Azeri gazında Avrupa'ya gaz akışı bilmecesi
Rusya'ya alternatif olarak gösterilen Azeri doğal gazının Trans Adriyatik Doğal Gaz Boru Hattı (TAP) ile Avrupa'ya ticari akışını başlatacak "vana" bir türlü açılamadı. Sektör kaynakları, vana açılmadığı için gaz alım satım sözleşmesinde öngörülen "taşıt ya da öde" (İngilizcesiyle ship or pay) maddesinin devreye girdiğini, taahhüt edilmesine karşın taşıtılmayan her metreküp gazın taşıtma bedeline ilişkin fatura kesildiğini ifade ediyor.
Azerbaycan'ın, Şah Deniz-2 sahasından çıkan doğalgaz, Türkiye’den Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) üzerinden Avrupa’ya taşınacak. Gaz, Türkiye-Yunanistan sınırında TANAP’a bağlanan Trans Adriyatik Doğal Gaz Boru Hattı ile Adriyatik Denizi’ni geçecek ve İtalya’ya kadar gidecek. Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınması hedeflenen yıllık gaz miktarı, 10 milyar metreküp. TAP'ın yüzde 20'şer hissesini BP, SOCAR ve Snam kontrol ediyor, Fluxys yüzde 19, Enagas yüzde 16 ve Axpo da yüzde 5 hisseye sahip bulunuyor.
2 AY GEÇTİ
TAP yetkilileri, 2 ay önce yaptığı bir açıklamada, projenin tamamlandığını, ticari akışın başlayacağını açıkladı. Ancak, TAP’ın gaz talebinde henüz bulunmadığı, söz konusu hatta ticari akışın aylar geçmesine karşın başlamadığı öğrenildi.
Peki, akışın başlamaması şirketlere ve sektöre etkisi ne oldu? Sektör kaynakları, TANAP’ın, sözleşmede yer alan “taşıt ya da öde” maddesi gereğince Temmuz 2020’den (TAP’ın gaz alması gereken tarih) itibaren ilgili birimlere gereken yaptırımı uyguladığını; taahhüt edilmesine karşın taşıtılmayan her metreküp gazın taşıtma bedeline ilişkin fatura kestiğini kaydetti.
Sektör kaynakları, TAP’ın yeni yılda gaz talebinde bulunabileceği, bu kapsamda akışın 2021 yılının ilk aylarında başlayabileceği tahmininde bulundu.
