Genç girişimci teşviki için önce vergi mükellefiyeti gerekiyor

Soru: 16 yaşında 4/a’lı olarak çalışmaya başladım. 1973 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihi olarak 16 yaşında olduğum 1989 yılı geçerli midir? (Ali Demir)

Yanıt: Sayın Demir, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 38. maddesi uyarınca, 18 yaşından önce malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi olanların sigortalılık süresi, 18 yaşını doldurdukları tarihte başlamış kabul ediliyor. Yine aynı kanunun geçici 6. maddesine göre ise 4/a sigortalılarının sigortalılık süresinin başlangıcı; 1 Nisan 1981 tarihinden önce işe başlayanlar için yaşa bakılmaksızın sigortalılık süresinin başlangıç tarihi; 1/4/1981 tarihinden sonra ise 18 yaşın doldurulduğu tarih olarak dikkate alınıyor. Ancak, 18 yaş öncesinde geçen çalışma süreleri prim ödeme gün sayısına ilave ediliyor.

Kademeli yaş düzenlemesi uyarınca aylığa hak kazanma koşullarının belirlenmesinde ise 18 yaş uygulamasına bakılmaksızın, ilk işe giriş tarihine göre yaş, prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi koşulları tespit ediliyor. Söz konusu koşullardan sigortalılık süresi koşulunun tahsis talep tarihinde yerine gelip gelmediği incelenirken ise 18 yaş uygulamasına bakılıyor. Örneğin bir kadın sigortalı 17 yaşında iken 20 Mart 1986 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başladı. Bu sigortalının aylığa hak kazanma koşulları, 18 yaş uygulamasına bakılmaksızın 20 Mart 1986 tarihli girişine göre 20 yıl, 42 yaş, 5075 gündür. Bu kişi emekli aylığı başvurusunda bulunduğunda 20 yıllık sigortalılık süresi şartının yerine gelip gelmediğinin tespitinde, 18 yaşını doldurduğu 10 Ocak 1987 tarihi sigortalılık başlangıç tarihi olarak dikkate alınır ve 20 yıllık sigortalılık süre şartı bu tarihe göre belirlenir.

HEKİMLER İLAVE PRİMLERİ 2019’DA TOPLUCA TALEP EDEBİLİR

Soru: Sağlık Bakanlığı’na bağlı çalışan uzman doktorum. İlave prim tutarını toptan almak istiyorum, ne zaman alabilirim? (Murat K.)

Yanıt: Sağlık Bakanlığı’na bağlı sağlık kuruluşlarında çalışan uzman ve uzman olmayan hekimler ile diş hekimlerinin döner sermaye gelirlerinde 2010 yılından beri yapılmakta olan prim kesintisi 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren sona erecek. Buna ilişkin yasal düzenleme, temmuz ayında TBMM’de kabul edilen bedelli askerlikle ilgili 7146 sayılı Kanun ile gerçekleştirildi. Bugüne kadar kesilmiş ilave primleri toptan almak isteyenler, yeni yıldan itibaren SGK’dan talepte bulunabilirler. Toptan almak istemeyenler ise yatırdıkları her 360 günlük prim karşılığı, güncellenmiş prime esas kazancın yüzde 2’si oranında daha fazla emekli aylığı alırlar.

GENÇ GİRİŞİMCİ TEŞVİKİ İÇİN NE YAPMALI?

Soru: Kendi işini kuran gençlere sağlanan teşviklerden yararlanmak için nasıl ve nereye başvuru yapabilirim? (Ferhat Beşgül)

Yanıt: İlk defa kendi işini kuran 18-29 yaş arasındaki genç girişimcilere üç yıl vergi, bir yıl prim teşviki sağlanıyor. Her iki teşvikten yararlanmak için, 1 Haziran 2018 tarihinden sonra vergi mükellefi olmak gerekiyor. Bunun için öncelikle vergi mükellefi olmalısınız, daha sonra da vergi dairesinden alacağınız “Genç girişimcilerde kazanç istisnası” belgesiyle bağlı bulunduğunuz sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya merkezine başvurmalısınız. Sosyal Güvenlik Kurumu ile vergi daireleri arasında veri transferi başlayıncaya kadar vergi dairesinden belgenin elden alınıp teslim edilmesi gerekiyor. Aksi takdirde SGK nezdinde zor durumda kalabilirsiniz.

DEVRALINAN İŞ YERİ İÇİN DE GENÇ GİRİŞİMCİ TEŞVİKİ VAR

Soru: Fason çalışan bir tekstil atölyesini devralmak istiyorum. Genç girişimci teşvikinden yararlanabilir miyim? Bu teşviki almak için KOSGEB’in girişimcilik sertifikasını almak gerekir mi? Genç girişimci teşviki, devir alınmadan ya da iş kurulmadan önce mi sonra mı verilir? (Gökhan Kıdıl)

Yanıt: KOSGEB’in girişimcilere yönelik önemli destekleri söz konusu. Ancak, vergi ve prim teşvikinden yararlanmak için KOSGEB'in girişimcilik sertifikasını almanız gerekmez. Genç girişimcilere vergi ve prim teşvikinden yararlanabilmek için, 18-29 yaş aralığında ve ilk defa 1 Haziran 2018 tarihinden sonra vergi mükellefi olmalısınız.

Mevcut bir işyerini devralanlar da teşvikten yararlanabilir. Ancak, bir işletmenin veya mesleki faaliyetin devralınması halinde, teşvikten yararlanılabilmesi için devralınan kişinin eş veya üçüncü dereceye kadar akraba olmaması gerekiyor.Bununla birlikte, ölüm dolayısıyla 29 yaşını doldurmamış eş ve çocuklar tarafından işletmenin veya mesleki faaliyetin devralınması halinde de teşvikten yararlanmak mümkün bulunuyor.

AYNI STATÜDEN DUL VE YETİM AYLIĞI BAĞLANIR MI?

Soru: Ağabeyim 2004 ocak ayında vefat etti, bekârdı, anneme maaş bağladılar. 2017 yılında babam vefat etti, anneme ağabeyimden bağlanan aylık kesildi, sadece babamdan kalan aylık ödenmeye başlandı. Aldığı maaş da 1603 TL’nin altında. Bu doğru bir uygulama mıdır? (Erhan E.)

Yanıt: Ağabeyiniz de babanız da SSK’lı veya BAĞ-KUR’lu ise, yani ikisi de aynı kuruma tabi ise sadece yüksek olan aylık bağlanır.

Soru: Annem,1999’da vefat eden ağabeyimden dolayı ölüm aylığı alıyordu. Babam bu yıl ocak ayında vefat etti. Babamdan dolayı ölüm aylığı bağlanmasını talep ettik ancak aynı kurumdan 2 maaş verilemeyeceğini belirterek bağlamadılar. Nasıl bir yol izlemeliyiz? (Orhan Özdemir)

Yanıt: Babanız ve ağabeyiniz aynı sosyal güvenlik kuruluşuna, örneğin SSK’ya tabi ise anneniz ikisini birden alamaz. Hangi aylık yüksek ise onu tercih edebilir. Babanızdan daha yüksek aylık bağlanabileceğini düşünüyor iseniz yazılı başvuruda bulunarak sorabilirsiniz. Verilecek bilgiye göre, hangi aylık yüksek ise onu tercih edebilirsiniz.