Ergün Atalay: "Ortalama 1500-1800 TL ücretle çalışıyorlar"

SON DAKİKA

Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, Türkiye’de 3.7 milyonu geçici koruma statüsündeki Suriyeli olmak üzere 4 milyondan fazla sığınmacı bulunduğuna dikkat çekti. İşgücü piyasasında özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin neredeyse tamamında sığınmacıların kayıt dışı istihdam edildiğinin bilindiğini kaydeden Atalay, bu işletmelerde sığınmacı işçilerin ağır koşullarda, günde 13-14 saati bulan çalışma süreleri ile sigortasız, sosyal hak ve güvenceden yoksun, karın tokluğuna ortalama 1500-1800 lira ücretle çalıştırıldıklarını belirtti.

Atalay, başlangıçta kısa süreli ve geçici bir durum olarak görülmesinin aksine, Suriyeli sığınmacıların uzun bir süre daha Türkiye’de kalacakları ya da önemli bir bölümünün artık yaşamlarını Türkiye’de sürdüreceklerinin anlaşıldığını ifade etti. Suriyeliler başta olmak üzere kamunun bütün kayıt dışı çalışanlara karşı hassasiyet göstermesi gerektiğini vurgulayan Atalay, “Kayıt dışı çalışmanın meydana getirdiği vergi kaybı, zaten bozuk olan vergi düzenini daha fazla bozarak adaletsizliğe yol açacaktır” dedi.

Ergün Atalay, araştırmanın, sığınmacıların Türkiye emek piyasasını ve sendikal örgütlenme süreçlerini ne şekilde etkilediklerini anlamak ve bu eksende sendikal örgütlenme stratejilerini belirleme bakımından önemli olduğunu kaydetti.

Sahada 23-30 Kasım 2019 tarihleri arasında 18 yaş ve üzeri 4 bin 428 Suriyeli sığınmacı ve kayıt dışı diğer göçmenlerle yapılan araştırmadan çıkan ilginç tespitler şöyle:

ERKEKLERİN 4’TE 3’Ü ÇALIŞIYOR: Türkiye’de yaşayan yetişkin erkek Suriyeli sığınmacı ve göçmenlerin yüzde 78.5’i, kadınların ise yüzde 24.2’si çalışıyor.

100 HANEDEN 6.4’ÜNDE KİMSE ÇALIŞMIYOR: Türkiye’de geçimlerini nasıl sağladıkları sorulan sığınmacı ve göçmenlerin yüzde 6.4’ü hanede kimsenin çalışmadığını belirtti.

TÜRKİYE’DEKİ YAŞAM SÜRELERİ 4.8 YIL: Sığınmacı ve göçmenlerin yüzde 44.7’si 3-5 yıldır, yüzde 38.6’sı 6 yıl ve üstü süredir Türkiye’de yaşıyor. Türkiye’deki ortalama bulunma süreleri 4.8 yıl.

2-3 AYLIĞINA GELDİLER, 6 YILDIR BURADALAR: Türkiye’ye gelirken 2-3 ay kalmayı planlayan sığınmacı ve göçmenlerin yüzde 43.1’i 6 yıldan fazla süredir Türkiye’de yaşıyor.

100 SURİYELİ’DEN 41.3’Ü DÖNMEYİ DÜŞÜNMÜYOR: Suriyelilerin yüzde 41.3 ülkesine dönmeyi düşünmez iken, yüzde 25.8’i bir müddet sonra dönmeyi planlıyor. Diğer göçmenlerin yüzde 41.9’u bir müddet sonra geri dönecek, yüzde 33.2’si ise geri dönmeyi düşünmüyor. (Sonuç bölümünde yapılan değerlendirmede, araştırmadaki tüm sorulara ve çapraz tablolara bakarak elde edilen verilere göre, Türkiye’deki misafirlerin 3’te 2’sinin ülkesine dönmeyeceğinin düşünüldüğü belirtildi.)

