Otomotivde 'ithal' devir
Otomotiv pazarı bu yıl tarihi rekora koşarken, pazardaki ithal araç payının yükselişi de dikkat çekiyor. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, yılın ilk 9 ayında otomobil pazarında ithalatın payı 70'e dayandı. Hafif ticari araçlarda ise pazarın yarısından fazlasını ithal modeller oluşturur oldu. Ticaret Bakanlığı verileri de pazardaki bu değişimi net bir şekilde ortaya koyuyor. Ocak-Ekim döneminde otomotivde 26.2 milyar dolarlık ithalata karşılık 25.1 milyar dolarlık ihracat yapıldı. Rakamlar, uzun yılların ardından otomotivde ithalatın ilk kez ihracatın önüne geçtiğini gösteriyor. Ortaya çıkan bu tabloda, yerli araçların ithal modeller karşısındaki vergi avantajını kaybetmesinin ve pazara yeni giren markaların etkisi bulunuyor. Yiğitcan Yıldız yazdı...
ABONE OL
Otomotiv pazarı tarihi rekoruna koşarken, bu yıl pazar dinamiklerinde de ilginç gelişmeler yaşanıyor.
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, Ocak-Ekim döneminde Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 63.7 oranında artarak 958 bin 942 adet olarak gerçekleşti. Böylece, yıl sonunda pazarın 1 milyon adet seviyesini geçeceği de artık kesinleşti.
Geçmişte otomotiv pazarı 3 yıl üst üste 1 milyon adedin kıyısından dönmüştü. 2015'te 986 bin 17, 2016'da 983 bin 720 ve 2017'de 956 bin 194 adetleri gören otomotiv pazarı, 2018'de sert daralmış ve 2019'da ise 480 bin adedin altına gerileyerek 2010'dan beri en düşük seviyeye inmişti.
Pandeminin patlak verdiği 2020'den itibaren artan satışlar ise, son 3 yıldır pazarın 800 bin adetlere yakın seyretmesine yol açmıştı.
Kuşkusuz, pandemi döneminden bu yılın yaz aylarına kadar otomobilin ülkemizde yatırım aracı olarak görülmesi, satışların 2023 sonunda tüm zamanların rekorunu kıracak olmasına etki etti.
Ayrıca, döviz kurundaki yükseliş ile birlikte otomobil fiyatları da yükseldi. Son dönemde fiyatı yükselen yerli/yabancı tüm otomobillerin ÖTV oranları matrah sisteminin etkisiyle en az yüzde 80'lik dilime geçti. Yani bir başka deyişle, yerli otomobillerin ithal otomobiller karşısındaki vergi avantajı kayboldu.
İşte tüm bu gelişmeler, ortaya geçmiş yıllardan daha farklı bir tablo çıkardı.
En son Eylül ayı verilerini açıklayan Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) raporuna göre, yılın ilk 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre ithal otomobil satışları yüzde 87 artarken, yerli otomobil satışlarındaki artış oranı ise yüzde 36'da kaldı. Bu dönemde otomobil pazarında ithalatın payı ise yüzde 69 olarak gerçekleşti.
Yılbaşından bu yana her ay artan ithal araç payı Ağustos ayında ise zirve yaparak yüzde 80'e dayanırken, bu oran Eylül ayında da yüzde 67'yi gördü.
Otomotivdeki bu değişim Ticaret Bakanlığı verilerine de yansıdı.
Yılın ilk 10 ayında otomotiv ithalatındaki artış yüzde 92.8 olarak ölçüldü ve bu dönemde 26 milyar 183 milyon dolar otomotiv ithalatı gerçekleşti.