Küresel piyasalarda ABD borsaları rekorlarla pozitif ayrıştı

Küresel piyasalarda, ABD iş gücü piyasasına ilişkin verilerinin yakından takip edildiği haftada karışık gelen verilerle ABD borsaları rekor kırarak dünyanın geri kalanından pozitif ayrışırken, gelecek hafta gözler ABD Merkez Bankası (Fed) Fed Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) toplantı tutanaklarına çevrildi.

Fed'in faiz kararına ilişkin toplantının ardından yaptığı sözle yönlendirmeler makroekonomik veri akışını yatırımcıların odağına yerleştirirken, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında görülen delta varyantı da önem sırasında veri akışını takip etti. ABD'de manşet istihdam verileri beklentileri aşsa da, işsizlikteki artış ve satır aralarındaki karışık verilerin Fed'in varlık alımlarını azaltmasına ve faiz artırımına ilişkin adımları ertelemesine yol açabileceği beklentisi ABD borsalarını tarihi yüksek seviyelere çıkarırdı.

Asya ve Avrupa'da delta varyantı sebebiyle birçok ülkenin bölgesel kapanma adımları ve bazı ülkeler arasında askıya alınan uçuşların küresel ekonomik toparlanmayı olumsuz etkileyebileceği endişesi, Asya ve Avrupa borsalarında satış baskısını beraberinde getirdi. Hafta içinde, ABD'de açıklanan tarım dışı istihdam verisi 850 bin gerçekleşerek 700 bin olan beklentileri oldukça geride bırakırken, mayıs ayına ilişkin veri de 559 binden 583 bine revize edildi.

ADP özel sektör istihdamı da 692 bin ile beklentileri aşsa da bir önceki aya göre yaklaşık 200 bin geriledi. ABD'de işsizlik oranı haziranda yüzde 5,8'den yüzde 5,9'a çıkarken, yatırımcılar tarafından enflasyonun gelecek dönem seyri açısından yakından takip edilen ortalama saatlik kazançlar yüzde 0,3 artmasına karşın beklentilerin hafif altında kaldı.

Bu gelişmelerle, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi, söz konusu gelişmelerle yaklaşık 9 baz puan düşerek yüzde 1,44'e gerilerken, ABD'nin 2 yıllık tahvil faizi ise yükselişini üst üste iki haftalık yükselişin ardından 3,4 baz puan azalışla yüzde 0,2440'a indi. Dolar endeksi ise 91,7 ile 5 Nisan haftasından bu yana en yüksek seviyesini görmesinin ardından gerilese de haftayı yüzde 0,5 artışla 92,2'den tamamladı.

Altının ons fiyatı bu hafta 1.750 dolara kadar inmesinin ardından ABD'de karışık gelen iş gücü piyasası verileriyle yükselişe geçti ve haftayı yüzde 0,5 değer kazancıyla 1.790 dolardan tamamladı. Brent petrolün varil fiyatı ise yükseliş eğilimini üst üste altıncı haftaya taşırken, hafta içinde 29 Ekim 2018 haftasından bu yana en yüksek fiyat olan 76,55 doları gördü.

Haftayı yüzde 1,1 yükselişle 76,14 dolardan tamamlayan Brent petrolün varil fiyatındaki yükselişte, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun 18. Bakanlar Toplantısı'nda, iki gün üst üste yapılan görüşmelerde üretim politikasına yönelik anlaşmaya varılamaması üzerine 5 Temmuz’a ertelenmesi etkili oldu.

Öte yandan, küresel bazda artan enflasyon endişesi ve Fed'in şahinleşen tonunun ardından gelişmekte olan ülke merkez bankalarının sıkılaşan para politikası tutumu dikkati çekerken, hafta içinde Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina para politikasında sıkılaşmanın sürebileceğini, birkaç faiz artırımının daha gerekebileceğini ifade etti.

KARIŞIK MAKRO EKONOMİK VERİLER NEW YORK BORSASINI REKORA TAŞIDI

ABD'de karışık gelen makro ekonomik verilerle New York borsası üst üste ikinci haftada da rekor kırarken, yatırımcıların gündemine gelecek hafta açıklanacak FOMC toplantı tutanakları yerleşti. Analistler, Fed'in toplantı tutanaklarında para politikasının geleceğine ışık tutabilecek ipuçlarının aranacağını kaydederek, varlık alımlarının azaltılması, faiz artışına yönelik olası dönemler, enflasyon ve iş gücü piyasalarına ilişkin beklentilerin öncelikli olduğunu belirtti.

