Diyabet sonrası oluşan sinir hasarına dikkat

Diyabetik nöropati hakkında bilgi veren ve diyabet hastalarının yaşam kalitesini etkileyen en önemli tutulumlardan birinin sinir sistemine olan etkileri olduğunu kaydeden Uzm. Dr. Serpil Kıroğlu Yön, "Diyabetin periferik sinir sistemi tutulumuna diyabetik nöropati (sinir hasarı) denilmektedir. Örneğin gece sabaha kadar ayakları elleri yanan, batışan, sıcak basan üzerine çarşaf dahi değdiremeyen birini düşünün, vereceğimiz bir tek ilaçla şikayeti rahatlayabilir ya da ayaklarındaki hissizlikten dolayı ayak yaraları olan bir diyabet hastasının yara kontrolü ve diğer önlemlerle belki de ileride o bacağın kangren ve kesilmesini önleyebiliriz." dedi.

Şeker hastaları nasıl beslenmeli?

Şeker hastaları için sağlıklı olan besinler

Baklagiller: Rafine tahıllar ve şekerli besinler gibi düşük - kaliteli karbonhidratlar yerine baklagiller, kan şekerini yavaş ve - nazikçe yükselten yüksek kaliteli karbonhidratlardır. -

Bu karbonhidratları, mümkün olduğunca protein ve/veya sağlıklı yağlar ile birlikte tüketin.

Baklagiller (nohut, mercimek, barbunya, - soya gibi), yüksek kalite karbonhidratlar ile yağsız protein ve çözünür lifi bir arada içerir, açlığı kontrol altında tutup kan şekerini dengeler.

Yulaf ezmesi: Diyette tam tahıllar ve yüksek lifli besinlerin - tüketimi, şeker hastalığı riskini %35-42 aralığında - azaltır. -

Kalp dostu yulaf ezmesi hem lif hem de tam tahıllardan - zengindir.

Çözünür lif içeriğiyle, midede besinlerden gelen - glikozun sindirimini yavaşlatır ve kan şekeri seviyelerini dengede - tutar.

Yulaf ezmesine 1-2 yemek kaşığı kadar kıyılmış badem, - ceviz, fındık vb. eklemek; lezzet katmalarının yanı sıra hem protein hem de sağlıklı yağ desteği yaparak kan şekerini daha uzun süre kontrol altında tutar. -

Yoğurt: Az yağlı yoğurt hem yüksek kalite karbonhidrat hem de - protein içerir. -

Sağlıksız bir kan şekeri seviyesini, yavaşlatabiliyor - veya engelleyebilir.

Çalışmalar; yoğurt ve diğer kalsiyum kaynaklarından zengin beslenmenin, Tip 2 diyabet hastalığına yakalanma riskini azalttığını göstermiştir.

Badem: Sağlıklı, düşük karbonhidrat, tekli doymamış yağ asidi - ve magnezyum içerir.

Magnezyum, karbonhidrat metabolizmasında etkili - bir mineraldir.

Yapılan bir çalışmada, günlük diyetle yüksek - magnezyum alımının diyabet gelişme riskini %33 oranında - azalttığı saptanmıştır.

Kabak çekirdeği, ıspanak, pazı gibi besinler de magnezyum yönünden zengin besinlerdir.

Nişasta içermeyen sebzeler: Vitamin, mineral ve lif zengini nişasta içermeyen sebzeler (brokoli, ıspanak, mantar, biber, kereviz, lahana, bamya ve pırasa gibi) yüksek kaliteli karbonhidrat için ideal kaynaklardır. -

Düşük kalorili, besin değeri yüksek bu sebzelerin kan şekeri üzerindeki etkileri düşüktür.

Kilo vermek isteyenler de dahil çoğu birey için bu besinlerin tüketiminde, miktar istenilen ölçülerde artırılabilir.

Fazla miktarda sodyum içeren konserve sebzeler, yüksek tansiyona eğilim varsa salatalık ve lahana turşusu, fazla tereyağı, peynir ve sos eklenerek pişirilmiş sebzelerin tüketimi uygun değildir.

Somon: Omega 3 kaynağı olduğundan kalp hastalığı riskini azaltıyor. -

Tip 2 diyabetli olanlarda kalp hastalığı riski artmış olduğundan, Omega 3 desteği önemlidir.

Zaman içinde yüksek kan glikoz seviyeleri, yağlı maddelerin birikimine yol açıp arter damarların tıkanması ile sonuçlanabilir.

Somon ve sardalya gibi Omega 3 zengini balıklar, sağlıklı yağ ve protein sağlamalarının yanı sıra vücudun karbonhidrat emilimini azaltıp kan şekeri seviyelerini dengede tutmaya yardımcıdırlar.

