Alper URUŞ / GAZETE HABERTÜRK
HABERTÜRK için Andy-Ar Sosyal Araştırmalar Merkezi tarafından 15-17 Kasım tarihleri arasında bin 516 kişiyle görüşülerek hazırlanan anket çalışmasında katılımcılara Başkanlık/Cumhurbaşkanlığı sistemine ilişkin görüşleri de soruldu. Yazı dizimizin dördüncü gününde Türkiye’nin gündeminde yer alan konuya ilişkin seçmenin değerlendirmesini sunuyoruz.
CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNE ‘EVET’ DİYEN DAHA FAZLA
Araştırma şirketi, çalışmaya katılanlara, “Parlamenter sistem yerine, Başbakanlık makamının bulunmadığı, Meclis’in ise devam ettiği Cumhurbaşkanlığı sistemini onaylar mısınız?’ diye sorduğunda, bu soruya yüzde 1.3’lük artışla, ‘Evet, onaylarım’ diyenlerin yüzdesi 47.1 olarak saptandı. ‘Hayır, onaylamam’ diyenlerin oranı ise yüzde 41.3 oldu. ‘Fikrim yok, kararsızım’ yönünde fikir bildirenler yüzde 8.5 olurken, yüzde 3.1 de ‘Cevap yok’ dedi.
- Partilere göre dağılımda ise ‘Cumhurbaşkanlığı sistemini onaylar mısınız?’ sorusuna AK Partililerin yüzde 74.9’u ‘Evet, onaylarım’ dedi. AK Partilileri, yüzde 45.5 oy oranıyla MHP’li seçmen izledi. CHP’li seçmenin yüzde 79.9’u, HDP’li seçmenin ise yüzde 73.5’i ise ‘Hayır, onaylamam’ cevabını verdi.
- Cumhurbaşkanlığı sistemine ise en büyük destek yüzde 54.1 ile 35-44 yaş grubundan geldi. Bu grubu yüzde 50.7 ile 25-34 yaş grubu izledi. Cumhurbaşkanlığı sistemini onaylamayan 55 yaş üstü grubun yüzdesi ise 45.5 oldu.
AK PARTİLİ SEÇMEN ‘EVET’ CHP’LİLER ‘HAYIR’ DİYOR
Andy-Ar, ankete katılanlara “Türkiye Cumhuriyeti’nin yönetim sistemi, başkanlık sistemi ile değiştirilmeli mi?” diye sordu. Katılımcıların yüzde 45.8’i ‘Evet değiştirilmeli’ yanıtını verirken, yüzde 44.5 ‘Hayır değiştirilmemeli’ dedi. Bu soruya yüzde 9 oranında seçmen ise ‘Fikrim yok, bilmiyorum’ cevabını verdi.
- Partilere göre dağılımda ise başkanlık sistemine en büyük destek AK Partili seçmenden geldi. AK Partili seçmen yüzde 73.6 oranında ‘Evet, değiştirilmeli’ derken, CHP’li seçmen yüzde 91.7 oranında ‘Hayır, değiştirilmemeli’ yönünde fikir bildirdi. Yönetim sisteminin başkanlık sistemiyle değiştirilmesi sorusuna HDP’lilerin yüzde 79.8’i, MHP’lilerin ise yüzde 54.2’si ‘Hayır, değiştirilmemeli’ dedi.
- Yaşa göre dağılımda ise 18-24 yaş grubu yüzde 53.2’yle ‘Evet değişmeli’ diyerek en yüksek grubu oluşturdu. Bu grubu 55 yaş üstü yüzde 52.7’yle izledi. 35-44 yaş skalası ise yüzde 53 oranında ‘Hayır değişmemeli’ cevabını verdi. Bu grubu da yüzde 50.4 ile 25-34 yaş skalası takip etti.
CUMHURBAŞKANI GÜÇLÜ OLSUN: % 39.8
Andy-Ar, “Ülke yönetiminde en büyük yetki kimde olmalı?” diye sordu. Yüzde 39.8 katılımcı ‘Cumhurbaşkanı’nda’ cevabını verdi. Bu yanıtı, yüzde 20.6 oranında ‘Millette/ Halkta’, yüzde 17 ‘Meclis’te’, yüzde 8 ‘Başbakan’da’ ve yüzde 6.4 ‘Başkan’da’ yanıtını izledi. Yüzde 8.2 de ‘Diğer’ dedi.
