Rusya 'asıl hedefine' ulaştı mı? Saldırılan bölgelerin Putin için önemi ne?
Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin 7. gününde çatışmalar tüm hızıyla sürerken, çatışmalar başkent Kiev'de de tüm hızıyla sürüyor. Ancak dünyanın gözü Kiev'deyken Rusya'nın Dinyeper nehrinin doğusundaki bölgeleri kontrol alması dikkat çekiyor. Rusya'nın dün Azak Denizi'nde kontrolü tamamen sağladığını açıklaması da Rusya'nın asıl hedefine ulaşıp ulaşmadığı tartışmalarını artırdı. Peki Azak Denizi'nin Ukrayna'ya tamamen kapatılması ne anlama geliyor? Rusya'nın ele geçirdiği bölgeler ve bunların stratejik önemi ne?
Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin 7. gününde çatışmalar tüm hızıyla sürüyor. ABD ve Avrupa ülkeleri güçlü ekonomik yaptırımlarla Rusya'ya ciddi zarar verdiklerini ifade etse de Rusya Devlet Başkanı Putin ve Rus yetkililer hedeflere geri adım atılmayacağını belirtiyor.
Saldırılarda pek çok kişi hayatını kaybederken Ukrayna ve Avrupa'nın gözü Kiev'deki çatışmalara odaklanmış durumda. Ancak Rusya işgalinin başlamasından bu yana en büyük hedeflerden birisi Mariupol'dü. Çünkü kışın donabilen bu sığ denizin kenarında yaşananlar, aslında Rusya'nın başlattığı savaş için hayati önem taşıyor.
İşte tam da bu noktada dünyanın gözü başkent Kiev'deki çatışmalara odaklanmışken, Rusya'dan dün dikkat çeken Azak Denizi açıklaması geldi. Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü Igor Konashenkov açıklamasında "Azak Denizi kıyılarında kontrol tamamen sağlandı. Bugünden itibaren Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin, Azak Denizi’ne çıkışı tamamen engellendi. Birlikler, operasyonun başından beri 61 kilometre derinliğe kadar ilerledi" açıklamasında bulundu.
Peki Azak Denizi'nin tamamen kapatılması ne anlama geliyor? Rusya'nın ele geçirdiği bölgeler ve bunların stratejik önemi ne?
RUSYA'NIN KONTROLÜ SAĞLADIĞINI İDDİA ETTİĞİ BÖLGELER
DONETSK
Yüzölçümü 26,517 km² olarak Donetsk bölgesi tartışmaların hedefindeki bölgeler arasında yer alıyor. Ayrılıkçıların belirli alanında bağımsızlığını ilan ettiği ve Rusya'nın özerk bir cumhuriyet olarak tanıdığı bögede 2021 itibariyle 4 milyon 100 bin 280 kişi yaşıyor.
Eyalet anlamına gelen Oblastlar içerisinde Donetsk, en yüksek populasyona sahip bölge olarak kabul ediliyor.
Donbas'ta 2021 verilerine göre 60 milyar ton kömür rezervi olduğu tahmin ediliyor. Ayrılıkçıların bağımsızlığını ilanından önce ülkedeki kömürün yüzde 75’inin de Donetsk ve Luhansk’ta üretildiği biliniyor.
2014'e kadar Donbas bölgesinde ürünlerin ihracatı, Ukrayna'nın tüm ihracatının yüzde 30'unu kapsadığı bu anlamda da Rusya için kontrolünün sağlanmasının önemli olduğu ifade ediliyor.
Donetsk bölgesinde kontrolün ele geçirilmeye çalışıldığı Mariupol kenti de Ukrayna'nın en büyük metalurji merkezlerinden biri olmasıyla çatışmaların en sıkça yaşandığı yerler arasında bulunuyor.
Mariupol, batıda Rusya'nın ilhak ettiği Kırım ile doğuda ayrılıkçı cumhuriyet Donetsk'in güçleri arasındaki rota işlevi de görüyor. Moskova, Mariupol ve çevresini de ele geçirmeyi başarırsa, tamamen Rusya tarafından kuşatıldığı için Karadeniz'e açılan Azak Denizi'nin kontrolünü kaybetmemek üzere ele geçirecek.
LUHANSK
Ayrılıkçıların yine bağımsızlıklarını ilan ettiği tartışmalı bölgelerden Luhansk, 2 milyon 263 bin 676 nüfusuyla Ukrayna'nın en büyük 7. oblastı konumunda. 26,684 km² yüzölçümüne sahip olan bölge, bu anlamda da en büyük 10. olblast olarak öne çıkıyor.
Ayrıca bölgede imal edilen metalürji ürünleri, dizel lokomotifler ve endüstriyel ekipmanların da Rus pazarına daha kolay erişim sağlayabileceği bu anlamda da Rusya açısından önemli olduğu öngörülüyor.
HERSON
Ukrayna ile Rusya arasında büyük çatışmaların görüldüğü bölgelerden biri olan Herson'un stratejik açıdan önemi iki ülke için de büyük.