Yumurta beyazı: Yüksek kalite yağsız protein ve düşük karbonhidrat içeriğine sahiptir. -

Tip 2 diyabeti kontrol ve önlemede sağlıklı bir alternatiftir. -

16 kalori olan 1 büyük yumurta beyazı 4 gram yüksek kalite protein içerir.

Hem kan şekeri kontrolünde hem de kilo kaybı ve korunmasında önemlidir.

Avokado: Tekli doymamış yağ asitlerinden zengindir.

Çalışmalar, tekli doymamış yağ asitlerinden zengin ve düşük kalite karbonhidratlardan düşük diyetle beslenmenin, insülin - duyarlılığını iyileştirdiğini göstermiştir.

Şeker hastaları kalp hastalığı ve inme riski altındadır; tekli doymamış yağ asitleri, kalp sağlığını iyileştirici rol oynar.

Sandviç veya salatalara, soslar yerine avokado eklenebilir.

Olgun ve ezilmiş avokado, doğranmış domates, kişniş ve limon suyu ile guacamole sosu - hazırlanabilir.

Şeker hastaları için sağlıksız olan besinler:

Şekerlemeler: Kurabiyeler, şuruplar, şekerlemeler ve soda besin değeri açısından fakirdirler.

Ayrıca, düşük kalite karbonhidrat içerikleriyle kan şekerinde ani değişikliklere ve kilo alımına neden olurlar. - -

Bu iki durum da diyabet komplikasyonlarını kötüleştirebilir.

Elma, böğürtlengiller, armut, üzüm ve portakal tatlı ve sulu olmalarının yanı sıra lif - içerirler. -

Bu sayede glikoz emilimi yavaşlatıyor, kan şekeri kontrolü için daha iyi bir seçenektir.

Meyve ile atıştırma yaparken yanına protein zengini bir besin (peynir dilimi, yağsız yoğurt, - fındık gibi) eklenmesi kan şekeri üzerindeki etkinin azalmasını uzatır.

Meyve suyu: Soda ve diğer şekerli içeceklerden daha fazla besin ögesi içermelerine karşın, %100 meyve suyu olsalar bile, meyve şekerinden zengindirler. -

Bu da kan şekerinde ani dalgalanmalara yol açar.

Meyve suyunu, lif zengini meyvenin kendi hali ile değiştirmek lif içermesinden ötürü sağlıklıdır, kan şekeri seviyelerinin devamlılığına ve daha az kalori alımı ile kilo kaybına destek olur.

Sağlıklı ve serinletici bir içecek için sade veya doğal aromalı maden suyuna bir dilim limon eklenebilir.

Kuru üzüm: Kuru üzüm ve diğer kuru meyveler, kurabiye yemek yerine daha sağlıklı atıştırmalıklardır ancak yine de kan şekerini yükseltirler. -

Kurutma işlemi sırasında içerisindeki su çekildiğinden, doğal olarak bulunan meyve şekeri çok konsantre hale gelir. -

Vücut tarafından hızla emildiğinden kan şekerinde artışa neden olur. -

Greyfurt, çilek, şeftali, kivi, armut gibi taze ve bütün olarak meyveleri tercih edin.

Kızarmış patates: Yağlı, kızarmış besinlerin fazla tüketimi hem kilo alımına hem de kan şekeri üzerinde büyük hasara yol açabilir.

Cipsler, patates kızartması, donut gibi ağır karbonhidrat ve nişasta içeren besinler kan şekerinde ani yüksekliklere neden olduklarından diyabetikler için uygun değildir.

Kızarmış besinler fazla miktarda yağ içerdiklerinden ekstra kalori alımı demektir.

Kızarmış tavuk ve çoğu kızarmış atıştırmalıklar da ayrıca pane kaplıdır; bu da kaloriyi daha da artırır.

Hidrojene bitkisel yağlar ile kızartıldıklarından sağlıksız trans yağlar - içerirler.

Hem kötü kolesterolü hem de kalp hastalığı riskini artırırlar.

Diyabetiniz varsa veya önlemeye çalışıyorsanız trans yağ alımından kaçının, besin etiketlerini kontrol edin ve hidrojene bitkisel yağ içeren besinleri tüketmeyin.

Beyaz ekmek: Rafine nişastalar (beyaz ekmek, beyaz pirinç, beyaz makarna ve beyaz un ile yapılan diğer besinler), vücut sindirime başladığında şeker gibi hareket ederler. - -

Şeker gibi glikoz kontrolüne müdahale ederler, diyabetli bireyler beyaz ekmek tüketiminden kaçınmalıdır.

Tam tahıllar liften zengin olduklarından, kan şekerinde yavaş ve istikrarlı bir yükseliş sağlarlar.

Kahvaltıda beyaz ekmek veya simit yerine tam tahıllı kızarmış ekmek yanına protein desteği olarak az yağlı bir peynir veya yumurta ekleyin.

