Sigara fiyatındaki artışın yüzde 81'i Maliye'nin kasasına girecek
Philip Morris'in ürettiği sigara markalarında 1 liralık fiyat artışı oldu. Fiyat artışının bu kadar yüksek olmasının nedeni ise vergi sistemi. Çünkü Avrupa'da ortalama yüzde 27 olan oransal (nispi) vergi oranı Türkiye'de yüzde 63 düzeyinde. Nispi vergi yüksek olduğu için fiyata yapılacak her zam KDV ve verginin vergisi ile birlikte 6.8 ile çarpılıyor. Şirketler maliyet artışı nedeniyle 1 kuruş artış yapmaya kalksa tiryakiden ek 1 kuruş almak için 6.8 kuruşluk artışa gitmek zorunda. Kısaca şu anda yapılan zammın 81 kuruşu devlete 19 kuruş ise 150 bin bakkal, yüzlerce dağıtım şirketi ve üreticiye gidecek.
Türkiye haftaya yine bir zam haberi ile başladı. Philip Morris grubu ürettiği sigara fiyatlarına 1 lira artışa gitti. Tabii sigara kullananalar tepkili. Edindiğimiz bilgilere göre diğer 3 marka da fiyat artışı hazırlığında. Sigara şirketlerinin savunması Ağustos 2019'dan bu yana fiyatlara zam yapılmadığı için o günden bugüne maliyet enflasyonunun (ÜFE) yüzde 65 ve dolar kurunun da yüzde 56 artmış olması. Artan maliyetlerin fiyat artışını zorunlu kıldığı ifade ediliyor.
Ancak sorun, yani bu kadar yüksek fiyat artışını gerektiren durum ise daha çok vergi sisteminden kaynaklanıyor. Türkiye'de sigarada ÖTV fiyata bağlı. Her dal sigara başına 0,4883 lira yani pakette 9.76 lira asgari maktu vergi var. Bir paket sigaradan alınacak ÖTV bunun altına düşemiyor. Ayrıca paket başına 0,4851 lira da maktu vergi var. Nispi yani değişken vergi oranı da yüzde 63. Bu vergiler ve satış fiyatı üzerinden alınan yüzde 18'lik KDV'yi de unutmayalım. Sigara şirketi zam yaptığında sadece 0.4851 liralık maktu vergi sabit kalıyor. Onun dışında tüm tutarlar vergi oranları aynı kalırken tutar olarak etkileniyor. Sigarada nispi vergi satış fiyatı üzerinden belirlendiği için maliyet kaynaklı sigara şirketine kalacak 1 kuruşluk artış için 6.8 kuruş artırım yapmak zorunda kalınıyor. Buna çarpan etkisi deniliyor. Çarpan etkisi nedeniyle sigarada vergi oranı yüzde 81'e kadar çıkıyor. Böylece son zamda da 1 liralık artışın 81 kuruşu devlete vergi olarak giderken 19 kuruşu sigara şirketinin kasasına giriyor.
ÖTV GELİRLERİNİN YÜZDE 30'U SİGARADAN
Türkiye'nin toplam 852 milyar lira olan vergi gelirlerinin yüzde 7'si toplam 209,8 milyar lira olan Özel Tüketim Vergisi'nin (ÖTV) de yüzde 30'u sigaradan ÖTV olarak alınıyor. Maliye, geçen yıl sigaradan 61,8 milyar lira ÖTV geliri elde ederken KDV ile birlikte gelir 72.9 milyar liraya ulaştı. Alkollü ürünlerden elde edilen vergi geliri ise ÖTV+KDV 19.2 milyar lira düzeyinde. Yani ÖTV gelirlerinin yüzde 7.8'i kadar.