- Cinsiyete göre dağılımda kadınların yüzde 43’ü, yetkilerin ‘Cumhurbaşkanı’nda olması gerektiğini belirtti. Bu oran erkeklerde yüzde 37.5 olarak saptandı. Yetkilerin ‘Millette/ Halkta’ olması gerektiğini ifade eden kadınların yüzdesi ise 21.4 oldu. Bu oran erkeklerde ise yüzde 20.1 çıktı.
- Partilere göre dağılımda AK Partili seçmenin yüzde 60.6’sı gücün ‘Cumhurbaşkanı’nda olması gerektiğini ifade etti. Yüzde 12.7’si ise yetkinin ‘Millette/Halkta’ olması gerektiğini belirtti. CHP’li seçmenin ise yüzde 39’u yetkinin ‘Meclis’te, yüzde 27.6’sı ise ‘Millette/Halkta’ olması yönünde fikir bildirdi.
MHP’lilerde ilk sırayı yüzde 39.4 ile güç ‘Cumhurbaşkanı’nda olmalı’ diyenler aldı. Bunu yüzde 19 ile ‘Meclis’te ve yine yüzde 19 ile ‘Millette/Halkta’ diyenler izledi. HDP’li seçmenin yüzde 38.3’ü yetki ‘Millette/ Halkta’, yüzde 25.5’iyse ‘Meclis’te olsun yönünde fikir bildirdi.
MHP’NİN TAVRINI OLUMLU BULUYORUM: % 53
Başkanlık/Cumhurbaşkanlığı sistemi ve Yeni Anayasa konusunda MHP’nin AK Parti ile görüşmesini de Andy-Ar, seçmene sordu, “MHP’nin tavrını nasıl buluyorsunuz?” sorusunu yöneltti. Katılımcıların yüzde 53’ü ‘Olumlu’ derken yüzde 35’i ‘Olumsuz’ yönünde fikir bildirdi. Katılımcıların yüzde 6.3’ü ise ‘Fikrim yok’ dedi.
- Partilere göre dağılımda ise MHP’nin tavrını yüzde 81.8 oranında AK Partililer ‘Olumlu’ buldu. MHP’li seçmenin de yüzde 63.4’ü ‘Olumlu’ dedi. CHP’li seçmenin yüzde 79.4’ü, HDP’lilerin ise yüzde 76.6’sı MHP’nin tavrını olumsuz değerlendirdiğini ifade etti.
BAŞKANLIK SİSTEMİ İLERİYE GÖTÜRÜR: % 49.9
Ankete katılanlara, “Başkanlık sistemi Türkiye’yi daha ileri götürür mü?” diye soruldu. ‘Evet, ileri götürür’ diyenlerin oranı yüzde 49.9 çıktı. ‘Hayır, ileri götürmez’ diyenlerin yüzdesiyse 39.6 oldu. Bu soruya yüzde 10 ise ‘Fikrim yok, bilmiyorum’ cevabını verdi.
- Partilere göre dağılıma bakıldığında ise AK Partili seçmenin yüzde 82.7’si ‘Başkanlık sisteminin Türkiye’yi daha ileri götüreceğini’ söyledi. CHP seçmeninin yüzde 88.7’si ise ‘Hayır ileri götürmez’ dedi. CHP’yi, yüzde 78.7 ile HDP’liler, yüzde 49.3 ile MHP’liler izledi.
- Yaş skalasında ise 35-44 yaş grubu en yüksek oranda, yüzde 58.6 ile ‘Evet ileri götürür’ dedi. Bu grubu yüzde 57.4 ile 25-34 yaş grubundaki seçmen izledi.
FARUK ACAR: CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNE DESTEK VAR
Andy-Ar Sosyal Araştırmalar Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Acar, seçmenin ‘Başkanlık/ Cumhurbaşkanlığı sistemine’ ilişkin tercihlerini şöyle değerlendirdi: “Başkanlık sistemi tartışmalarının başladığı günden 15 Temmuz’a kadar olan dönemde yaptığımız başkanlık araştırmalarında desteğin karşıt olanların gerisinde kaldığını gördük. Destek oranı 35-40 bandındaydı. İkna edilmeleri neredeyse mümkün olmayan keskin karşıt blokta yer alanlar yüzde 55-60 bandındaydı. Muhalefetin, başkanlık konusunda uyguladığı karşıt politikada daha başarılı olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü AK Parti seçmeninin bir bölümü de karşıt blokta yer aldı.
