Kullanılmayan şua izninde zaman aşımı

Yıllık izin süreleri İş Kanunu’nda belirleniyor. Yıllık izne hak kazanabilmek için bir işyerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. İşçinin daha önce aynı işverenin bir ya da değişik işyerlerinde geçen hizmetleri yıllık izin süreleri hesabında birleştirilerek dikkate alınır. Buna göre yıllık izin, iş yerindeki çalışma süresi;

Bir yıldan beş yıla kadar olanlar için 14 gün,

5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlar için 20 gün,

15 yıl ve daha fazla olanlar için ise 26 gündür.

Yaşı 18 ve daha düşük ya da 50 ve üzerindeki işçilerin yıllık izni 20 günden az olamaz.

İzin süreleri bireysel sözleşmeyle veya toplu iş sözleşmesiyle artırılabilir ancak kanundaki sürenin altında olamaz.

KULLANILMAYAN İZİN ÜCRETİ İŞTEN AYRILIRKEN ALINIR

Yıllık izinlerin kullanımı veya kullanılmayan izinlerin parasının ödenmesi işçi işveren arasındaki anlaşmazlıkların başında geliyor. Kimi işyerlerinde işçiye boş kâğıt imzalatılarak iznini kullanmış gibi gösteriliyor. Kimi işyerlerinde ise işçi çalışmaya devam ettiği halde işçinin veya işverenin talebiyle izin kullandırılması yerine ücret ödenmesi yoluna gidilebiliyor.

Kanun, kullanılmayan izin ücretinin iş akdi devam ederken işçiye ödenmesini yasaklıyor. İşçi ya iznini kullanacak, ya da kullanmadığı iznin parasını iş akdi sona erince alacak.

İşçi ya da işverenin talebiyle iş akdi devam ederken yapılan izin parası ödemeleri daha sonra işvereni zor durumda bırakabilir. İşveren bu ödemeyi banka aracılığıyla yaparsa yasayı ihlal etmiş olur. Banka yerine elden ödese işçi işten ayrıldığında yeniden izin parası istediğinde mahkemede haklılığını anlatamaz.

İZNİN KULLANILDIĞINI İŞVEREN KANITLAMAK ZORUNDA

Kanuna göre, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödenmesi gerekir. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şart olmakla birlikte işçinin işverence haklı gerekçeyle işten çıkartılması veya işçinin hiçbir gerekçe göstermeden işten ayrılması halinde bile izin parasının ödenmesi zorunludur.

Yıllık iznin kullanıldığını ispatlama yükü işverene aittir. Bu nedenle işverenin yıllık izin kullandırırken işçiden izin kullandığına dair imzalı yazı alması veya imzalı izin defteri tutması ve bunları muhafaza etmesi gerekir.

İZİN PARASINDA ZAMAN AŞIMI İŞ AKDİNİN FESHİYLE BAŞLAR

Ücret alacaklarında beş yıllık zaman aşımı uygulanıyor. Kullanılmayan izin parası, iş akdinin sona ermesiyle işçi alacağına dönüşür. Bu nedenle kullanılmayan izin parasında zaman aşımı da iş akdinin sona erdiği tarihte başlar.

KULLANILMAYAN ŞUA İZNİNİN PARASI

Mevzuata göre, röntgen ve radyom ile çalışan kişilerin yılda dört hafta tatil yapması gerekir. Buna şua izni deniliyor. Yargıtay kararlarına göre, kullanılmayan şua iznine ait ücretin de ancak iş akdi sona erdikten sonra ödenmesi mümkündür. Kullanılmayan şua izninin iş akdi devam ederken ödenmesi mümkün değildir.

Yargıtay, sadece son 5 yıla ait kullanılmayan şua izninin ödenmesine ilişkin mahkeme kararlarını bozuyor. Buna göre, yıllık izin ücretinde olduğu gibi şua iznine ait alacaklarda da beş yıllık zaman aşımı iş akdinin sona erdiği tarihte başlıyor.