Vitamin ve takviyeler işe yaramıyor mu?

Sultan UÇAR / AHT

Amerika'da son yapılan iki bilimsel araştırma, 'sağlıklı yaşam için multivitamin kullanın' efsanesini tamamen çürütürken, vitamin ve mineral desteğinin sağlık üzerinde hiçbir faydası olmadığını, buna karşılık zararı da olmadığını ortaya çıkardı. Amerikan Kalp Derneği, 15 bin doktorla 24 grupta toplanan 350 bin hastayı inceledi. Multivitamin desteğinin kalp krizini önlemede hiçbir faydasının olmadığı kanıtlandı. İkinci araştırma ise Amerikan İlaç Kurumu tarafından 12 yıl süreyle 6 bin denek üzerinde yapıldı. Onlar da multivitaminlerin kronik hastalığı önlemede, ölümü geciktirdiğinde ya da bunamayı ortadan kaldırdığına dair bir bulguya rastlamadı. Türk bilim insanlarına Amerika'da yapılan araştırmaları sorduk. Ortaya farklı görüşler çıktı.

'Vitaminler, yeterince gıda alamayanlar için gereklidir'

İstanbul Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. M.Taner GÖREN:

VİTAMİN ilaçları maalesef tezgah üstü ilaçlar olarak yıllardır satılır. İnsanoğlu evrim sürecinde çeşitli meyve ve sebzeyle beslenerek gerekli olan vitaminini doğadan almış. Bu nedenle de vitamin vücut için olmazsa olmazlar arasında. Vitaminler besinlerimizde bulunmadığı zaman, metabolizmada bozukluklara yol açabilirler. Bu nedenle vitamin, yeterince gıda alamayanlar için gereklidir. Bu nedenle biz doktorlar vitamini, ana tedaviye gerekli olması halinde takviye olarak veririz. Vitamin ve mineral desteğin sağlık üzerinde etkisinin olmadığı zaten bilinen bir şey. Tedavi amacıyla doktor tarafından eksiklik tespit edilmişse, bu eksikliği tamamlamak, yerine koymak için hastaya vitamin hapı verilir. Vitamin, insan sağlığı açısından önemlidir ancak doğru besleniyorsak zaten gıdalarla gerekli vitamini alıyoruz demektir.

'Multivitaminler her birey için ayrı değerlendirilir'

Beslenme Uzmanı ve Diyetisyen Gizem KESERVURAN:

KİŞİ vejateryan ise ve hayvansal kaynaklı gıdaları tüketmiyorsa; vitamin ve mineral eksikliğini önlemek adına bir takım takviye vitaminleri dışarıdan almak durumundadır. Aksi halde çok ciddi sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalabilir. Bilinçsizce vitamin-mineral kullanımı da sağlık açısından yararlı değildir. Her birey için beslenme düzeni ayrı ayrı değerlendirilerek karar verilmelidir. Vitamin takviyesinin hiçbir etkisi yok gibi görmezden gelinmemesi gerekir. Amerika'da araştırma yapılan alan, 'Kalp krizini önler mi?' gibi belli hastalıkları kapsıyor. Bunu farklı hastalıklar ve bireyler bazında incelemek gerekir. İnsanların besin tüketim alışkanlığı farklılıklar gösteriyor. O nedenle besin tüketimi gibi birçok farklı sebeplerle multivitamin desteğine ihtiyaç duyulabilir. Multivitaminler konusu mutlaka her birey için ayrı değerlendirilmelidir

'Türkiye'de ayrıca D vitamini alınmalıdır'

Ankara Üniversitesi Endokronoloji ve Metobolizma Hastalıkları Bilimdalı Öğretim üyesi Prof. Dr. Vedia GEDİK:

SAĞLIKLI beslenen bir birey için, multivitamin tabletlerini ek olarak önermiyoruz. Ancak genel sağlık durumu farklı nedenlerle bozulan hastalara özellikle de beslenme bozukluğu olanlara vitamin ve mineral desteği sağlanmasında uzman kontrolünde yarar vardır. D vitamini için el, kol ve yüz açık öğle saatlerinde yarım saat güneşlenmek yararlı olacaktır. Özellikle kadınlar tarafından giyim tarzı nedeniyle D vitamini yeterince alınabiliyor. Avrupa ülkelerinde bu eksikliği kapatabilmek için süt ve ekmek gibi bazı gıda ürünlerine ek D vitamini konulması bir devlet politikası haline gelmiştir. Türkiye'de ayrıca D vitamini alınmasında yarar var. D vitamini hariç multuvitaminler konusundaki Amerika'daki bilimsel araştırmaya katılıyorum. Ancak D vitamini bu değerlendirmede ayrı bir yere konulmalıdır. Önemli olan et ve süt ürünleri ile meyva sebze gibi beslenme dengesini sağlıklı kurarak, vitamin takviyesine hiç ihtiyaç duymamaktır