1 milyon 16 bin nüfusu ile 24 oblast içerisinde 22. sırada olan Herson, liman ve sanayi kenti olması nedeniyle stratejik olarak büyük önem taşıyor. Bu bağlamda Odessa limanına geçişte de askeri üs işlevi göreceği tahmin ediliyor.
Ukrayna'yı ikiye bölen Dinyester Nehri'nin ucunda bulunan bölge ele geçirilince batıdan malzeme tedarikinin de engellenerek Ukraynalılar için lojistiğin yok edilmesi amaçlanıyor.
28,461 km² ile Kiev'den daha büyük bir yüzölçümüne sahip olan bölge bu anlamda da kritik durumda.
HARKOV
Ukraynalıların Ruslarla en fazla çarpıştığı bölgelerden birisi de Harkov. Endüstriyel temelli bir ekonomiye sahip Harkov üretim, imalat, mühendislik alanlarında oldukça kritik konumda.
31.400 km² alana sahip bölge, Ukrayna'daki en büyük 4. oblast olarak biliniyor ve bu alan Ukrayna topraklarının %5.2'si anlamına geliyor.
Tarımsal anlamda da önem taşıyan bölge, Ukrayna'nın toplam ekilebilir arazisinin %5,9'una tekabül ediyor.
2021 yılında tahmini olarak nüfusu 2 milyon 658 bin 461 olan Harkov bölgesi, popülasyon olarak da başkent Kiev'in bulunduğu Kiev oblastını da geçerek en kalabalık 3. oblast olarak kritik önem taşıyor.
ODESSA
Odessa diğer oblastların aksine, Rusya'nın güneyde saldırı yaptığı bölgeler arasında yer alıyor.
Yüzölçümü bakımından 33.314 km2 ile Ukrayna'nın en büyük bölgesi olan Odessa yaklaşık Belçika büyüklüğünde bir bölge olarak biliniyor.
Yoğun tarım ve kırsal ekonominin temel dayanağı olan ve ekilebilir ürünlerin en fazla yetiştirildiği bölgede ekilebilir ürünler 8 liman bulunuyor.
Belarus lideri Lukaşenko'nun 'işgal haritasında' da görülen Moldova'nın sınırındaki bölgenin alınması, Kırım ile birlikte limanlardaki kontrolün tamamen sağlanması anlamına da geliyor. Odessa'nın alınması durumunda Ukrayna'nın Karadeniz ile de bağlantısı tamamen kesiliyor.
SUMİ
Rusya'nın Ukrayna'ya saldırlarının ilk başladığı ilk yerlerden olan Sumi oblastı, 23.800 km2'lik alanıyla ülkenin toplam alanının yaklaşık % 3.95'ini oluşturmakta.
Rusya sınırına çok yakın olan Sumi'nin alınarak Dinyester Nehri'nin doğusundaki bölgeleri tamamen kontrolünün sağlanması amaçlanıyor. Ancak bu bölgede tamamen kontrolün sağlandığı açıklanmadı.
ZAPORİJYA
Enerhodar kentini kapsayan Zaporijya oblastında, Avrupa'nın en büyük nükleer santrali olan Zaporijya Santrali bulunuyor. Nükleer açıdan Rusya için kritik öneme sahip bu bölge aynı zamanda önemli bir demiryolu merkezi ve nehir limanı olarak öne çıkıyor.
Önemli bir sanayi merkezi olan bölgenin tamamen kontrolünün ele geçirilmesi, Azak Denizi'nde kontrole hiçbir şekilde ulaşılamaması anlamına geliyor.
AZAK DENİZİ'NİN ÖNEMİ
Rusya’nın donanma alanı olan Azak Denizi stratejik bir deniz olarak kabul ediliyor. Azak Denizi’nde kendi donanmasına güvenli bir yerde tutmayı planlayan Rusya için bu bölge büyük önem taşıyor.
Ancak uzmanlara göre Rusya, Azak Denizi'nin kontrolünü tamamen ele geçirmeyi başarırsa kimseye karşı sorumlu olmayacak ve bu nükleer denizaltılar da dahil olmak üzere diğer ülkeler için risk teşkil eden tüm askeri ekipmanlarını tutabilecek.
RUSYA İSTEDİKLERİNİ BAŞARDI MI?
Rusya'nın aldığını iddia ettiği bölgeleri tamamen kontrol etmesi durumunda, 603.549 km² yüz ölçümüne sahip Ukrayna topraklarının 113,062 km²'sini kendisine bağlamış olacak. Bu da Ukrayna topraklarının yüzde 18.7'sini alması anlamına geliyor. Sıcak çatışmanın yaşandığı yukarıdaki tüm bölgeleri alması durumunda ise bu Rusya'nın Ukrayna topraklarının 197,359 km²'sini yani % 32,7'sini ele geçirmesi demek.
Ukrayna'nın Karadeniz ve Azak Denizi ile bağını tamamen koparması ve nehrin doğu bölgesinde kontrolü ele geçirmesi anlamına geliyor. Pek çok uzman ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in başkent Kiev'e saldırmasına rağmen, bu bölgeleri ele geçirmesinin başından beri ana hedefinin olduğunu ve alması durumunda erken zafer ilan ederek müzakere masasına sonrasında oturacağını belirtiyor.