‘15 TEMMUZ’DA DEĞİŞTİ’
Ancak 15 Temmuz itibarıyla durum ilk kez değişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı lider görenlerin sayısı arttı. Liderlik kabulü, popülarite oranı yüzde 70’lere kadar çıktı. Oy vermese de liderliğini kabul eden ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı siyaset üstü pozisyonda konumlandıran bir seçmen kitlesi oluştu. 15 Temmuz sonrası bu oranlar birçok konuda olduğu gibi değişti. İlk başkanlık artışının radikal görünmese de anlamlı sayılabilecek tarafı, karşıt olan blokun kırılma göstermesi ve o yüzde 60’lık net karşıt olanların yüzde 40’a düşerek yeni bir gri alan açılması ve ikna olmayı beklemesi. O nedenle Başkanlık yerine Cumhurbaşkanlığı veya sistemin denge denetim şeklinde özelliklerini, içeriğini ifade ederek seçmenden tercih istediğimizde destek oranında artış gözlemliyoruz.
Kamuoyunda biraz da isme takılmışlık ve bilgi sahibi olmamak, tartışma zemini için sorunları beraberinde getiriyor. Yeni Anayasa istiyor, mevcut sistemin sorunlu olduğunu düşünüyor ancak merkezine Erdoğan’ı alarak kabul veya reddediyor. Özetle şu anda Cumhurbaşkanlığı ve Meclis’in varlığını ifade eden bir kamuoyu, bizim de bunu soruya dökmüş şekliyle sorgulamamız karşısında yükseliş trendinde olan bir süreci gözlemliyoruz.”
YARIN: YENİ BİR ANAYASA’YA İHTİYAÇ VAR MI? TÜRKİYE YENİDEN BİR SEÇİME GİTMELİ Mİ?
Yüzde 79'un ABD şüphesi!
Andy-Ar’ın, HABERTÜRK için yaptığı kamuoyu araştırmasına göre Türk halkının yüzde 79’u, 15 Temmuz FETÖ/PDY darbe girişiminin arkasında ABD’nin olduğunu düşünüyor. ‘İlan edilen OHAL ve çıkarılan KHK’lar hayatımı değiştirmedi’ diyenlerin oranı yüzde 75.3 olurken, Donald Trump’ın ABD başkanı seçilmesini ‘iyi oldu’ diye değerlendirenlerin oranı ise yüzde 32.5
ALPER ULUŞ / GAZETE HABERTÜRK
Türkiye’nin gündeminde yer alan birbirinden önemli konuları HABERTÜRK ve Andy-Ar Sosyal Araştırmalar Merkezi halka sordu. 15-17 Kasım tarihleri arasında Andy- Ar’ın 26 ilde, bin 516 kişiyle yaptığı kamuoyu araştırmasının sonuçlarını yayınlamaya devam ediyoruz.
Yazı dizimizin üçüncü gününde FETÖ/ PDY’nin 15 Temmuz darbe girişimine ilişkin halkın bakışını, bu girişimin ardından ilan edilen Olağanüstü Hal (OHAL) ve çıkarılan Kanun Hükmündeki Kararnamelerin (KHK) yaşamımızı ne kadar etkilediğini ve ABD’deki başkanlık seçiminde ipi göğüsleyen Donald Trump’a ilişkin Türk insanının değerlendirmelerini okuyacaksınız...
TÜRK HALKI, ‘15 TEMMUZ’UN ARKASINDA ABD VAR’ DEDİ
Araştırma şirketi Andy-Ar, katılımcılara, ‘15 Temmuz darbe girişiminin arkasında ABD’nin olduğunu düşünüyor musunuz?’ diye sordu. Ankete katılanların yüzde 79’u ‘Evet, ABD var’ dedi. Yüzde 11.7’si ise ‘Hayır, ABD yok’ yanıtını verdi. Katılımcıların yüzde 8.6’sı ise ‘Fikrim yok, bilmiyorum’ yönünde görüş bildirdi.
- Seçmene göre dağılımda ise AK Partili seçmenin yüzde 90.5’i, MHP’lilerin yüzde 89.4’ü, CHP’lilerin yüzde 63.5’i ve HDP’li seçmenin yüzde 50’si, 15 Temmuz darbe girişiminin arkasında ABD’nin olduğunu söyledi.
- Yaş skalasında ise 25-34 yaş grubu yüzde 83.5 ile en yüksek oranda ‘Darbe girişiminin arkasında ABD var’ dedi. Bu grubu yüzde 81.9 ile 35-44 yaş grubu ve yüzde 78.2’yle de 45-54 yaş skalası takip etti.