'Avuç avuç vitaminin bir faydası yok'

İstanbul Üniversitesi Kardiyoloji Bölümü Öğretim üyesi Prof. Dr. Faruk ERZENGİN:

AMERİKA'da hekim olarak birçok eyaletinde görev yaptım. Bir dönem nerdeyse her marketin önünde çuval çuval ilaç satılıyordu. Amerikalılar buna inanmıştı, avuç avuç içiyorlar. Multuvitaminleri kendim de denedim, bir faydasını görmedim. Besin ilaca dönüştürüldüğü zaman bunun faydası olmuyor. Amerika'da ve İngiltere'de çalıştığım yıllarda yaptığımız incelemelerde alınan bu vitaminlerin pek bir faydası olmadığını gördük. C vitamini alacağınıza portakal, yeşillik yiyin. Daha fazla faydası var. Gerekmedikçe bir ilacın alınmasını tavsiye etmem. İlaçların kansere yol açtığı bile tartışılıyor. Her ilaç bir zehirdir. Dozu kaçırılır ve fazla dozda alınırsa hastaya çok ciddi zarar verir. A,B,C vitamini verilen hastalarda da bunun bir faydası olmadığını düşünüyorum.

'Vitaminler de fazla kullanıldığında zararlı'

İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ziya MOCAN:

VİTAMİNLERLE ilgili çok spekülasyonlar yapılabilmekte. Bunun sebebi vitaminlerin direk etkilerini gösterilememiş olmasıdır. Vitaminlerin vücutta çeşitli görevleri var. Eksikliklerinde vücutta çeşitli hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Yüzyıllar önce bile C vitamini eksikliğinin skorbit hastalığına yol açtığı biliniyordu. D vitamini eksikliğinin çok eskiden bu yana kemik erimesine, A vitamini eksikliğinin cilt, deri hastalıklarına yol açtığı biliniyor. Vitaminlerin meyve, sebze gibi tabii yollardan alınması en uygun olanıdır. Ancak bazı durumlarda hastalık ya da hastalık başlangıç durumlarında ağızdan da ilave vitamin vermekteyiz. Vitaminlerle ilgili yüzbinlerce çalışmalar var. Herşeyin fazlası zararlı olduğu gibi vitaminler fazla kullanıldığında da zararları olabilir. Vücudun ihtiyacı olduğunda, ancak bir hekim karar verdiğinde vitamin kullanılmalıdır.

'Vitamin yerine doğal yağ tercih edilmeli'

Kardiyoloji uzmanı Prof. Dr. Canan KARATAY:

A vitamini, D vitamini, E ve K vitamini gibi vitaminler, yağda eriyen vitaminlerdir. Sağlıklı yağlar yenilmediği zaman bu vitaminlerin emili olmuyor ve bir faydası dokunmaz. Senelerce Amerika'da az yağlı diyet önerildi. Yiyeceklerde sağlıklı ve doğal yağ bulunmazsa eğer bu vitaminler vücuda girmiyor. Az yağlı ve de fazla şekerli beslenmenin en önemli zaralarından biridir. Ağızdan ne kadar takviye alınırsa alınsın etkisi olmuyor. Az yağlı yüksek karbonhidratlı diyetlerin en büyük tuzağı da budur işte! C vitamini ise suda eriyen bir vitamindir. Çok yüksek karbonhidrat ve şekerli içeceklerle alındığı zaman tıpkı portakal suyu gibi, alındığı zaman C vitamini emilimi olmuyor. Neden? şekerin formülüyle C vitamininin formülü birbirine çok yakındır. Ortamda aşırı miktarda şeker bulununca, bütün enzimi glukoz kullandığı için, C vitamininin kullanacağı enzim yetersizdir ve de kullanılamaz. Suda eriyen bir vitamin olan C vitamini da idrarla atılmış olur. Multivitaminler yerine sağlıklı ve doğal yağ bulunan yiyecekler tercih edilmelidir.