Berat Kandili orucu tutulur mu ve fazileti nedir? Berat Kandili orucu ne zaman?
Müslümanlar için mübarek kabul edilen kandil günlerinde en çok merak edilen ibadetlerden biri de oruç ibadeti. Bilindiği gibi Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Günler Takvimine göre Şaban ayının 14. gecesini 15. gecesine bağlayan gece Berat Kandili olarak idrak edilecek. Kandile sayılı günler kala Berat Kadili orucu gündem oldu.
Ramazan ayı ve Ramazan Bayramı ile taçlandırılacak üç aylar Ocak ayı itibarıyla başlamıştı. Mübarek Üç Aylar içerisinde kutlanacak üçüncü kandil olan Berat Kandili için geri sayım başladı. Müslümanlar, Şaban ayının 14. gününe tekabül eden 17 Mart tarihinde Berat kandili hürmetine ibadet edecek, birbiriyle selamlaşacak ve zorda olanlara yardım edecek. Berat Kandili ibadetleri arasında en çok araştırılan ibadetlerin başında Berat kandili orucu geliyor. Berat kandilinde oruç tutulup tutulmayacağı ve tutulacaksa hangi tarihte niyet edilecerği araştırılıyor.
BERAT KANDİLİNDE ORUÇ TUTULUR MU?
Diyanet İşleri Başkanlığı, üç aylarda oruç tutma konusunda bazı bilgiler verdi.
"Halk arasında üç aylar diye bilinen Recep, Şaban ve Ramazan ayları mübarek aylardır. Nitekim Hz. Peygamber, Recep ayı girdiğinde “Allah’ım! Recep ve Şaban’ı bize mübarek kıl ve bizi Ramazan’a ulaştır.” diye dua etmiştir (Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 259). Ramazan ayında oruç tutmak farzdır (Bakara, 2/184-185). Recep ve Şaban aylarında ise; Hz. Peygamberin (s.a.s.) diğer aylara oranla daha fazla nafile oruç tuttuğu, ancak Ramazan’ın dışında hiçbir ayın tamamını oruçlu geçirmediği hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buhârî, Savm, 52-53; Müslim, Sıyâm, 173-79). Bu itibarla, Recep ve Şaban aylarının aralıksız olarak oruçlu geçirilmesinin dinî bir dayanağı yoktur. Kişi, sağlığı müsait olup güç yetirdiği takdirde bu aylarda dilediği kadar nafile oruç tutabilir."
BERAT KANDİLİ ORUCU NE ZAMAN TUTULUR?
Dinî açıdan güneşin batmasıyla önceki gün sona erer ve yeni bir gün başlar. Gece gündüzden önce gelir (Kurtubî, el-Câmi’, XIV, 15). Nitekim Ramazan ayı, Şaban ayının son gününde güneşin batışıyla başladığı için, o gece teravih namazı kılınmakta ve Ramazan’ın son gününde güneşin batışıyla Şevval ayı başladığı için, o gecede teravih namazı kılınmamaktadır. Cuma günü de Perşembe günü akşam vaktinin girmesiyle başlar, Cuma günü akşam vaktine kadar devam eder. Mesela “Recebin ilk Cuma gecesi” dendiği zaman perşembeyi ilk Cumaya bağlayan gece (akşam vaktinden sabah vaktine kadar olan süre) anlaşılır. Yine “Şaban’ın 15. gecesi” bu ayın 14. günü 15. güne bağlayan gece, “bayram gecesi” de arefe gününü bayrama bağlayan gecedir.
Bu itibarla kandil geceleri için tutulan nafile oruçların asıl zamanı, geceyi takip eden gün olmakla birlikte, daha önceki günle birlikte oruç tutulabilir.
BERAT KANDİLİNDE ORUÇ TUTMANIN FAZİLETİ
“Berat Kandilinde oruç tutulur mu? Berat Kandilinde okunacak dualar nelerdir?” sorusuna Necmettin Nursaçan Kur’an-ı Kerim ışığında yanıt verdi. Nursaçan, Peygamberimizin, “Berat gecesinde namaz kılın, gündüzünde ise oruç tutun” dediğini, böylece oruç tutmanın sevap olduğunu belirtti. Necmettin Nursaçan, Berat Kandilinde, kötü huylardan vazgeçmek için, millet için, İslam dünyası ve bütün insanlık için dua edilmesi gerektiğini söyledi.
ÜÇ AYLARDA NASIL NİYET EDİLİR?
Niyet etmek orucun şartlarındandır. Niyetsiz oruç sahih değildir. Kalben niyet etmek yeterli ise de niyeti dil ile ifade etmek menduptur. Oruç için sahura kalkılması da niyet sayılır.
Ramazan orucu, belli günlerde tutulmak üzere adanan oruçlar ile nafile oruçlar için niyet etme vakti, güneşin batması ile ertesi gün tepe noktasına gelmesi öncesine kadarki süredir Ancak imsaktan sonra yapılacak niyetin geçerli olması için bu vakitten itibaren bir şey yenilip içilmemiş, oruca aykırı bir iş yapılmamış olması gerekir. Aksi takdirde gündüz niyet caiz olmaz (Kâsânî, Bedâî’, II, 85). Bu oruçlar için, “yarınki orucu tutmaya” şeklinde mutlak niyet yeterlidir. Bununla birlikte geceden niyet edilmesi ve “yarınki Ramazan orucuna” şeklinde orucun belirlenmesi daha faziletlidir. Ramazanın her günü için ayrı niyet edilmesi gerekir
Kaza, keffaret ve bir zamana bağlı olmaksızın adanan oruçlar için gün batımından itibaren en geç imsak vaktine kadar niyet edilmiş olmalıdır. Bu tür oruçlara niyet edilirken, “falanca kaza, keffaret veya adak orucuna” şeklinde belirtilmesi gerekir.
Şafiî mezhebine göre ise nafile dışındaki tüm oruçlara geceden niyet edilmelidir. İmsak vaktine kadar niyet edilmemişse o günün orucu geçerli olmaz. Nafile oruçlara ise güneş tepe noktasına gelmeden öncesine kadar niyet edilebilir.
BERAT KANDİLİNİN ÖNEMİ
Tefsirlerde bu gece ile ilgili olarak şu şekilde izahlar yer almaktadır: Vergi ödendiği zaman nasıl ki vergi borçlusuna borcundan kurtulduğunu gösteren bir belge veriliyorsa, Allah Azze ve Celle de Berat Gecesinde mü'min kullarına berat yazar. Zaten bu gecenin dört adı vardır: "Mübarek Gece", "Berae Gecesi", "Sakk Gecesi. Belge ve senet. (Allah Teala bu gece mü'min kullarına beraet yazar)", "Rahmet Gecesi."
"Berat, beraet" kelimesi "el-berae" kelimesinin Türkçedeki kullanılış şeklidir. Beri olmak, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak demektir.
"Beraet" iki şey arasında ilişki olmaması, kişinin bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması anlamına gelmektedir. Mü'minlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup İlahi bağışa ermeleri umulduğu için de Berat Gecesi denmiştir.
