Tellür nedir, nerelerde kullanılır? Tellür kullanım alanları, özellikleri, periyodik tablodaki simgesi ve yeri
Endüstride kullanımı giderek yaygınlaşan element, genellikle altın cevherlerinde kullanılmaktadır. Yer kabuğunda yalnızca milyonda 0.001 oranında bulunan element, altınla bileşik oluşturabilen nadir elementlerdendir. Doğada çok az bulunan tellürün mineralleri arasında kalaverit, silvanit ve tellürit yer almaktadır. Ayrıca doğada nadir olarak saf halde de bulunabilir. Element ismini Yunancada toprak, yeryüzü ve dünya anlamındaki "tellus" kelimesinden almaktadır. Tellür nedir? Nerelerde kullanılır? Tellür simgesi, sembolü ve periyodik tablodaki yeri nedir? Kullanım alanları ve özellikleri nelerdir? İşte, merak edilen detaylar.
Tellür Nedir?
1783 yılında Franz-Joseph Müller von Reichenstein tarafından keşfedilen bu yarı metal, parlak, kristal, kırılgan, gümüş-beyaz bir elementtir. Genellikle gri renkli toz halinde elde edilir; ametalik ve metalik özelliklere sahiptir. Element, kükürt ve selenyuma benzer özellikler gösteren birçok bileşik oluşturmaktadır. Havada yandığında yeşilimsi mavi bir alev açığa çıkar ve tellür dioksit oluşrur. Su veya hidroklorik asitten etkilenmemesine karşılık nitrik asitte kolayca çözülür. Kurşun içine eklenen tellür, asitlere karşı dirençli hale gelir; sertliği artar. Bakırın ve paslanmaz çeliğin işlenebilirliğini arttırmak için kullanılır. Çok zehirli ve teratojeniktir. Bu sebeple çok az miktarlarda solunması bile ağızda sarımsak kokusuna benzer bir koku oluşmasına sebebiyet verir.
Tellür Nerelerde Kullanılır?
Yarı iletkenlere göre daha az maliyeti vardır. Yaygın olarak güneş pilleri ve kauçuklarda kullanılmaktadır. Ticari tellür, blisten bakırın elektroliz yöntemi ile ayrıştırılması sırasında anot çamurundan elde edilmektedir. Termoelektrik alaşımların önemli bir maddesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Metalürjik uygulamalarda metal ürünlerin işlenme kalitesi için tellür elementinden yararlanılır.
Cam ve seramikleri renklendirmek için de kullanılmaktadır. Petrol rafinesinde iyi bir katalizör görevi görür. Fotokopi ve fotoğraf makinelerinde resim kalitesini arttırmak için faydalanılır. Paslanmaz çelik ve bakıra kolay işlenmeleri için tellür katılır. Ayrıca kurşuna katılan element kurşunun dayanıklılık ve sertliğini arttırır. Dökme demir, rögar kapakları, güneş panelleri, kalkojenit camlar için de element kullanılabilir.
Tellür Simgesi
“Te” sembolüyle ifade edilen element, saf olarak nadir bulunmaktadır. Evrende bulunuşu dünyaya oranla daha yaygındır. Evrende, rubidyum elementinden daha bol bulunmaktadır. Doğada yer alan altınların bileşiklerinde tellür içeriği vardır.
Tellür Sembolü
Element, periyodik tabloda “Te” sembolüyle temsil edilmektedir. Bileşiklerine çoğu insan tarafından nadiren rastlanılmaktadır. Teratojeniktir, insan vücudundaki gelişmekte olan embriyoya zara verebilir. Bu sebeple de kullanımı konusunda mesafeli yaklaşılmalıdır. Bilinen bir biyolojik rolü ve çevreye olumsuz etkileri yoktur.
Tellür Periyodik Tablodaki Yeri
Periyodik tablonun 5. periyodunun 16. grubunda yer alan elementin atom numarası 52'dir. Dünyadaki tellür üretimi yıllık 215 ton kadardır. Ülkemizdeki altın madenlerinde tellür içeriği bulunmasına rağmen ekonomik anlamda üretimi yapılmamaktadır.
Tellür Kullanım Alanları
Tellür Özellikleri
