18 yaş öncesi sigortalılar EYT’den nasıl yararlanacak?

Emeklilikte yaşa takılanların gözü kulağı aralık ayında TBMM’ye sunulması beklenen yasa teklifi ile ilgili açıklamalarda. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT ile ilgili yasa teklifini, çalışma biter bitmez aralık ayının ilk haftasında TBMM’ye intikal ettireceklerini söyledi. Bilgin, “Neden hemen açıklamıyorsunuz” diyenler olduğuna işaret ederek, “Zaten açıklasak da ocaktan sonra uygulamaya sokulacak” yanıtını verdi.

Bilgin’in yaptığı açıklamalara göre, EYT yasa teklifi en geç iki ay içinde kamuoyu ile paylaşılack. Takvim yaklaştıkça vatandaşlar da kendi özel durumlarının EYT’den yararlanmaya engel olup olmadığını veya özel durumları dolayısıyla nasıl yararlanabileceklerini merak ediyorlar. Sigortalı çalışmaya 18 yaşından önce başlamış olanlar da bunlar arasında bulunuyor.

18 YAŞINDAN ÖNCE SİGORTALILAR EYT’DEN NASIL YARARLANACAK?

Kanuna göre, 18 yaşından önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olanların sigortalılık süreleri 18 yaşını doldurdukları tarihte başlatılıyor. Bu tarihten önceki süreler için ödenen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primleri, sadece prim ödeme gün sayılarının hesabına dahil ediliyor. Ancak, 18 yaş öncesindeki sigorta girişi emeklilik şartlarının belirlenmesinde dikkate alınır.

Bu durumu bir örnekle anlatalım. Diyelim ki, 1 Ocak 1982 doğumlu erkek, 1 Ocak 1999 tarihinde SSK’lı (4a) olarak çalışmaya başlamıştır. Bu kişi henüz 18 yaşını doldurmamış olmakla birlikte, 8 Eylül 1999 öncesinde yapılmış olan sigorta girişi EYT düzenlemesinden yararlanma hakkı sağlayacak.

Söz konusu erkek çalışanın 25 yıllık sigortalılık süresinin hesabında ise 18 yaşını doldurduğu 1 Ocak 2000 tarihinden sonraki çalışmaları dikkate alınacak. Buna göre, 25 yıllık sigortalılık süresi koşulunu 1 Ocak 2025 tarihinde tamamlayacak.

18 yaşını dolduruncaya kadar ödemiş olduğu prim günleri, emekli aylığının hesabında dikkate alınacak ve aylığına yansıtılacak.

MAHKEME KARARIYLA ERGİN SAYILANLAR

BAĞ-KUR (4b) ve Emekli Sandığı (4c) kapsamındaki sigortalılardan bir meslek veya sanat okulunu bitirerek mahkemece ergin kararı almak suretiyle öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar için 18 yaşın bitirilmiş olması şartı zaten aranmıyor. Bu şekilde 18 yaşın altında çıkartılmış kazai rüşt kararından itibaren başlayan sigorta girişleri, 8 Eylül 1999 öncesi emeklilikte aranan kadınlar için 20, erkekler için 25 yıllık sigortalılık süresinin başlangıç tarihi olarak kabul edilir. Başka bir ifadeyle, yukarıdaki örnekteki çalışanın aksine, kazai rüşt kararı ile 18 yaşından önce çalışmaya başlamış 4b ve 4c’lilerin kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıllık sigortalılık süresi ilk çalışmaya başladıkları andan itibaren hesaplanacak. Örneğimizdeki kişi 1 Ocak 1999 tarihinde çalışmaya kazai rüşt kararı alarak başlamış olsaydı 25 yıllık sigortalılık süresi 2025 yılında değil, 1 Ocak 2024 tarihinde dolacaktı.

1981’DEN ÖNCE 18 YAŞINI DOLDURMADAN ÇALIŞMAYA BAŞLAYANLAR

SSK’lılardan 1 Nisan 1981 tarihinden önce çalışmaya başlayanlarda 18 yaş şartı aranmıyor. Sigortalı işe başlama tarihi, yaşa bakılmaksızın sigortalılık süresinin başlangıç tarihi olarak kabul ediliyor. 1 Nisan 1981 ve sonrasında ise 18 yaşın doldurulduğu tarih sigortalılık süresinin başlangıcı olur.

AİLESİNİN İŞYERİNDE ÇALIŞAN ÇOCUKLAR

Kocasının işyerinde ücret karşılığı çalışan ve ücret ödemeleri işyeri kayıt ve belgelerinde görülen kadınlar sigortalı sayılıyor. Herhangi bir ücret ödenmemiş ise sigortalı sayılmıyorlar. Aynı şekilde, işverenin çocukları, ana, baba ve kardeşleri de ücretli olarak çalışmışlar ise sigortalı yaptırılabiliyor.

Ancak, baba veya anasına ait işyerinde çalışan küçük çocukların sigortalı sayılabilmesi için mahkemece onaylanmış bir hizmet akdinin bulunması şartı aranıyor.