Boeing’leri yıldırımdan koruyan kumaş Türklerden

İleride savunma sanayi, otomobil, beyaz eşya başta olmak üzere hayatımızın her alanına girmesi bekleniyor. Endüstriyel naylon ve polyester iplik, lastik kord bezi alanlarında dünyanın önde gelen üreticilerinden biri olan Kordsa Global’inde içinde yer aldığı merkez, sanayi ve üniversiteyi tek çatı altında topluyor. Sabancı Üniversitesi, Sabancı Holding ve Kordsa yöneticileri ile Kompozit Teknolojileri Mükemmeliyet Merkezi (KTMM) binasını geziyoruz. Sanayi 4.0 deyince ilk akla gelen popüler mevzu robotların üretim safhasındaki yeri adeta bu merkezde pilot olarak uygulanır hale gelmiş. Elbette birbirinden parlak mühendisler merkezde yeni buluşlar için çalışıyor ancak prototip üretimlerin hemen hepsi yazılımlarla yönetilen robotlarca yapılıyor.

YILDIZ: 6-7 YILLIK BİR ÇALIŞMANIN SONUCU BU

Sabancı Üniversitesi Araştırma ve Geliştirmeden Sorumlu Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Yıldız bugün gelinen noktayı şöyle özetliyor:

“Üniversite sanayi işbirliğine bakıldığında dünyada uzun zamandır kafa yorulan farkı modellerin oluşturulmaya çalışıldığı bir alan. Güçlü ve zayıf yönleri var. Ancak ikisini bir araya getirmek düşünüldüğü kadar kolay değil. Biz de çözüm olabilecek modellerden birini gerçekleştiriyoruz. Yapılabilirlik açısından 1 ve 9 arasında değerlendirdiğimizde 1 teorik boyutu, 2,3 laboratuvar ve inceleme boyutları 4 ilgi çekmeye başladığı ancak prototipin henüz olmadığı bölüm, 8-9 ise ticari ürün aşamasıdır. Üniversite genellikle 1 ve 3 arasında kalır, sanayi ise para kazanma güdüsüyle 8 ve 9 ile ilgilenir. 4 ve 7 aralığıyla genellikle kimse ilgilenmez, bu aralıkta üniversiteyle sanayiyi uygun modelle birleştiriyoruz. Böylece iki farklı çarkı uyumla çalıştıracak bir ara çarkla mekanizmayı çalışır hale getirebilirsiniz. Birçok üniversite prototipe ulaşacak kaynağı bulamazken birçok şirkette gerekli teorik araştırma için bütçe ayıramamakta. Biz bu ikisini birleştirerek, sorunlarını çözecek modeli Türkiye’de bir ilk olarak gerçekleştiriyoruz. 2011-2015 arasında sadece planlama yaptık. 2015’de karar verdik ve 2016’da binalarımızı bitirdik. Öncesinde sadece planlama üzerine 6-7 yıllık bir çalışma var, çok detaylı bir planlama yaptık. Ancak üniversite tarafından bu ilişki sadece Kordsa ile kurulmayacak. Üniversitesin farklı şirketlerle de çalışması gerekiyor. Örneğin eklemeli imalat teknolojilerinde ismini veremeyeceğim farklı bir şirketle çalışmalarımız olacak. Öğrenciyle hocasının, mühendisin, idarecinin hep birlikte yemek yediği, aynı ortamı paylaştığı bir ortamdan bahsediyoruz.”

ALPER: MERKEZE YATIRIM 40 MİLYON DOLAR

Gelelim üniversite ile sanayi işbirliği sürecinin iş dünyası ayağına. Sabancı Holding Sanayi Grup Başkanı Cenk Alper, 2016’da hayata geçen merkezin 30 milyon dolar yatırımla başladığını ve bugün 40 milyon dolar mertebesini geride bıraktığını söylüyor. Alper şu bilgiyi de paylaşıyor:

