BOTAŞ'a "ucuz" gaz kargosu uyarısı

BOTAŞ, ekim ayının son haftasında tedarikçilerle temasa geçti ve 2020 ve 2023 yılları arasında 70 adet spot LNG kargosu almak üzere ihaleye çıktı. Tekliflerin, 8 Kasım 2019 tarihine kadar verilmesi gerekiyor.

BOTAŞ, bu kapsamda 7 milyar metreküp doğalgaza karşılık gelecek LNG alınacak. LNG kargolarının teslimatının 2020 yılının son çeyreğinde başlaması öngörülüyor.

LNG İTHALATI ARTIYOR

BOTAŞ, son birkaç yıldır boru gazı yerine LNG ithalatına ağırlık verdi. Bu yılın ilk yarısında, boru hatları üzerinden yapılan ithalat yüzde 18 düzeyinde azaldı. Buna karşılık LNG ithalatı yüzde 14 arttı. LNG’nin payı toplam ithal edilen doğalgazın içinde yüzde 30’un üzerine çıktı.

SÖZLEŞME SÜRELERİ DOLUYOR

BOTAŞ’ın, 2021 yılında gaz alım sözleşmelerinden bazılarının süresi doluyor. Bunlardan ilki, Rusya’dan Batı Hattı’ndan geçmişte Turusgaz olarak bilinen, 4 milyarı özel, 4 milyar metreküpü de BOTAŞ’ın olan yıllık 8 milyar metreküplük sözleşme. Nijerya’dan, yıllık 1.3 milyar metreküp boru gazına denk gelen LNG ithalatına ilişkin sözleşmenin süresi de 2021 yılında doluyor.

BOTAŞ’TAN İHALE ADIMI

BOTAŞ, bu çerçevede süresi dolacak olan söz konusu sözleşmelerin yaratacağı boşluğu da dikkate alarak, önemli bir adım attı. BOTAŞ, uzun dönemli ve fiyatı petrole göre belirlenen gaz alım sözleşmesi yerine, “gazın gazla” rekabet ettiği, fiyatı bu rekabetle belirlenen LNG almaya karar verdi.

BOTAŞ, 2020 ve 2023 yılları arasında, 7 milyar metreküp doğalgaza karşılık gelecek 70 adet spot LNG kargosu almak üzere ihaleye çıktı. Tekliflerin, 8 Kasım’a kadar verilmesi gerekiyor.

“DAHA DA UCUZLAYACAK”

BOTAŞ eski Gaz Alım Daire Başkanı, halen sektörde halen etkin olarak görev yapan Ali Arif Aktürk, zamanlamasıyla uygun bir dönem olduğunu ancak bu alımın daha ucuza gelebileceğini söyledi. Aktürk, BOTAŞ’a daha ucuz LNG alımı için ihaleyi bir süre ötelemesi önerisinde bulundu ve “Bu alanda Avrupa’da alıcılar Rusya ve Ukrayna anlaşmazlığı üzerine hesaplar yapılıyor. Bu iki ülke, 1 Ocak’tan önce Avrupa’ya transit gaz taşımacılığı konusunda mutlaka anlaşacaklar. Bu, iki ülkenin de çıkarına” dedi.

Aktürk, Ukrayna’nın ciddi bir transit geliri olduğuna işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü: “Rusya da gerek Kuzey Akım, gerekse de Türk Akım’dan Avrupa’ya ulaşımda Avrupa’da mevzuatsal sorunlar yaşıyor. Ben Ukrayna ile Rusya’nın anlaşabileceğine en azından 5 yıllık bir süre ile anlaşabileceklerine kesin gözüyle bakıyorum. Bu durumda, Avrupa’daki gaz fiyatları rekor derecede düşecek. Çünkü, yeraltı depoları ağzına kadar dolu. Ülkeler, peşin para yatırıp doldurdukları gaz ile depolarından ihtiyaçlarını karşılayacak. Esnek spot LNG tedarikine talep düşecek. Buna bağlı olarak spot LNG fiyatları da gerileyecek. En azından bu kış için olan alımlar ile gelecek dönem alımlarını ayırıp öyle yoluna devam ederse, BOTAŞ’ın, bugünkünden çok daha uygun fiyatlardan alım yapma olanağı doğabileceğini düşünüyorum.” dedi.

NEDEN İKİ KAT PAHALI?

Peki, boru gazına göre LNG neden ucuz ve Türkiye, bundan yararlanamıyor? Aktürk, Avrupalı tüketicinin, Türkiye’ye göre çok daha ucuza (yarı yarıya) doğalgaz kullandığını belirterek, “Avrupa ve ABD’de belli hublar, ticaret merkezleri var. Gaz piyasası işliyor. Gaz fiyatlarının petrol ve ürünleri ile olan ilişkisi kesildi. Artık gaz fiyatları piyasa dengesinde oluşuyor. Pazarın ihtiyaçları doğrultusunda oluşuyor. Avrupa’da alıcıların belirlediği bir pazar var. Öte yandan çok fazla sayıda LNG üreticisi piyasaya girdi veya üretim kapasitelerini artırdı. Gaz piyasasında fiyatlar düşük. Oysa Türkiye’nin uzun dönemli, petrol fiyatına göre değişen (geçmiş 9 aylık ortalamalar dikkate alınıyor) sözleşmeleri var. Rekabet sınırlı… Bu nedenle gaza, Türk tüketicisi daha çok para ödemek zorunda kalıyor” dedi.