‘ABD’NİN FETÖ YANINDA TUTUMU ÖNEM KAZANDI’
Andy-Ar Sosyal Araştırmalar Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Acar, ankete katılanların büyük çoğunluğunun 15 Temmuz’un arkasında ABD olduğu yönünde fikir bildirmesini şöyle yorumladı: “15 Temmuz darbe girişimini gerçekleştiren yapının FETÖ olduğu görüşü yüzde 90’lar seviyesinde görünürken, bu yapının arkasındaysa ABD’nin olduğu kanaati hâkim. Bunun nedenlerinden biri özellikle ABD’nin darbe girişimi sürecindeki tutumu. Bu tutum belirleyici oldu. Bununla birlikte 15 Temmuz sonrası FETÖ’yü teslim etmeyişi ikinci neden olarak katılımcıların tercihini belirledi.”
‘KHK VE OHAL ÖZEL BİR DURUM GÖRÜŞÜ’
Faruk Acar, KHK ve OHAL’e ilişkin çıkan sonucu şöyle değerlendirdi: “KHK ve OHAL’in gerekçesi 15 Temmuz sonrasında yaşanan FETÖ temizliğiydi. Ankete katılanlar, FETÖ’ye mensup veya sempati duyanların Türkiye için tehlikeli olduğunu düşündüğü için OHAL’in özel bir durum olduğu ve bunun gerekliliğini ifade etti. Bu nedenle OHAL’i savunanlar yüksek bir oranla karşımıza çıktı. KHK ve OHAL ile devletin operasyonlarının desteklendiği görülmekte.”
‘KHK VE OHAL İLE HAYATIMDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK OLMADI’
Araştırma şirketi 15 Temmuz FETÖ’cü darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL ve çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnamelere (KHK) ilişkin de seçmenin görüşünü sordu. Andy-Ar, katılımcılara, ‘Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ve OHAL ile hayatınızda önemli bir değişiklik oldu mu?’ sorusunu yöneltti. Seçmenlerin yüzde 75.3’ü ‘Hayır, olmadı’ cevabını verirken, yüzde 23.5’i ‘Evet, oldu’ dedi. Yüzde 1 oranında ise ‘Fikrim yok, bilmiyorum’ sonucu çıktı.
- Seçmene göre dağılımda ise AK Partililerin yüzde 80.2’si, MHP’lilerin yüzde 79.6’sı KHK ve OHAL’den etkilenmediğini söyledi. Bu oran CHP’li seçmende yüzde 68.7 olurken, HDP’li seçmenlerin yarısından fazlası, yüzde 57.4’ü OHAL ve KHK’ların hayatını etkilemediğini ifade etti.
- Yaşa göre dağılımda ise 18-24 yaş grubu en yüksek oranda, yüzde 80.2 ile ‘Hayatımda değişiklik olmadı’ dedi. Bu grubu yüzde 78.9 ile 25-34 yaş skalası takip etti.
Kadınlarda ‘Evet. Hayatım etkilendi’ diyenlerin oranı yüzde 25.6, erkeklerde ise bu oran yüzde 22.1 oldu.
TRUMP’IN KAZANMASI İYİ OLDU: % 32.5
ABD’deki başkanlık yarışını Hillary Clinton’ı geride bırakan Donald Trump’ın kazanması ve dünyanın şok yaşamasının ardından Türk halkının seçime ilişkin görüşü de soruldu. Katılımcılara, ‘Trump’ın kazanması sizce iyi mi yoksa kötü mü oldu?’ sorusu yöneltildi. Ankete katılan her üç kişiden biri, yüzde 32.5’i ‘Trump’ın kazanması iyi oldu’ dedi. ‘Kötü oldu’ diyenlerin oranı yüzde 25.5 oldu. Çok yüksek oranda, yüzde 22.1 katılımcı ‘Ne iyi ne kötü oldu’ derken; anketten yüzde 19 ‘Fikrim yok, bilmiyorum’ sonucu çıktı.
- AK Partili seçmenin yüzde 43.3’ü ise Trump’ın seçim zaferine ‘iyi oldu’ dedi. Bu sonucu yüzde 35.2 ile MHP’li seçmen izledi. CHP’li seçmenin yüzde 41.4’ü, HDP’li seçmeninse yüzde 36.2’si ‘Trump’ın kazanması kötü oldu’ yönünde fikir bildirdi.
TRUMP’IN GÖÇMEN SÖYLEMİ YANLIŞ: % 72.8
Andy-Ar, ABD Başkanı Donald Trump’ın ‘göçmen karşıtı tavır ve söylemlerine’ ilişkin halkın ne düşündüğünü de sordu. Ankete katılanların yüzde 72.8’i ‘Trump’ın söylemlerini doğru bulmuyorum’ derken, yüzde 14.7’si ‘Evet, doğru buluyorum’ yanıtını verdi. Yüzde 12.2’si ise ‘Fikrim yok, bilmiyorum’ yönünde fikir bildirdi.
