2019'da yüzde 53.5 kazandıran paladyum, altın ve gümüşü gölgede bıraktı

2019'un özellikle ilk yarısı ABD-Çin ticaret savaşının kızışacağı endişeleriyle geçti. Söz konusu gerilimin küresel ticareti olumsuz etkileyeceği ve bir resesyona yol açacağı beklentisi eylül sonuna kadar yatırımcıların güvenli liman olarak gördüğü yatırım araçlarına talebi bir hayli artırdı.

Bu sebeple yılın ilk 9 ayında altın ve gümüş fiyatlarında hızlı bir yükseliş yaşandı. 2019 başında ons fiyatı 1.283 dolar olan altın 4 Eylül'de 1.553 dolara kadar yükseldi. Bu yıl dikkat çeken bir yükselişe imza atan gümüşün ons fiyatı ise sene başında 15.52 dolarken altınla aynı şekilde 4 Eylül tarihinde 19.62 dolarla yılın zirvesine ulaştı.

Eylül ayından sonra ise dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki gerilim devam etse de gelişmeler tarafların anlaşacaklarına dair inancı artırdı. Geçen hafta Çin-ABD arasında devam eden ticaret görüşmeleri sonucunda ilk faz anlaşmasına varıldığını açıklandı.

TALEP RİSK ALGISIYLA BERABER DÜŞTÜ

Risk algısındaki düşüş altın ve gümüşe talebin düşmesini sağladı. Bugün itibarıyla altının onsu 1.479, gümüşün onsu ise 17.10 dolardan alınıp satılıyor. Şu anki seviyelerine göre altın 2019 genelinde dolar bazında yüzde 15.2 gümüş ise yüzde 10.1 kazandırmış durumda.

Özellikle eylülde zirve yaptıkları dönemde gümüşün mü altının mı 2019'u daha iyi bir performansla kapayacağına yönelik tahminler havada uçuşmaya başlamıştı. Senenin son 13 gününe girerken bu iki metal arasındaki 'getiri yarışını' altın kazanacak gibi görünüyor.

YÜZDE 53.5 YÜKSELDİ

Altın ve gümüş fiyatlarındaki gelişmeler çok sayıda bireysel yatırımcının sahip olması nedeniyle sık sık haberlere konu oluyor. Ancak Emtialararasında getiri bakımından 2019'un yıldızı paladyum oldu. Seneye 1.271 dolardan başlayan paladyumun ons fiyatı dün akşam 1.998 dolara kadar yükseldi. Bugün ise 1.951 dolara geriledi.Bu gerilemeye rağmen paladyum fiyatı dolar bazında şu ana kadar 2019 genelinde yüzde 53.5 yükselmiş durumda.

Paladyumdaki bu hızlı yükselişin sebebi ise altın ve gümüşteki gibi bir güvenli liman arayışı değil. Artan çevre hassasiyeti ve bunun otomotiv endüstrisine yansıması her geçen gün paladyuma talebi artırıyor. Bilinen en büyük rezervlerinin Rusya ve Güney Afrika'da yer aldığı paladyumun yaklaşık yüzde 90'ı araçların egzoz sistemlerinde kullanılıyor. Paladyum aracın ürettiği zehirli gazların daha az zararlı karbondioksitve su buharına dönüştürülmesine yardımcı oluyor.

ÜRETİCİLERE BASKI YAPILIYOR

İklim değişimiyle mücadele için tüm dünyada emisyon miktarları düşürülmeye çalışılırken, dünyanın üretim merkezi Çin bu konuyu en ciddiye alan ülkelerin başında geliyor. Ülkede bu sebeple araçlardaki egzoz denetimleri artırılmış durumda. Ayrıca otomotiv üreticilerine de çevreyi daha az kirleten araçlar üretmeleri konusunda baskı yapılıyor. Havayı daha az kirleten bir sistem oluşturmak içinse daha fazla paladyum kullanmak gerekiyor.

DİZEL YASAKLARI ETKİLİYOR

Bunun yanında İngiltere ve Fransa gibi Avrupa ülkeleri 2040 yılına kadar dizel yakıt kullanan araçlarıtamamen yasaklamayı hedefliyor. Hindistan'ın söz konusu yasak için belirlediği hedef tarih ise 2030. 2030 ve 2040 uzak tarihler gibi gelse de araçların ikinci el satışını düşünen tüketiciler bu ülkelerde dizel araçları tercih etmemeye başladı. Dizel yakıtlı araçların egzozunda platin kullanılırken, benzinli araçlarda paladyum kullanılıyor. Dolayısıyla dizel araçlara yönelik yasaklar paladyuma talebi artırıyor.

ÜRETİMİ YETERLİ DEĞİL

Paladyuma talep her geçen gün artarken bu talebi karşılayacak kadar üretim yapılmıyor. Son 8 senedir paladyum arzı talebi karşılayamıyor. Bu yılın başı itibarıyla talep arzdan 574 milyon ons fazla oldu. Arz-talep açığı 2016 yılında 1.2 milyar onsla rekor kırmıştı. Üretimin talebi karşılayamaması artan çevre bilinciyle birleşince paladyumun yıldızı her geçen gün daha fazla parlıyor. Örneğin son olarak 10 Aralık'ta Güney Afrika'da bir paladyum madeninde yaşanan elektrik kesintisi 1.888 dolar olan paladyum fiyatını bir anda 1.910 dolara yükseltti. Son 1 haftadır bu rüzgarla paladyum fiyatı sürekli artıyor.

TD Securities Küresel Strateji Sorumlusu Bart Melek paladyumla ilgili yaptığı değerlendirmede "Paladyumun iyi performansı sürpriz değil. Biz 2020 4. çeyrek için ortalama 2000 dolarlık bir fiyat öngörmüştük. Ancak fiyatlardaki oynaklığa bakınca 2.100-2.150 dolar aralığında da olabilir" ifadelerini kullandı.

DÜZELTME BEKLENTİSİ

Bu tahmin halihazırda 2000 dolara dayanan paladyum fiyatının 2020'de çok fazla yükselmesinin beklenmediği anlamına geliyor. Bunda artan 'düzeltme' beklentisi etkili oluyor. Capital Economics Emtia Baş Ekonomisti Caroline Bain fiyatlarda bir düzeltme yaşanmasının sürpriz olmayacağını belirterek "Olumlu gelişmelere rağmen paladyum fiyatının biraz fazla yükseldiğini düşünüyoruz. Yakında bir düşüş yaşanabilir. Ancak 2020 genelinde artış bekliyoruz" ifadelerini kullandı.