Hastane ölümlerinin %12’si akciğer embolisinden!
Toplardamarlardaki pıhtı ve buna bağlı akciğer embolileri hastane ölümlerinin yüzde 12'sini oluşturuyor. Bu oran kanser ve AIDS gibi hastalıkların ölüm oranlarının 2-3 misli. Oysa öldürücülüğü yüksek bu hastalık, kolay alınabilir tedbirlerle önemsiz hale getirilebiliyor
Ceyda ERENOĞLU / GAZETE HABERTÜRK
Ani meydana gelen ölümler ya da ameliyatı iyi geçmiş hastaların kaybedildiği haberleriyle sık karşılaşıyoruz. Ölen kişilerin hiçbir hastalığı olmaması çoğumuza şaşırtıcı gelse de bu kayıpların ciddi nedenleri var.
Toplardamarlarda pıhtı oluşması ve emboli şeklinde akciğere gitmesi bu nedenlerin en önemlileri arasında sayılıyor. Bu sorunun tedavi edilmemesi her 3 hastadan 1’inin kaybedilmesi anlamına geliyor. Emboli dünyada da önemli ölüm nedenleri arasında gösteriliyor. İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Kurtoğlu, derin toplardamar sisteminde pıhtı oluşmasının tıbbi adının ‘derin ven trombozu’ (DVT) olduğunu söylüyor ve pıhtı oluşumlarının yüzde 30’unun akciğer embolisine yol açtığına dikkat çekiyor.
NEFES DARLIĞINA DİKKAT!
Emboli, göğüste yan ağrısı, nefes darlığı ve öksürükle kan gelmesi gibi belirtiler veriyor. Tanısıysa bilgisayarlı tomografiyle konuyor. Kanama riski yüksek hastalarda kullanılan IPC’nin (Aralıklı Promatik Komresyon) bu anlamda hayat kurtarıcı olduğunu belirten Prof. Dr. Kurtoğlu, “Bu sorun tedavi edildiğinde akciğer embolisi riski yüzde 3’ün, ölüm riskiyse yüzde 1’in altına iniyor” diyor. En büyük risk grubunun hastanede yatan hastalar, majör ameliyat geçirenler, yandaş hastalıklar ile genetik emboli eğilimi olan kişiler olduğu belirtiliyor. Akciğer embolisi Amerika’da her yıl 300 bin, Avrupa’da ise 500 bin can alıyor. Ülkemizde bu sorunla ilgili istatistikler kayıtlara çoğunlukla ‘kalbe bağlı ölüm’ olarak geçtiği için güvenilir bulunmuyor.
EN ÖNEMLİ FAKTÖR HAREKETSİZLİK
Derin ven trombozları, toplardamarlardaki kan akımının yavaşlayıp pıhtılaşmasıyla oluşuyor. Bu sorun bacaklarda ve nadiren kollardaki toplardamarlarda da görülüyor. Hastalığın en önemli faktörünün hareketsizlik olduğu belirtiliyor.
VARİSLER RİSKİ ARTIRIYOR
Varis damarları, bacaklardaki toplardamarların yüzeyinde bulunuyor ve bu damarların içinde bazen kan akımının yavaşlamasına bağlı olarak pıhtı oluşabiliyor. Bu tip pıhtılar çoğunlukla emboliye neden olmazken, çok ileri düzeyde ve kasığa yakın varislerde uzun bir damar içinde pıhtı oluşması akciğer emboli riskini artırabiliyor.
BACAĞINIZDA OLUŞAN ANİ ŞİŞLİĞE DİKKAT!
Bacaklarda oluşan ani bir şişlikte, araştırılması gereken ilk hastalığın derin ven trombozu olduğu belirtiliyor. Bu hastalığa yüzde 30 akciğer embolisi, yüzde 10 oranındaysa ölüm riski taşıdığı için acilen tanı konulması gerekiyor. Kesin tanı, doppler ultrasonografi (toplardamar ultrasonografisi) ve bazı kan testleriyle (D-Dimer) konuluyor.
EMBOLİ FELÇ NEDENİ
Bir damardan veya kalpte oluşan pıhtıdan kopan bir parçanın başka bir organa gitmesi olarak tanımlanan embolide kalpten kopan pıhtı parçacıkları, atardamar sistemi ile beyine veya bacaktaki atardamarlara gidip o bölgede tıkanıklık oluşturabiliyor. Bunun sonucunda beyin damarlarının tıkanması felce, bacak damarlarının tıkanmasıysa kangrene yol açıyor. Bu tip embolilere, en çok kalp ritim bozukluğu bulunanlarda rastlanıyor. Toplardamarlardaki pıhtılar da akciğer embolilerine neden olabiliyor. Pıhtı kaynaklarından biri de bacaklardaki toplardamarlar olarak görülüyor. Bu sorunlarda akciğer embolisi riskinin düşük olduğu ve venöz sistemin ilk olarak akciğere bağlanması nedeniyle, buradan kopan pıhtıların sadece akciğer damarlarına giderek bu damarları tıkaması söz konusu oluyor. Pıhtı büyükse akciğerlerin oksijenlenmesini ciddi şekilde bozuyor ve ani ölümlere neden oluyor.
YARIN: UÇAK YOLCULUKLARI PIHTIYA NEDEN OLUR MU?