Öğlen veya akşam yemeklerinde, beyaz karbonhidratları sağlıklı olan ve kan şekeri üzerindeki etkiyi azaltmak için tam tahıllı alternatifleri (esmer pirinç, kepekli makarna, bulgur pilavı, kinoa - vb.) ile değiştirilmek gerekir.

Yüksek kalite tam tahıllı nişasta kaynakları da kan şekerini belli bir seviyede yükselttiğinden en - iyisi porsiyon miktarlarını sınırlandırmaktır.

Genel olarak 1/2 ile 3/4 su bardağı pişmiş tahıl veya öğünlerde 1 dilim ekmeği - geçmemeye çalışın. -

Tam yağlı süt: Diyabeti olanlarda, doymuş yağdan zengin bir diyet insülin direncini kötüleştirebilir. -

%1 yağlı veya yağsız süt kullanılmalıdır.

Krema, tam yağlı yoğurt, tam yağlı peynir, krem peynir gibi diğer yağlı süt ürünlerinden kaçının veya az - yağlı alternatifleri tercih edin.

İşlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, pastırma): Tam yağlı süt ürünleri gibi işlenmiş et ürünleri de yüksek oranda doymuş yağ içermektedir. -

Vücutta inflamasyon (iltihap) başlatıp, çeşitli yan etkilere neden olurlar.

Diyabeti olanlar artmış kap hastalığı riski ile karşı karşıya olduklarından, yüksek yağlı et tüketimi - beraberinde daha büyük bir risk getirecektir.

Tabağınızı sucuk, pastırma, sosisli, kaburga gibi besinlerle doldurmak yerine derisiz tavuk ve hindi, - balık, kabuklu deniz ürünleri veya yağsız biftek vb. tercih edin.

Kekler, pastalar, çörekler: Hazır ambalajlı atıştırmalıklar ve pişmiş ürünler şeker, sodyum, beyaz un ve koruyucu maddeler ile doludur.

Şeker ve rafine un; kan şekerinde ani artışa neden olup inflamasyona yol açarlar.

Bu durum da insülinin normal fonksiyonunun devamlılığını bozar.

Genellikle bu ürünler trans yağ da içerir.

Bu toksik yağlar kolesterolü ve kalp hastalığı riskini arttırırlar.

Besin etiketlerinde trans yağ içeriğinin 0 gram olması ve hidrojene bitkisel yağ içermemesi gerekir.

Paketli hazır tatlılardan uzak durmak önce kalori ve maddi kazanç ardından da kan şekeri dengesi - getirecektir.

Tuzlu krakerler (pretzel ): Beyaz un, maya, tuz, bitkisel yağlar veya mısır şurubundan oluşur ve esin öğelerinden yoksundur. - -

Bazı krakerler patates cipsleri gibi kızartılmamış onun yerine fırınlanmış olabilir.

Bu, daha az kalori alımını sağlar ancak beyaz rafine karbonhidrat içeriği ile hem tokluk sağlamaz hem de kan şekerini yükseltir.

Daha dengeli, tokluk sağlayıcı ve kan şekerini düzenleyici atıştırmalıklar için protein içeren besinler ekleyin.

Az yağlı peynir ile pirinç patlakları, bir avuç kabuklu tuzsuz antep fıstığı veya yağsız yoğurt daha sağlıklı seçimlerdir.

Diyabetik nöropatinin hastalarda farklı şekillerde görüldüğünü söyleyen Uzm. Dr. Serpil Kıroğlu Yön, "En sık el ve ayakların uç kısımlarından başlar, yukarı doğru yayılır. Yanma, batma, acıma, uyuşma, hissizlik olur. Güçsüzlük, kaslarda erime ve otonom şikayetler de eşlik edebilir. Hastaların kan şekeri genellikle yüksektir. Henüz diyabeti tespit edilmemiş bazı hastalarda nöropatik yakınmalar ilk bulgu olabilir. Yeni tanı konulmuş kan şekeri yüksek nöropatisi olan bir hastada, şeker hastalığı tedavisi ile şikayetlerde düzelme görülebilir." diye konuştu.