- Trump’ın göçmen karşıtı söylemlerini 4 partinin seçmeni de yüzde 70’ler düzeyinde ‘Yanlış’ bulduğunu belirtti. CHP’lilerin yüzde 75.8’i, HDP’lilerin yüzde 74.5’i, AK Partililerin yüzde 73.7’si ve MHP’lilerin yüzde 69’u, ‘Göçmen karşıtı tavır ve söylemleri yanlış’ dedi.
TRUMP’IN SÖYLEM VE EYLEMLERİ DEĞİŞİR: % 60.8
Araştırma şirketi, Donald Trump’ın başkanlık koltuğuna oturduktan sonra eylem ve söylemlerinin değişip değişmeyeceğini de seçmenlere sordu. Katılımcıların yüzde 60.8’i ‘Evet, değişir’ derken, yüzde 23.5’i ‘Hayır, değişmez’ cevabını verdi. Yüzde 15.4 ise ‘Fikrim yok, bilmiyorum’ dedi.
- Partilere göre dağılımda CHP’lilerin yüzde 62.6’sı, AK Partililerin yüzde 62.5’i, MHP’lilerin yüzde 61.3’ü ve HDP’lilerin yüzde 56.4’ü, ‘Trump’ın eylem ve söylemlerinin değişeceğini’ ifade etti
‘OBAMA VE CLİNTON NEDENİYLE TRUMP TERCİH EDİLİYOR’
Faruk Acar, ABD başkanlık seçimini göğüsleyen Donald Trump’a ilişkin katılımcıların tercihlerini şu şekilde yorumladı: “Donald Trump’ın başkan olması Türkiye için olumludur diyenlerin oranı, olumsuz görenlere göre daha yüksek seviyede. Özellikle Başkan Obama’nın son döneminde Türkiye-ABD ilişkileri olumsuz bir seyre dönmüştür algısı hâkimken aynı zamanda Clinton’un dışişleri performansının da olumsuz algısı nedeniyle Trump’ın bölgede farklı bir politika izleyebilir beklentisi oluştuğunu görüyoruz. Burada yine Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kamuoyunda Trump hakkında olumlu söylemleri belirleyici başlıklardan bir diğeridir diyebiliriz.”
YARIN: YÖNETİM SİSTEMİ BAŞKANLIK/CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİYLE DEĞİŞTİRİLMELİ Mİ? BU SİSTEM TÜRKİYE’Yİ DAHA İLERİ GÖTÜRÜR MÜ?
Haberturk.com ekibi olarak Türkiye’de ve dünyada yaşanan ve haber değeri taşıyan her türlü gelişmeyi sizlere en hızlı, en objektif ve en doyurucu şekilde ulaştırmak için çalışıyoruz. Yoğun gündem içerisinde sunduğumuz haberlerimizle ve olaylarla ilgili eleştiri, görüş, yorumlarınız bizler için çok önemli. Fakat karşılıklı saygı ve yasalara uygunluk çerçevesinde oluşturduğumuz yorum platformlarında daha sağlıklı bir tartışma ortamını temin etmek amacıyla ortaya koyduğumuz bazı yorum ve moderasyon kurallarımıza dikkatinizi çekmek istiyoruz.
Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (yorum yapan diğer okurlarımıza yönelik yorumlar da dahil olmak üzere) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık unsurları taşıması durumunda yorum editörlerimiz yorumları onaylamayacaktır ve yorumlar silinecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisinde aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemi içeren yorumlar da yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur. Bu nedenle bu tarz okur yorumları da doğal olarak Haberturk.com yorum sayfalarında yer almayacaktır.
Ayrıca Haberturk.com yorum sayfalarında Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu ispat edilemeyecek iddia, itham ve karalama içeren, halkın tamamını veya bir bölümünü kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.
Yorumlarda markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve herhangi bir şekilde ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmayacak ve silinecektir. Aynı şekilde bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Başka hiçbir siteden alınan linkler Haberturk.com yorum sayfalarında paylaşılamaz.
Haberturk.com yorum sayfalarında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan okura aittir ve Haberturk.com bunlardan sorumlu tutulamaz.
Haberturk.com yorum sayfalarında yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yayınlanan Kullanım Koşulları’nı ve Gizlilik Sözleşmesi’ni peşinen okumuş ve kabul etmiş sayılır.
Bizlerle ve diğer okurlarımızla yorum kurallarına uygun yorumlarınızı, görüşlerinizi yasalar, saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun şekilde paylaştığınız için teşekkür ederiz.