇOK İDDİALI"

Sosyal medyada paylaşım rekoru kıran akciğer testini değerlendiren Koç Üniversitesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hasan Bayram, "Video derin nefes alıp, nefesini tutma süresi ile akciğer kapasitesi arasında bir paralellik kurmaya çalışıyor. Bir solunum hastalığı olmayanlar, sağlıklı olanlar teorik olarak nefeslerini daha iyi tutabilir. Ama akciğer hastalığı iyi olmayan, sağlığı yerinde olanlar çok uzun tutamasalar bile akciğer sağlıkları iyi olabilir. Buna örnek olarak; şişman olanlar veya çok spor yapmayan, sedanter yaşayanlar. Bu video çok iddialı. Genel anlamda belli ölçüde doğru görünse de bilimsel anlamda böyle bir paralellik fazla iddialı. Belli mesafede mum üfleyip söndürebilmek de mesela başka bir gösterge, hatta daha doğru olabilir. Çünkü hava yolu darlığı olana, astım-KOAH gibi hastalar havayı hızlı-kuvvetli üfleyip, mumu söndüremezler" açıklamasında bulundu.

"SOSYAL MEDYADA PAYLAŞILAN TEST BİLİMSEL DEĞİL"

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Nilüfer Aykaç, "Akciğer kapasitesini ölçen testler bilimsel olarak tanımlanmıştır. Bizler kliniklerimizde bilimsel olarak tanımlanmış testleri kullanmaktayız. Sosyal medyada paylaşılan ve akciğer kapasitesini ölçer diye tanımlanan test bunlardan biri değildir.

Bilimsel olarak kanıtlanmış ve bizim de kliniklerde kullandığımız testler karbonmonoksit difüzyon kapasitesini de içeren Solunum Fonksiyon testleri (SFT), kardiyopulmoner egzersiz testi ve alan testleri (artan hızda mekik, yürüme testi ve altı dakika yürüme testi) bu amaçla uygulanan testlerdir. Bunlar içinde en sık kullanılan altı dakika yürüme testidir. Bu testler akciğerlerimizin ne kadar çalıştığını gösteren testlerdir" dedi.

Dr. Aykaç, "Testler astım, reaktif hava yolu hastalığı, kronik bronşit, hava yolu darlığı yada halk arasında akciğerlerde katılaşma/sertleşme olarak da tanımlanan akciğer fibrozisi yapan hastalıkları tanımlamaya yardımcı olur. Pandemi döneminde hem kişisel hem de yüzey dezenfektanlarının fazla kullanılmasına bağlı hava yolu hastalıkları daha fazla görülmektedir. Bu testler kronik akciğer hastalıklarında fonksiyonel egzersiz kapasitesinin belirlenmesinde, prognozu tahmin etmek amacıyla, klinik araştırma sonuçlarının yorumlanmasında ve tedavi yanıtının değerlendirilmesinde kullanılmaktadır" şeklinde konuştu.

6 DAKİKA YÜRÜME TESTİ

Dr. Aykaç, akciğer kanseri gibi durumlarda, rezeksiyon cerrahisi yapılacak hastalarda ameliyat öncesi değerlendirmede egzersiz testleri; merdiven çıkma testi, artan hızda mekik, yürüme testi ve kardiyopulmoner egzersiz kullanıldığına dikkat çekerek, şunları söyledi: "Bu testler, kişinin cinsiyeti, yaşı, boyu, kilosu ile standardize edilir. Kronik akciğer hastalıklarında en sık yakınma nefes darlığıdır. Nefes darlığı da derecelendirilmektedir. Bunun için çok sayıda skorlama testi kullanılmaktadır. Nefes darlığı hastalığın başlangıcında ağır eforlarla ortaya çıkarken, ilerledikçe hafif eforlarla, daha sonra Nefes darlığı hastalığın düzeyi hastalık durumu hakkında bize bilgi verir.

Hastanın nefes darlığının düzeyini saptamak için solunum fonksiyon testleri yapılır. Ancak efor sırasında nefes darlığından şikayet eden hastanın nefes darlığı düzeyini efor sırasında ölçmek en doğrusudur. Bu sebeple, akciğer sertleşmesi, pulmoner hipertansiyon ve KOAH gibi akciğer hastalıklarında yada sistemik hastalıkların akciğer tuttulumunu değerlendirmek için 6 dakika yürüme testi basitçe eforla ortaya çıkan nefes darlığını göstermekte kullanılır. 6 dakika yürüme testinde hasta en 30 metrelik düz bir koridorda koşmadan yürütülür. Sonuç boy, kilo, cinsiyete göre değişir. Kaç metre yürüdüğü ölçülür. Hasta test sırasında temposunu ve hızını değiştirmemelidir. Bu test sadece hastanın nefes darlığının düzeyini ölçmekte kullanılmaz. 6 dakika yürüme testi kötü olan hastaların, hastalığının kötü seyrettiği de bilinir. 300 metre üzerinde yürüyen kişinin prognozunun iyi olduğunu gösterir. Ayrıca hastaların verilen tedaviye cevap verip vermediklerini anlamak için solunum fonksiyon testleri yanında 6 dakika yürüme testine de bakılır."

AKCİĞER KAPASİTESİNİN İYİ OLDUĞUNU NASIL ANLARIZ?

Dr. Nilüfer Aykaç, "Özellikle idiopatik pulmoner fibroz gibi akciğer sertleşmesine yol açan hastalıklarda, pulmoner hipertansiyonda hastaya tedavi başlandıktan 3 ay sonra 6 dakika yürüme testi tekrar edilir. Yürüme mesafesi belirgin bir şekilde artmışsa tedavinin fayda ettiği şeklinde yorumlanır" dedi.

Kişilerin kendini nasıl test edeceğini de aktaran Dr. Aykaç, şunları söyledi: "En basit yöntemle 5 kat merdiveni rahat çıkan birinin (akciğer rezeksiyonunu kaldıracak kadar) akciğer kapasitesinin iyi olduğu söylenebilir.

Normal Yürüme Mesafelerinin Hesaplanması:

Erkek;

(7.57 X Boy cm) – (5.02 X Yaş) – (1.76 X Ağırlık Kg) – 309

Kadın;

(2.11 X Boy cm) – (2.29 X Ağırlık Kg) – (5.78 X Yaş) + 667

Alt sınırı belirlemek için hesaplanan değerden erkeklerde 153, kadınlarda 139 çıkarma yapılmalıdır."