Depremi tetikleyen faktörler nelerdir?
Deprem, doğal sebeplerden oluşan bir hareketlenmeyle meydana geliyor. Dünyada görülen birçok deprem kendiliğinden oluşsa da nükleer veya baraj yapımı gibi insan faaliyetleri de depreme neden olabiliyor.
Deprem, tıpkı sel veya heyelan gibi doğal bir afet. Diğer olaylar gibi deprem de dış faktörlerin tetiklenmesi sonucu oluşuyor olabilir mi? Cevap hem evet hem hayır.
Deprem, tamamen kendiliğinden gelişen tektonik hareketlenmelerin sonucunda meydana gelir; birçok deprem doğal sebeplerden kaynaklanır.
Ancak depreme neden olabilecek insan faaliyetlerinden de söz etmemiz gerekir; bu eylemler bazı depremlerin tetikleyicisi olarak görülüyor.
İnsan eylemlerinin, depremler üzerinde etkisini araştıran ve bu konuda en geniş kapsamlı araştırmaları yapan İnsan Kaynaklı Deprem Veritabanı'nı HiQuake, en son Haziran 2022 tarihinde yenilediği raporunda, depremi tetikleyen insan faaliyetlerini şöyle sıralıyor;
- Hidrolik kırılma yüzde 33
- Madencilik yüzde 25
- Su deposu barajı yüzde 15
- Konvansiyonel petrol ve gaz yüzde 11
- jeotermal yüzde 6
- Atık sıvı bertarafı yüzde 4
- Nükleer patlamalar yüzde 2
Tubitak'ın 2017 yılında yayınlandığı bir makalede, 2016 yılında Durham ve Newcastle Üniversitelerinde yapılan ve dünyanın son 150 yılının incelendiği bir çalışmaya atıfta bulunuluyor.
Araştırma; bilimsel verilerin insan kaynaklı olduğuna işaret ettiği depremlerin birçoğunun büyüklüğünün 3 ile 4 arasında olduğunu ortaya koydu.
Bu durumun bir istisnası olarak; 2009 yılında Çin’de meydana gelen ve insan faaliyetlerinden kaynaklandığı düşünülen bir depremin büyüklüğü 7,9’du.
Ancak araştırmacılar bu ve benzeri büyüklükteki depremlerde açığa çıkan stresin büyük kısmının doğal tektonik kökenli olduğunu, insan etkinliklerinin ise bardağı taşıran son damla olduğunu söylüyor.
