Yarım kalan işler ve aşklar neden aklımızdan çıkmaz? İşte Zeigarnik etkisi!
Rus psikolog Bluma Zeigarnik, bir gün arkadaşlarıyla restoranda yemek yerken garsonların yaptığı bir harekete dikkat eder ve bugün yarım kalan işleri ve aşkları neden unutulmadığı kavramının bilimsel adı Zeigarnik etkisi ortaya çıkar.
Yarım kalan işler de veya ilişkiler de beynimiz genelde takılı kalır. Örnek olarak yarıda kalmış ya da kalmamış bir olay üzerine ilginizi kesitğiniz zaman beyniniz başladığınız yeni duruma hemen ayak uydurabilir mi?
Bu soruların cevabı 1920 yıllarının ortalarında Berlin'de arkadaşlarıyla yemek yerken garsonların davranışlarını inceleyen Bluma Zeigarnik tarafından cevaplandı.
Yemeklerini sipariş ederken siparişlerini alan garsonların herhangi bir kağıda not almadığını fark eden Zeigarnik, bu durumu düşünüyor ve bir garsona bu konu hakkında soru soruyor. Garsonun cevabı ise 'Tamamlanmayan her siparişi aklımda tutabiliyorum' oluyor.
Garsonun cevabı üzerine düşünen Bluma, garsonların tamamladıkları sipraişleri akıllarında tutmadıklarını görünce bir çalışma yürütmeye başlar. Bir grup insanları toplar ve onlara çeşitli renkte boncuklar verir. İnsanlara boncukları dizmeleri söylenir ve deneklerden bazılarından boncukları dizme işlemini yarıda kesmeleri, başka işlerle ilgilenmeleri istenir.
Ellerindeki boncuklar bıraktırılıp, yeni bir işe başlayan grup hangi boncuğu hangi sırada dizdikleri sorulduğunda hatırladıkları görüldü. Fakat yarıda bırakan grup boncuk sıralarını hatırlasa bile yeni başladıkları işte başarılı olamamışlardı.
Bunun gibi yapılan birkaç benzeri deneyden sonra Bluma Zeigarnik, beynin yarım bırakılan iş konusunda baskı oluşturduğunu ve yeni bir işe başlansa bile odaklanma problemi yaşandığını öne sürdü. Bu duruma Zeigarnik etkisi adı verildi.
Eğer bir işe veya bir ilişkiye başlayıp belirli nedenlerden dolayı yarım bırakmışsanız, ancak başka bir işe veya ilişkiye odaklanamıyorsanız, Zeigarnik etkisi yaşıyorsunuz.
Bluma bu konu hakkında " Beyin ne eski işi unutuyor, ne de yeni işe tam odaklanabiliyor" diyor.
Sadece bir işi değil, yarım bıraktığınız bir şarkının tüm gün aklınızda çalması veya dizinin bir sonraki bölümünün merakla beklenmesi gibi örnekler Zeigarnik etkisine bağlanıyor.