Hiç bilmediğiniz şeker tuzakları

2 küp sofra şekeri = Ortalama 1 tatlı kaşığı şeker

1 kase sütlaç = Ortalama 6 yemek kaşığı şeker

1 adet simit = Ortalama 4,5 yemek kaşığı şeker

330 ml gazlı içecek = Ortalama 3 yemek kaşığı

1 kase meyveli yoğurt = Ortalma 2 yemek kaşığı şeker

1 adet çikolatalı gofret = Ortalama 3 yemek kaşığı şeker

2 dilim baklava = Ortalama 4 yemek kaşığı şeker

1 kase krem karamel = Ortalama 5 yemek kaşığı şeker

Kahvelere ilave edilen 2 porsiyon şurup = Ortalama 1 yemek kaşığı şeker

1 orta boy karamelli kahve = Ortalama 2,5 yemek kaşığı şeker

200 ml çikolatalı süt = Ortalama 2,5 yemek kaşığı şeker

Patates cipsi (100 g) = Ortalama 4 yemek kaşığı şeker

5 adet tatlı bisküvi = Ortalama 3 yemek kaşığı şeker

1 orta dilim kek = Ortalama 3 yemek kaşığı şeker

Genitoüriner yakınmalar, cinsel fonksiyon bozukluğu, mide bağırsak sistemi ile ilgili şikayetlerin yanısıra terleme ve çeşitli kardiyovasküler şikayetler olabileceğini hatırlatan Yön şöyle konuştu: "Ayağa kalkınca baş dönmesi, baygınlık ile pozisyona bağlı tansiyon düşüklüğü sık bir bulgudur. Yine şeker krizi esnasında nöropatik yakınmalar artabilir, kriz tedavisi ile düzelme görülebilir. Diyabetik nöropatinin önlenmesi ve tedavisinde ilk basamak kan glikoz düzeyinin iyi kontrol altında tutulmasıdır. Bununla beraber diyabetik nöropatinin ağrı, duyu bozuklukları ve otonom bozukluklar gibi semptomlarına yönelik tedaviler, hastanın yaşam konforunu etkilemesi nedeniyle özel bir önem taşır."

Diyabeti frenleyen 5 egzersiz

Düzenli fiziksel aktivitenin diyabet hastalığına yakalanma riskini düşürdüğü daha önce yapılan araştırmalarla kanıtlanmış durumda. -

Uzmanlar, hastaların yaşam kalitesini artırmak için, orta ya da düşük yoğunluklu egzersizi günlük hayatın bir parçası haline getirmeleri gerektiğini belirtiyor.

Diyabet hastaları için önerilen egzersiz yöntemleri arasında yürüyüş, yoga, Tai Chi, dans ve yüzme yer alıyor.

- Yürüyüş

- Diyabet hastaları için tavsiye edilen egzersiz yöntemlerinin başında yürüyüş geliyor.

Haftada 3 kez, 30 dakika ile 1 saat arasında değişen tempolu yürüyüş fiziksel aktivite düzeyini artırmak için en etkili yöntem. -

Yoga

Esneklik, güç ve dengenin birleşimi olan yoga, diyabet hastalarının fiziksel aktivite seviyesini artırarak yaşam kalitesini yükseltiyor.

Amerikan Diyabet Derneği'ne (ADA) göre yoga yapanların kas sistemlerinde meydana gelen güçlenme, kan şekeri düzeyinin korunmasına da yardımcı oluyor.

Tai Chi

Bir yakın dövüş sanatı olan Tai Chi günümüzde zihnin ve bedenin rahatlamasını sağlamak amacıyla yapılan bir egzersiz yöntemi.

- 2009 yılında yapılan bir çalışma, düzenli olarak Tai Chi yapan kadınların kan şekeri seviyesinin korunduğunu, canlılığın arttığını ve ruh sağlığında olumlu değişimler yaşandığını kanıtladı.

Dans -

Diyabet hastalarının fiziksel aktivite seviyesinin artması, kilo kaybının sağlanması, düşük kan şekeri seviyesine kavuşması ve esneklik kazanması için dans etmek, en etkili ve eğlenceli egzersiz yöntemlerinin başında geliyor.

- Yüzme

Kasların rahatlamasını ve vücudun esneklik kazanmasını sağlayan yüzme, eklemleri zorlamadığı için diyabet hastalarının tercih ettiği egzersiz yöntemleri arasında yer alıyor.

Uzmanlar, şeker hastaları ya da bu hastalığa yakalanma riski bulunanların kolesterol seviyelerini korumak ve stresi kontrol altına almak için her fırsatta yüzmelerini öneriyor.

Nöropatik ağrının tedavisinde en çok ilaçlardan yararlanıldığını vurgulayan Dr. Yön "Hastaya uygun medikal tedavi ile şikayetler kontrol altına alınabilir. Nöropatiye bağlı duyu kusuru, hastada eklem hasarlarına, ayak yaralarına sebep olabilir. Fark edilmeyen yaralanmalar enfeksiyon eklenmesi ile ayağın kangren veya kaybına kadar gidebilir. Diyabet hastası dahiliye-endokrin hekimi yanında nöroloji, kardiyoloji, göz gibi diğer bölümler tarafından da düzenli takip edilmelidir. Bu takiple hastalığın kontrolü, yaşam konforu, ileride ortaya çıkacak maluliyet oluşturabilecek durumlara karşı önceden önlem alınması sağlanır." dedi.

CİHAN