Enteral Beslenme Nedir, Nasıl Yapılmalı? Enteral Beslenmede Nelere Dikkat Edilmeli?
Sağlık alanında tedavi ve bakım süreçlerinin önemli bir parçası olan enteral beslenme, özellikle ağız yoluyla yeterli gıda alamayan bireylerin yaşam kalitesini korumak ve sürdürmek amacıyla uygulanır. Klinik nutrisyonun temel taşlarından biri olan bu yöntem, hastaların enerji ve besin ihtiyaçlarını karşılamada kritik rol oynar. Peki, entereal beslenme nedir, nasıl uygulanır ve nelere dikkat edilmelidir? İşte bu önemli konunun tüm detayları…
Enteral Beslenme Nedir?
Enteral beslenme, sindirim sistemi çalışır durumda olan ancak ağız yoluyla yeterli düzeyde beslenemeyen bireylere, besinlerin doğrudan mide veya ince bağırsaklara verilmesi yöntemidir. Bu beslenme şekli, bir tüp aracılığıyla uygulanır ve doğal sindirim sistemini kullanarak besin emiliminin gerçekleşmesini sağlar.
Bu yöntem, ağızdan yemek yiyemeyen ama bağırsak fonksiyonları sağlıklı olan hastalar için en fizyolojik ve en tercih edilen yapay beslenme şeklidir.
Enteral Beslenme Nasıl Yapılır?
Enteral beslenmede kullanılan yöntemler genellikle üç ana gruba ayrılır:
Nazogastrik Tüp (NG Tüp): Burundan mideye uzanan ince bir tüptür. Kısa süreli enteral beslenmede tercih edilir (genellikle 4–6 hafta).
Nazoduodenal/Nazojejunal Tüp: Tüp mideyi geçerek doğrudan ince bağırsağa ulaşır. Mide boşalmasının yetersiz olduğu durumlarda kullanılır.
Gastrostomi / Jejunostomi: Karın duvarından doğrudan mideye (gastrostomi) veya ince bağırsağa (jejunostomi) açılan bir açıklıkla uzun süreli enteral beslenme sağlanır. PEG (Perkütan Endoskopik Gastrostomi) yöntemiyle uygulanabilir.
Besinler genellikle özel olarak hazırlanmış, dengeli protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineral içeren enteral solüsyonlar ile sağlanır.
Enteral Beslenmede Dikkat Edilmesi Gerekenler
Doğru Hasta Seçimi: Bilinci kapalı, Yutma bozukluğu olan, Nörolojik hastalıkları bulunan, Ağızdan yeterli beslenemeyen ancak bağırsak fonksiyonu normal olan hastalar için uygundur.
Uygun Beslenme Yolu Seçimi: Kısa süreli beslenme için nazogastrik tüpler, Uzun süreli veya yüksek aspirasyon riski olan durumlarda PEG gibi yöntemler tercih edilir.
Doz ve Hız Kontrolü: Besin verilme hızı hastanın toleransına göre ayarlanmalıdır. Ani ve hızlı beslenme mide bulantısı, kusma, ishal gibi komplikasyonlara neden olabilir.
Aseptik Teknik ve Hijyen: Tüp yerleştirilirken ve beslenme sırasında hijyen kurallarına dikkat edilmelidir. Enfeksiyon riskini önlemek için düzenli bakım yapılmalıdır.
Besin İçeriği Takibi: Hastanın günlük enerji, protein, sıvı ve elektrolit ihtiyacına göre özel beslenme planı hazırlanmalı, Glikoz, elektrolit, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri düzenli takip edilmelidir.
Komplikasyonların Önlenmesi:
Tüp tıkanıklığı, aspirasyon pnömonisi, ishal veya kabızlık gibi durumlar dikkatle izlenmelidir.
Yatarken başın 30–45 derece yukarıda tutulması aspirasyon riskini azaltır.
Enteral Beslenme Ne Zaman Gereklidir?
İnme, ALS, MS gibi nörolojik hastalıklar
Ağız-yutak kanserleri, travmalar
Yoğun bakım hastaları
Anoreksiya nervoza gibi beslenme bozuklukları
Koma ve bilinç kaybı durumları
Kimler Uygulamamalı?
Bağırsak tıkanıklığı, Şiddetli ishal veya kusma, Sindirim sistemi perforasyonları olan hastalarda enteral değil, parenteral beslenme (damar yoluyla) tercih edilmelidir.
Enteral beslenme, hayat kurtarıcı ve yaşam kalitesini artırıcı bir tedavi biçimidir. Ancak bu yöntemin etkinliği, doğru hasta seçimi, uygun uygulama tekniği ve dikkatli takip ile mümkündür. Sağlık personeli, hasta ve hasta yakınlarının bu konuda bilinçli olması, komplikasyonları önlemede ve süreci başarılı bir şekilde yönetmede büyük önem taşır.
