Gençlere devletten harçlık bağlanmalı

Yüzde 65’i çalışmayan gençlerin aylık geliri 443 TL ve Türkiye ortalamasının 10’da biri kadar. Gençlerin parası yok ki, tasarruf etsin ve finansal okuryazar olsun.

Dr. Fatoş Karahasan’ın Bankalararası Kart Merkezi için yaptığı“Gençlerde Finansal Okuryazarlık Araştırması”bir hayli ilginç sonuçları ortaya koyuyor.

-Bir kere gençlerin yüzde 80’i Türkiye ekonomisindeki gelişmeleri izlemiyor.Yüzde 84’ü de para ve finansal konularda bilgi sahibi değil.

-Gençlerin finansal terim ve kavramları bilme oranıenflasyon için yüzde 24.6, faiz için yüzde 21.2,vade için yüzde 19.4, döviz için yüzde 18.3,bileşik faiz için yüzde 11.9ve hisse senedi için yüzde 11.5 düzeyinde. Dolayısıylagençlerin yüzde 75-90’ı bu kavramları bilmiyor.

-Finansal ürün ve hizmetlerden banka hesabı, bireysel emeklilik, mortgage, katılım bankacılığı, yatırım fonu gibi araçları gençlerin bilme oranı yüzde 12-27 arasında değişiyor.

-Türkiye’de finansal okuryazarlık kıyılarda yüzde 59 oranı ile daha yüksek, iç kesimlerde yüzde 41 ile daha düşük. En düşük olduğu bölge ise yüzde 24 ile Güneydoğu Anadolu.İstanbul’un gençlerdeki finansal okuryazarlığı da yüzde 41 ile düşük düzeyde.

GENÇLERİN % 35’İ ÇALIŞIYOR

-Bu araştırma 15-24 yaş arasında 15 ilde 2 bin gençle yapıldı. Türkiye’de 11 milyon 878 bin genç yaşıyor.Bu gençlerin yüzde 43’ü sadece okuyor, yüzde 22’si sadece çalışıyor, yüzde 13’ü hem okuyor hem çalışıyor,yüzde 23’ü de ne çalışıyor ne de okuyor. Sadece çalışanlarla hem okuyup hem çalışanlar eklendiğindegençlerin yüzde 35’inin çalıştığı ortaya çıkıyor.

Okuyanlara, okumayıp çalışmayanlar eklendiğinde,toplam çalışmayan gençlerin oranı da yüzde 65 oluyor.Sayı olarak da 7 milyon 721 bin.Gelir yönünden asıl sorun da bu büyük grupta.

-Peki bu gençlerin geliri var mı ki, finansal okuryazarlığı yüksek olsun. Bunun da dökümü verilmiş.Okuyanların aylık ortalama geliri 468 TL,çalışanların 1.736 TL, hem okuyup hem de çalışanların 824 TL,hem çalışmayıp hem de okumayanların aylık ortalama geliri 419 TL.

OKUMANIN TOPLUMDA KARŞILIĞI YOK

-Sorun da burada zaten. Gençlerin niye finansal okuryazar olmadığının yanıtını bu tablo veriyor.Gençlerin geliri yok, parası yok ki, parayı tanısın, tasarruf etmeyi öğrensin, bütçe yapsın. Eline geçeni harcıyor.

-Ayrıca okuyanlarla, okumayan ve çalışmayanların gelirleri de birbirine çok yakın.Okuyanların ki 468, okumayanların ki 419 TL.Verilen bunca burs ve okul harçlığına karşılıkaradaki fark sadece 49 lira veya yüzde 10 kadar. Yani okumanın, okula gitmenin ödülü bu kadar.

-Ya da gençlere verecek imkanlarımız yok ki, okusun veya okumasın fark etmiyor, asgari bir para verebiliyoruz. Bir anlamda eğitim göreni de görmeyeni de fakirlikte eşitliyoruz.Madem okumanın toplumda bir karşılığı yok, finansal okuryazarlığın neden olsun ki?

SOSYAL HARCAMAYA 375 MİLYAR

-Bence buradaki sorun daha temelde.Gençlere yönelik bakış açımızı değiştirmeli, sadece yaşlı, dul, yetim, hasta veya engellilere kamu yardımı ile yetinmemeliyiz. Dün 2017 sosyal koruma verileri açıklandı ve gördük ki,GSYH’nın yüzde 12.1’i kadar sosyal koruma yardımı yapılıyor. Parasal karşılığı da 375.5 milyar lira. Bunun 103 milyar lirası hastalık ve sağlık bakımına, 13.3 milyarı engelli ve malullere, 185 milyarı emeklilere ve yaşlılara, 44.7 milyarı dul ve yetimlere, 14.9 milyarı aile ve çocuklara, 8.7 milyarı işsizlere, 5.8 milyarı sosyal dışlanmaya gidiyor.

-375.5 milyarın yüzde 38.1’i devlet tarafından yüzde 28.9’u işverenler tarafından karşılanıyor.

ÇALIŞMAYAN GENCİN GELİRİ 10’DA 1

-Denilebilir ki yardım yapılanlar arasında“taşı sıksa suyunu çıkartacak”gençlerin ne işi olacak?

-Gençlerin ortalama aylık geliri çok düşük. Çalışmayan, eğitimde olan ve olmayan gençler toplamın 66’sını oluşturuyor. Yani7 milyon 721 bin gencin aylık ortalama geliriyukarıda yer alan rakamlar üzerinden hesaplarsak443 TL. Yılda 5.316 yapar. Bu da bin dolar karşılığıdır veTürkiye ortalamasının 10’da biri kadar gelir demektir.Çalışmayan gençlerin geliri Türkiye ortalamasının 10’da biri kadar.

GELİR YOKSA TASARRUF DA YOKTUR

-Buradan çıkan sonuç şudur: Gençlerin geliri yok ki, tasarrufu olsun. Tasarrufu yok ki, finansal okuryazarlığı olsun. Finansal okuryazarlığı olsa bunu deneyimleyecek imkanları yok.Karnı aç veya karnını nasıl doyuracağını düşünen genç için finansal okuryazarlık lüks.

-Bütün bu nedenlerlegençler de sosyal koruma kapsamına alınmalı ve asgari bir aylık harçlığı devletten almalı.Bu harçlık da bugünkü gelirleri kadar olabilmeli.

PARA NİYE ASIL GENÇLERE LAZIM

-Bunun getireceği yük elbette yüksek olacak. Ama kazancı da yüksek. Çünküpara asıl gençlere lazım, gençken lazım.Yaşlı iken insan ne eğitim alabilir ne de yiyebilir.Bu açıdan gençlere yapılan yatırım yaşlılar gibi değil, toplum bunun 30 yıl, 40 yıl yararını görecek. İlerleyen yıllarda yaşlılara yapılan yardımların da azalmasına yol açacak.

-Türkiye’de popülizm yaygındır. Bedeli de toplumdan alınır. Keşke bu şekilde yapılsa.