TÜRKİYE VATANDAŞLIK VERSE DÖNERLER Mİ: Türkiye vatandaşlık verse Suriyelilerin yüzde 43.8’i ülkesine dönmeyecek, yüzde 23’ü ise kesinlikle dönecek.

KADINLAR KALMAYA DAHA İSTEKLİ: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlık verse Suriyeli kadınların yüzde 47.2’si ülkesine dönmeyecek, erkeklerin ise yüzde 24.4’ü kesinlikle dönecek. Ülkesine dönmeyeceklerin oranı yüzde 58.0 ile en yüksek üniversite mezunlarında görüldü.

100 KİŞİDEN 7.4’ÜNÜN KİMLİĞİ YOK: Sığınmacı ve göçmenlerin yüzde 7.4’ünün kimlik kaydı bulunmuyor, yüzde 82.2’sinin ise geçici kimlik kartı var.

YÜZDE 14.4’ÜNÜN HİÇBİR İLDE KAYDI YOK: Yüz kişiden 77.1’i kayıtlı olduğu ilde yaşarken, yüzde 8.5’i kayıtlı olduğu ilden başka bir yerde yaşıyor. Yüz kişiden 14.4’ünün ise hiçbir yerde kaydı bulunmuyor.

ÜLKELERİNDE AİLEDEN KİMSE VAR MI: Suriyeli sığınmacıların yüzde 43.1’inin, diğer göçmenlerin ise yüzde 26.1’inin ülkelerinde eş, çocuk, anne-baba ya da kardeş namına hiçbir akrabası bulunmuyor.

ÜLKELERİNE HİÇ GİDİP GELİYORLAR MI: Suriyelilerin yüzde 29.9’u, diğer göçmenlerin yüzde 45.7’si Türkiye’ye geldikten sonra ülkesine gidip geldi.

TÜRKİYE’DE YAŞAMAKTAN MUTLULAR: Suriyeli sığınmacıların yüzde 63.9'u, göçmenlerin ise yüzde 70.9’u Türkiye’de yaşamaktan çok mutlu. Türkiye’de yaşamaktan mutsuz olanların oranı ise Suriyelilerde yüzde 16.4, göçmenlerde yüzde 10.6 düzeyinde bulunuyor.

GELECEKTEN UMUTLULAR: Suriyeli sığınmacıların yüzde 71.6’sı geleceklerinden umutlular. Diğer göçmenlerde ise bu oran yüzde 73.2 seviyesinde.

TÜRK DEVLETİNDEN MEMNUNLAR MI: Türk devletinin yaklaşımından memnuniyetleri sorulan Suriyeli sığınmacıların yüzde 83.4’ü 2016 yılında memnun olduğunu belirtmişti. Yeni araştırmada bu oran yüzde 87.4’e yükseldi.

SAĞLIK HİZMETİNDEN MEMNUNLAR: Suriyelilerin yüzde 82.8’i, diğer göçmenlerin ise yüzde 60.7’si Türk devletinin verdiği sağlık hizmetlerinden memnun. Suriyelilerin sağlık hizmetinden memnuniyeti 2016 yılına göre 10 puan yükseldi.

SINIRDA GÜVENLİ BÖLGE OLSA GİDERLER Mİ: Şayet Suriye’de Türkiye sınırına yakın güvenli bir bölgede uygun yaşam şartları oluşturulursa gidip gitmeyecekleri sorusu yöneltilen Suriyelilerin yüzde 44.2’si gitmeyeceğini, yüzde 30.6’sı belki gidebileceğini, yüzde 25.3’ü de gidebileceğini söyledi.

TÜRKİYE’DE YAŞAM UZADIKÇA GİTMEK İSTEYENLER AZALIYOR: Güvenli bölgeye gitmeyeceklerini söyleyenlerin oranı Türkiye’ye 2 yıl ve daha kısa süre önce gelenlerde yüzde 36.6 iken, 3-5 yıldır burada yaşayanlarda yüzde 42.8, 6 yıl ve daha uzun süredir Türkiye’de yaşayanlarda ise yüzde 47.1 oldu.

