Gayrimenkulde otomatik değerleme 1.8 milyar kayba yol açtı

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün ‘Yabancıların Taraf Olduğu İşlemlerde Düzenlenecek Değerleme Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar’ genelgesi kapsamında 20 Eylül 2021’de devreye giren TADEBİS - WEB TAPU sistemi üzerinden artık değerleme uzmanı anlaşmalı kurumlarca değil otomatik olarak atanıyor.

Yabancıya gayrimenkul satışına getirilen değerleme düzenlemesi sonrasında, satılan birçok evin ekspertiz değeri satış bedelinin altında kalıp, vatandaşlık için gerekli olan 250 bin dolarlık bedele ulaşamıyor. Düzenleme ile ekspertiz değerleri konut bedelinin yüzde 45 altında olunca yabancılarda güven sorunu da arttı.

Gayrimenkul Yurt Dışı Tanıtım Derneği (GİGDER) AGS Global iş birliğiyle hazırladığı yabancıya konut satış endeksi GİGDEKS'in tanıtımını gerçekleştirdi.

15 GÜNDE 478 MİLYON LİRA ZARAR

Tanıtım toplantısında konuşan GİGDER Başkanı Ömer Faruk Akbal, söz konusu uygulamanın sektöre zarar verdiğini söyledi.

Akbal, üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre gelecekte yabancıya konut satışında artış bekleyenlerin oranında gerileme yaşandığını kaydederek, "Bir önceki çeyrekteki olumlu sektör beklentileri, son çeyrekte gelen olumlu verilerle realize oldu. Ancak son dönemde uygulamaya geçen otomatik değerleme sisteminin yabancıya gayrimenkul satışlarına olan olumsuz etkileri, sektörde yılın son çeyreğiyle ilgili beklentilerde çekimserliğe neden oldu" değerlendirmesinde bulundu.

GİGDER Başkanı Akbal, otomatik değerleme firması atanmasıyla yaşanan zararın 15 günde 478 milyon lira olarak gerçekleştiğini belirterek, şu bilgileri verdi:

"Bugün Türkiye'de uluslararası yatırımcılara satılan her 100 gayrimenkulden yaklaşık 25'ini GİGDER'in gerçekleştirdiğini göz önüne aldığımızda, 478 milyon liralık bu kaybın tüm sektöre yansımasının tümevarımla 1.8 milyar lirayı rahatlıkla bulabileceği somut bir veri üzerinden görülüyor. Teminat amaçlı hazırlanan raporlardaki değerler ile gayrimenkulün piyasa fiyatı arasında yüzde 45'e kadar varabilen değer farklılıkları nedeniyle yabancı alıcıların güveninin kırılması, yaşanan maddi zararın boyutunu yükseltmekle kalmadı, aynı zamanda itibar kaybına da neden oldu. Çözüm noktasında acil bir hamle yapılmazsa, sektörün yaşadığı zarar katlanarak önümüzdeki 2-3 ay içinde satışlar hızla düşecektir. Bu durumda yıl sonunda 50 bin adetlik satış hedefimizin tutması çok zor görünmekle birlikte önümüzdeki yıl 30 bin adetleri dahi yakalamakta zorlanırız."

FİYAT ARTIŞI YÜZDE 21'İ BULDU

Akbal, ocakta yabancıya ortalama konut satış fiyatını 161 bin 500 dolar olarak tespit ettiklerini anımsatarak, "Bu fiyatı baz değer (100 puan) olarak kabul edersek, nisan-haziran döneminde 194 bin 602 dolarla 120,5 puana yükselen GİGDEKS, geride bıraktığımız çeyrekte yükselişini sürdürerek 196 bin 37 dolarla 121,4 baz puana ulaştı. Ortalama konut satış fiyatında yaşanan değer artışı eylülde yıl başına göre yüzde 21 oldu" açıklamasında bulundu.

Satış değerini 2025'te 225 bin dolara yükseltmeyi hedeflediklerini kaydeden Akbal, hayata geçirdikleri uygulamalarla sektörde ne kadar yol aldıklarını 3 ayda bir yayınlayacakları GİGDEKS veri setleriyle takip edeceklerini bildirdi.

Ömer Faruk Akbal, üçüncü çeyrekte yabancıya konut satışlarında banka kredisi kullandırdığını belirtenlerin oranında anlamlı bir düşüş yaşandığını belirterek, "nisan-mayıs döneminde yüzde 30 olan oranın üçüncü çeyrekte yüzde 10 olarak gerçekleştiğini aktardı.