Dikkat bu belirtileri grip sanmayın!

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi ve HIV Enfeksiyonu Derneği Başkanı Prof. Dr. Fehmi Tabak, grip belirtileriyle kendini gösteren HIV enfeksiyonu için "Tedavi edilmeyen hasta, enfeksiyonlar ya da kanserler nedeniyle kaybedilir" dedi.

HIV enfeksiyonunun belirtileri hastalığın evresine göre değişkenlik gösterir. Virüsle ilk karşılaştıktan yaklaşık 2 hafta-2 ay sonra, yani HIV enfeksiyonunun başlangıç evresinde hastaların yaklaşık yarısında grip benzeri belirtiler (ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı, yağın kas ve eklem ağrısı, lenf bezlerinde şişme, karın ağrısı, ishal, döküntü vb) görülebilir. Ancak diğer yarısında hiçbir belirti görülmeyebilir. Eğer bu dönemde tanı koyulmaz ise hastalık uzun bir dönem sessiz seyreder, hiçbir belirti görülmez. Bu süre, hastadan hastaya değişmekle birlikte yaklaşık 5- 10 yıl sürer. Bu süre boyunca tanı koyulmaz ve hastalığa yönelik tedavi başlanmaz ise hastada enfeksiyonlar (zona, ağızda pamukçuk, ishal, zayıflama vb...) gelişebilir. Süre uzadıkça normal kişilerde beklenmeyen ancak bağışıklığı baskılanmış hastalarda gözlenen nadir görülen enfeksiyonlar (verem, ishal, zatürre, kilo kaybı vb..) ortaya çıkmaya başlar. Hastalık ilerledikçe kanserlere de zemin hazırlar.

ZAMANINDA TEDAVİ YAPILIRSA...

HIV enfeksiyonu neden ölümcül bir hastalık?

Virüs, bağışıklık sisteminin “orkestra şefi” konumunda olan temel hücrelerinin ölümüne dolayısıyla sayısının azalmasına yol açar. Eğer doğru zamanda HIV enfeksiyonuna yönelik tedavi başlanmaz ise bu hücrelerin sayısı tedricen azalır ve sayı azaldıkça vücut dış tehditlere karşı savunmasız bir konuma gelir. Sonuçta hasta, enfeksiyonlar ya da kanserler nedeniyle kaybedilir. Tedaviler ile yaşam süresi bugün artık neredeyse normal yaşam süresine yaklaşmış durumdadır.

Hastalığa karşı ilaçların ilk kullanılmaya başlandığı yıllarda hastalar, her gün bir avuç dolusu ilaç içerken günümüzde günde bir veya iki tablet ile tedavi mümkün. Ayrıca HIV enfeksiyonu erken tanı, düzenli izlem ve gerektiğinde tedaviye başlanması durumunda artık korkulan bir hastalık değil kronik bir hastalık olarak kabul ediliyor. Erken tanı ve tedavi ile artık hastalarda 50 yıla varan bir yaşam beklentisinden söz edilebiliyor. Hastalar evlenebilmekte ve hasta olmayan çocuklara sahip olabilmektedir. Elimizdeki ilaçlarla virüsü yok etmek günümüzde mümkün olmasa da virüsü vücuttan tamamen yok etmeye yönelik ilaçlar üzerinde çalışmalar yoğun bir şekilde devam ediyor.

EĞER BU YAN ETKİLER YAŞAM KALİTENİZİ DÜŞÜRÜYORSA...

Tedavi süresince kişinin hayat kalitesi düşüyor mu? Nelerden uzak durması ne yapmaması gerek?

Tedavi süresince hastanın hayat kalitesi düşmez. Kullanılan bazı ilaçlara bağlı yan etkiler gelişebilse de yan etkileri azaltmaya yönelik müdahalelerde bulunulur. Eğer yan etkiler hastanın hayat kalitesini etkiliyorsa mümkünse ilaç değişimine gidilir. Hastanın sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımından kaçınması ve düzenli egzersiz yapması önerilir.

KORUNMASIZ CİNSEL İLİŞKİYE DİKKAT!

Sosyal ortamlarda nelere dikkat etmek gerek? Bize bulaşma ihtimali seks dışında mümkün değil mi?

HIV günlük yaşamdaki olağan davranışlarla (el sıkışma, dokunma, sarılma, öpüşme, hastanın kullandığı çatal, bıçak, bardak, telefon kulaklığı gibi eşyaları kullanma, aynı tuvaleti, duşu kullanma, vb.) bulaşmaz. Bulaşma, sadece korunmasız (prezervatifsiz) cinsel ilişki ya da kan yoluyla olur. Bu nedenle hasta kişinin kanı kimseye nakledilmemeli ve ortak kan temasına yol açacak davranışlardan kaçınılmalıdır. Örneğin, diş fırçası, jilet, kan taşı, tırnak makası, manikür ve pedikür aletleri, lensler ortak kullanılmamalı, enjektör paylaşımı yapılmamalıdır. Hasta kişi açık ya da sızıntılı yaralarını kapatmalıdır. Tüm önlemlere rağmen temas (prezervatif yırtılması, hastaya kullanılan enjektörün diğer bir kişinin eline batması vb.) söz konusu olduğunda, temasa uğrayan kişiye 72 saat içinde 1 aylık koruyucu tedavi uygulanmaktadır.

TÜRKİYE'DE TEDAVİ

Türkiyedeki tedavi koşulları ne durumda? Bulunamayan ilaçlar var mı?

Türkiye’de tedavi koşulları iyi durumda. Birkaç ilaç dışında neredeyse tüm ilaçlar mevcut. Devlet, HIV enfeksiyonlu bir hastanın tedavisini tümüyle karşılıyor.

37 MİLYON KİŞİ HIV İLE YAŞIYOR

Dünyada ne kadarlık bir popülasyonu tehdit ediyor?

Şu anda tüm dünyada HIV enfeksiyonu ile yaşayan yaklaşık 37 milyon kişi vardır. Her yıl 2 milyon kişiye tanı koyulmakta ve tüm dünyada her yıl 1.200.000 kişinin ölümüne neden olmaktadır.

En çok hangi ülkelerde AIDS görülüyor?

Maalesef bahsettiğim 37 milyonun 28 milyonu sahra altı Afrika’da yaşıyor.