YARIDAN FAZLASI ZORUNLU İHTİYAÇLARINI KARŞILIYOR: Yiyecek, içecek, barınma gibi zorunlu ihtiyaçlarını karşılama bakımından sığınmacı ve göçmenlerin yüzde 39.9’u normal durumda, yüzde 12.7’si ise rahat karşılıyor. Yüzde 36.9’u zar zor geçiniyor, yüzde 9.7’si ise geçinemiyor.

AYLIK ORTALAMA GİDERLERİ 2.061 TL: Suriyeli sığınmacıların aylık ortalama gideri bin 984 TL iken, diğer göçmenlerin aylık ortalama gideri 2 bin 338 TL. Hepsinin aylık ortalama gideri ise 2 bin 61 TL.

ÇOCUKLARIN OKULA GİTME ORANI: Suriyelilerin yüzde 40.5’inin okul çağında çocuğu bulunmuyor. Yüzde 50.6’sının çocuğu okula giden çocuğu bulunuyor, yüzde 8.8’inin çocuğu ise okula gitmiyor. 2016 yılındaki araştırmada, yüzde 27’si okul çağında çocukları bulunduğunu ama okula gitmediğini belirtmişti.

2 SURİYELİ’DEN 1’İNİN EVİNDE TÜRKİYE’DE DOĞAN ÇOCUK BULUNUYOR: Görüşme yapılan Suriyeli her 2 sığınmacıdan 1’inin evinde Türkiye’de doğan bir çocuk bulunuyor.

3 SURİYELİ’DEN 2’İ TÜRKÇE BİLİYOR: Görüşülen Suriyeli sığınmacıların yüzde 66.1’i Türkçe biliyor. Bu oran diğer göçmenlerde yüzde 76.7’ye çıkıyor.

FIRSATINIZ OLSA BAŞKA ÜLKEYE GİDER MİSİNİZ: Türkiye’den başka ülkeye gitme şansı olsa bile Suriyelilerin yüzde 60.1’i, diğer göçmenlerin de yüzde 43.8’i gitmeyecek. Başka ülkeye gideceğini söyleyenlerin oranı Suriyelilerde yüzde 26.1, göçmenlerde yüzde 27.9’da kaldı.

GÖÇMENLER PASAPORTLA GELİYOR: Suriyeli sığınmacıların yüzde 24’ü pasaportsuz ama resmi sınır geçiş noktasından, yüzde 55.8’i kaçak yollarla geldi. Diğer göçmenlerin ise yüzde 63.9’u pasaportla Türkiye’ye girdi.

TÜRKİYE’Yİ NEDEN TERCİH ETTİLER: Suriyelilerin yüzde 51.6’sı en yakın ülke olduğu için, diğer göçmenlerin yüzde 43.1’i de şartların diğer ülkelere göre daha iyi olması nedeniyle Türkiye’yi tercih etti.

ÜLKELERİNDEN NEDEN AYRILDILAR: Suriyelilerin yüzde 86.6’sı can güvenliği; göçmenlerin ise yüzde 47.6’sı geçim sıkıntısı ve yüzde 40.4’ü can güvenliği nedeniyle ülkesinden ayrıldı.

BİR HANEDE ORTALAMA 5.5 KİŞİ: Sığınmacı ve göçmenlerin yüzde 34.6’sı aynı hanede 5-6 kişi bir arada, yüzde 28.3’ü de 7 kişi ve üzeri birlikte yaşıyor. Ortalama bir hanede 5.5 kişi yaşıyor.

10 KİŞİDEN 1’İ ÜNİVERSİTE MEZUNU: Suriyeli ve diğer göçmenlerin yüzde 23.6’sı okur yazar değil. Yüzde 20.3’ü lise, yüzde 9.6’sı ise üniversite mezunu.