Haziran ayı istihdam verilerinin para politikasının yönüne ilişkin belirsizliklerin sürmesine neden olduğunu aktaran analistler, Fed yetkililerinin sözle yönlendirmelerinin de bir süre daha yatırımcıların odağında bulunmaya devam edeceğini bildirdi. Bu hafta yapılan yönlendirmelerde Dallas Fed Başkanı Robert Kaplan, bankanın ekonomiye verdiği desteği yıl sonundan önce azaltmaya başlamasını istediğini belirterek, "Fed'in varlık alımlarının hızını azaltmasının yıl sonundan daha erken olmasını tercih ediyorum ve indirimin kademeli olması gerektiğini düşünüyorum." ifadelerini kullandı.

Fed Richmond Şubesi Başkanı Thomas Barkin ise ABD işgücü piyasasının salgın öncesi seviyelerine yakın olmadığını ve merkez bankası varlık alımlarını yavaşlatmadan önce çok daha fazla ilerleme görmek istediğini söyledi. Öte yandan, ABD'de imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) 62,1'e, ISM imalat sanayi PMI da 60,6'ya düştü.

Bu hafta ABD'de açıklanan diğer verilere göre, fabrika siparişleri yüzde 1,7, dayanıklı mal siparişleri de yüzde 2,3 yükselişle beklentilere paralel artarken, ABD'nin mayıs ayı dış ticaret açığı ise piyasa öngörüleri doğrultusunda 71,2 milyar olarak gerçekleşti. Söz konusu gelişmelerle alış ağırlıklı bir seyir izleyen New York borsasında, haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 1,67 ve Nasdaq endeksi yüzde 1,94 değer kazanarak haftalık kapanış rekoru kırarken, Dow Jones endeksi de yüzde 1,02 yükseldi.

5 Temmuz ile başlayan haftanın veri takviminde, salı hizmet sektörü ve bileşik Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) ile ISM hizmet sektörü PMI, çarşamba FOMC toplantı tutanakları, perşembe haftalık işsizlik başvuruları ve cuma günü toptan stoklar takip edilecek. Bununla birlikte Fed üyelerinin hafta boyunca yapacakları açıklamaların da yatırımcıların odağında bulunması bekleniyor. Öte yandan, ABD'de piyasalar pazartesi günü tatil nedeniyle kapalı olacak.

DELTA VARYANTI AVRUPA'YI VURDU

Avrupa'da delta varyantı ve olası ekonomik riskleri haftanın birinci gündem maddesini oluştururken, Avrupa borsaları Almanya hariç satış ağırlıklı bir seyir izledi.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) yeni varyantın 96 ülkede görüldüğünü ve gelecek aylarda yeni vakalarda çoğunluğu ele geçireceğini duyururken, delta varyantının yoğun görüldüğü İngiltere'ye yönelik bazı ülkeler seyahat kısıtlamalarını gündeme aldı. Fransa Sağlık Bakanı Olivier Veran delta varyantına açıklamasında yeni vakaların yaklaşık 5'te 1'inde görüldüğünü bildirirken, Almanya'nın bölge genelinde İngiltere'ye seyahat kısıtlaması uygulamak istediğine ilişkin haber akışı risk algısını yükseltti.

Öte yandan, İngiltere Başbakanı Boris Johnson kısıtlamaları hafifletmenin 4. adımının nasıl olacağını gelecek birkaç gün içinde açıklayacağını, aşıların piyasaya sürülmesinin ardından vaka sayısı ile ölümler arasındaki bağlantının kırıldığını söyledi. Bu hafta açıklanan verilere göre imalat sanayi PMI Almanya'da 65,1'e ve Avro Bölgesi'nde 63,4'e çıkarken, İngiltere'de 63,9'a indi.

İngiltere yılın ilk çeyreğinde yüzde 1,6, yıllık yüzde 6,1 daralırken, Almanya'da TÜFE, aylık bazda yüzde 0,4 ve yıllık bazda yüzde 2,3 artarak ekonomist öngörülerine paralel gerçekleşti. Söz konusu gelişmelerle Almanya, Fransa, İtalya ve İspanya'nın 10 yıllık tahvil faizleri iki haftalık yükseliş eğiliminin ardından gerilerken, avro/dolar paritesi 1,1807 ile 5 Nisan haftasından bu yana en düşük seviyesini gördü. Parite bu seviyeden yükselişe geçerek kayıplarını kısmen kapatsa da haftayı yüzde 0,6 azalışla 1,1867'den tamamladı.

