Truman Doktrini nedir, ne demek? Truman Doktrini amacı, tarihi ve sonuçları
Adını, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry Truman'dan alan bu doktrin, artan SSCB ve komünizm tehdidine karşı ABD'nin temel dış politikası olarak ilan edilmiştir. Yunanistan'da sosyalist ağırlıklı yeni bir hükümetin kurulması ve Sovyetler Birliği'nin Türkiye'den üs ve Doğu Anadolu Bölgesi'nden toprak talep etmesi neticesinde ilan edilen Truman Doktrini, Doğu Avrupa topraklarında sosyalizmin yayılmasını engelleme amacı taşımaktadır. Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
Komünizm baskısı ve tehdidi altında olan ülkeler için maddi ve askeri yardım yapılmasını öngören bu doktrin ile Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasında yaşanacak olan Soğuk Savaş Dönemi resmen başlamıştır. Peki, Truman Doktrini Türkiye açısından ne tür sonuçlar doğurmuştur? Truman Doktrini tarihi kaçtır? İşte, tüm detaylar…
Truman Doktrini Nedir?
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı olan Harry Truman’ın, Kongre önünde yaptığı bir konuşmayla hatları çizilen Truman Doktrini, 2. Dünya Savaşı sonrası artan Sovyetler Birliği ve komünizm tehdidinin önüne geçmek için hazırlanmış bir ABD dış politikasıdır. Bu doktrine göre; Yunanistan ve Türkiye başta olmak üzere, Sovyetler Birliği ve komünizm tarafından etki altına alınmak istenen ülkelere maddi ve askeri yardımlar yapılacak ve Truman’ın deyimiyle Özgür Dünya’nın Sovyetler tehdidi karşısında yenik düşmesi önlenecektir. Amerika Birleşik Devletleri’nin uluslararası politikasının hatlarını çizen ve dünyada Soğuk Savaş dönemini resmen başlatan Truman Doktrini tarihi ise 12 Mart 1947’dir.
Truman Doktrini Amacı
Amerika Birleşik Devletleri tarafından 1947 yılında ilan edilen Truman Doktrininin temel amacı, Doğu Avrupa ve Orta Doğu üzerindeki Sovyetler Birliği tehdidinin önüne geçilmek istenmesidir. 1946 yılında Yunanistan’da, sağ – sol çatışması temeline dayanarak başlayan iç savaşta Sovyetler Birliği komünist tarafı, Birleşik Krallık ise Yunan demokratları desteklemişti. İngiltere, 2. Dünya Savaşı sonrası yaşadığı ekonomik problemler sebebiyle, Yunan demokratlara sağladığı bu desteği daha fazla sürdüremeyerek geri çekilmiş ve Yunanistan’da komünistlerin ağırlıklı olduğu bir hükümet kurulmuştu. Aynı dönemde Türkiye üzerinde de etkinliğini arttırmak isteyen Sovyetler Birliği; Türkiye’den hem boğazlarda bir askeri üs ve serbest geçiş hakkı hem de Doğu Anadolu Bölgesi’nden toprak talep etmekteydi.
Özellikle Yunanistan ve Türkiye üzerinde artan Sovyetler Birliği ve komünizm tehdidinin, önce bu coğrafyalara, daha sonra ise domino etkisi ile tüm Batı Avrupa’ya yayılma ihtimali ortaya çıkınca Amerika Birleşik Devletleri bu hususta etkin bir rol oynamaya karar vererek, 1947 yılında Truman Doktrini tarafni ilan etmiştir. Bu doktrine göre başta Yunanistan ve Türkiye olmak üzere, komünizm tehdidi ile karşı karşıya kalan ülkelere hem maddi hem de askerî açıdan yardımlar yapılacak ve Sovyetler Birliği’nin bölgedeki etkinliği engellenecektir.
Truman Doktrini Sonuçları
12 Mart 19477 yılında ilan edilen Truman Doktrini sonuçları şu şekilde sıralanabilir:
Truman Doktrini Türkiye Açısından Sonuçları
1947 yılında ilan edilen Truman Planı Türkiye açısından şu sonuçları doğurmuştur.