“Kompozit Teknolojileri Mükemmeliyet Merkezi’nin üç olmazsa olmazı var. Birincisi endüstri 4.0, ikincisi açık inovasyon ve bilgiye daha yakın olma, üçüncüsü ise ortak çalışma kültürü. KTMM’de 15 bin metrekare kapalı alan ve 3.500 metrekare laboratuvar ve ü retim alanı var. Merkezde 13 profesör, 40 mühendis ve 50 doktora öğrencisi çalışıyor. Kompozit Teknolojileri Mükemmeliyet Merkezi’nin dünyanın farklı üniversite ve şirketlerinin temsilcilerinden oluşan bir danışma kurulu var. Amerika’da satın aldığımız kompozit firmaları, Boeing’in tedarik zinciri içinde önemli bir yer tutuyor. Uçaklar kompozit malzeme sayesinde neredeyse yarı yarıya hafifliyor. Boeing’in son uçağı Dreamliner’ın yüzde 50’si kompozit malzeme ile üretildi. Biz de bu uçağa kompozit malzeme sağlayan şirketlerden birisi haline geldik. Ayrıca ürettiğimiz yıldırım koruma kumaşında Boeing’in tek tedarikçisiyiz.”

ÇALIŞKAN: BAŞLANGIÇ CİROSU 3.5 MİLYON DOLAR

Kordsa CEO’su Ali Çalışkan da merkezde geliştirilmiş ürünlerin başlangıçtaki ekonomik sonuçları hakkında bilgi veriyor: “Kompozit alanında 2018 yılında yüzde 10’luk bir büyüme yakaladık. Kompozit Teknolojileri Mükemmeliyet Merkezi’ndeki kompozit üretimimizden elde ettiğimiz ciro 3.5 milyon dolar. Amerika’daki şirketlerimizin ise 2018’in ikinci yarı yılında ortalama 40-45 milyon dolarlık bir ek ciro yaratacak.”

Kordsa’nın faaliyetleri hakkında da sorularımızı yanıtlayan Ali Çalışkan şu bilgileri paylaşıyor: “Dünyada kullanılan her 3 araç lastiğinde birisinde Kordsa’nın güçlendirme malzemesi var. Uçak lastiklerinde ise her 3 lastikten ikisi Kordsa’nın elinden geçiyor. 2018 yılı içerisinde, modernizasyon yatırımları ile beraber toplam yatırım rakamımız 160 milyon dolara ulaştı. Bunun 100 milyon dolarlık kısmı kompozit ile ilgili satın almalarımız ve diğer yatırımlarımız. 60 milyon doları ise modernizasyon ve büyüme projelerine harcadık. Kordsa ya ait 179 tane buluşumuz var.”

UÇAKLARIN İÇ GÖVDESİNE BAL PETEĞİ ÜRETİMİ YAPIYOR

Peki Sabancı’nın ABD’de satın aldığı şirketlerin performansı ile ilgili son durum ne? Kordsa CEO’su Ali Çalışkan şöyle konuşuyor: “Bu yılın ortasında Amerika’da 100 milyon dolarlık bir satın alma yaptık. Orada Boeing’in de tedarik zinciri içinde yer alan biri Philadelphia’da diğeri California’da olan iki tane karbon fiber dokuma, seramik dokuma gibi yüksek teknolojik ürünler üreten tesis satın aldık. Philadelphia’da yerleşik olan işletmemizde 110- 120 kişi çalışıyor. Şu an üretimimizin yüzde 60-65’lik kısmı Boei ng’e gitmekte. Boeing için özellikle yıldırım koruma kumaşı çok teknolojik bir malzeme, bu alanda Boeing’in tek tedarikçisiyiz. Bir ay öncesine kadar yeni bir satın almamız daha oldu. Uçağın iç kısmındaki malzemeleri üreten küçük bir şirket. Ancak teknolojisi bizim için çok kritik. Bal peteği üretimi yapıyor. Bu şirkette Los Angeles’a yakın bir konumda. Bal peteği dediğimiz yapı kompozit malzemelerle kaplanıyor ve bunlarla sandviç paneller yapıyoruz. Bunlar da uçağın iç bölümünde kullanılıyor.”