Avrupa borsalarında bu gelişmelerle Almanya hariç satıcılı bir seyir izlendi. Haftalık bazda Almanya'da DAX endeksi yüzde 0,27 yükselirken, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,18, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 1,06 ve İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 0,89 değer kaybetti. Gelecek hafta; pazartesi bölge genelinde hizmet sektörü ve bileşik PMI, salı Almanya'da fabrika siparişleri ve Zew Beklenti endeksi, Avro Bölgesi'nde perakende satışlar ve Zew beklenti endeksi, çarşamba Almanya'da sanayi üretimi, perşembe Almanya'da dış ticaret dengesi ve cuma İngiltere'de sanayi üretimi verileri takip edilecek.

PANDEMİ ÖNLEMLERİ ASYA'DA SATICILI SEYRİ GETİRDİ

Asya borsalarında bu hafta Kovid-19 salgınındaki delta varyantı sonrası artan bölgesel kapanmalar ve ekonomik toparlanmaya ilişkin endişelerle satış ağırlıklı bir seyir izlendi. Analistler, Çin Merkez Bankası'nın (PBoC) hafta içinde esnek ve ihtiyatlı para politikasına devam edeceğini bildirmesine karşın, Çin Komünist Partisinin 100. yıl dönümü kutlamalarında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in verdiği mesajların jeopolitik risk algısını artırmasının Şanghay ve Hang Seng endekslerinde satışların derinleşmesinde etkili olduğunu belirtti.

Öte yandan, makro ekonomik veri akışındaki karışık seyir hafta boyunca pay piyasalarındaki yukarı yönlü hareketlerin satış baskısıyla karşılamasında önemli rol oynadı. Buna göre, imalat sanayi PMI Çin'de 51,3'e inerken, Japonya'da 52,4'e çıktı. İşsizlik oranının yüzde 3'e yükseldiği Japonya'da, sanayi üretimi aylık yüzde 5,9 azalış ve yıllık yüzde 22 artışla beklentilerin oldukça altında kaldı.

Bu gelişmelerle Çin'de Şanghay bileşik endeksi haftalık bazda yüzde 2,16, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,97 ve Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,64 değer kaybetti. 5 Temmuz ile başlayan haftanın veri takviminde, pazartesi Çin'de hizmet sektörü ve bileşik PMI, perşembe Japonya'da cari denge ve cuma Çin'de TÜFE ve ÜFE verileri bulunuyor.

BORSA İSTANBUL'DA VADE SONU POZİSYON KAPATMALARI ETKİLİ OLDU

Yurt içinde bu hafta Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) haziran vadeli kontratın vade sonu sebebiyle kapanan pozisyonlarla birlikte oynaklık oldukça artarken, gelecek hafta yurt içi yatırımcıların odağında TÜFE ve cari ödemeler dengesi verileri bulunuyor.

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi haftanın ilk üç gününde satış ağırlıklı bir seyir izlerken, söz konusu satıcılı seyirde VİOP'taki haziran vadeli kontratın kapanması etkili oldu. Türkiye'de 1 Temmuz itibarıyla Kovid-19 kısıtlamaları uygulamadan kaldırılırken, imalat sanayi PMI haziranda tekrar 50 seviyesinin üzerine çıkarak 51,3'e yükseldi.

Öte yandan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu yatırımcı toplantıları kapsamında ekonomistlerle bir araya geldi. Kaynaklardan alınan bilgiye göre, toplantıda para politikasına sıkı sıkıya bağlı olunduğu vurgulanarak, aşılamanın toplumun geneline yayılarak hızlanmasının iktisadi faaliyeti, istihdamı ve cari dengeyi olumlu etkilediği bildirildi.

Ülke genelinde toplam yapılan aşı sayısı 52 milyona yaklaşırken, birinci doz aşı uygulanan kişi sayısı 35,6 milyonu, ikinci doz aşı uygulana kişi sayısı 15,4 milyonu geride bıraktı. Türkiye'de dış ticaret açığı ise 4,1 milyar dolar seviyesinde beklentiler paralelinde gerçekleşti.

Bu gelişmelerle, BIST 100 endeksi haftayı yüzde 1,09 azalışla 1.391,86 puandan tamamlarken analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 1.377 ve 1.330 seviyelerinin destek, 1.390 ve 1.420 seviyelerinin ise direnç olduğunu söyledi. Dolar/TL de ABD'deki karışık verilerle satıcılı bir seyir izlerken, haftayı yüzde 0,87 azalışla 8,6895'ten tamamladı.

5 Temmuz haftasında yurt içinde pazartesi TÜFE ve yurt içi ÜFE, salı TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru, çarşamba hazine nakit dengesi ve cuma TCMB piyasa katılımcıları anketi ve cari denge verileri takip edilecek. AA Finans'ın beklenti anketlerine katılan ekonomistler, haziran ayında TÜFE'nin yüzde 1,46 artacağını, cari işlemler hesabının ise mayısta 2,72 milyar dolar açık vereceğini tahmin ediyor.