Çikolata kisti kısırlık yapar mı?
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Koray Altunay'ın çikolata kisti kısırlık nedeni mi? sorusunun yanıtını veriyor
Kısırlık sorunu sebebiyle doktora başvuran kadınların yüzde 40’ında çikolata kistlerine rastlanmakta. Mozaik Tüp Bebek Merkezi Koordinatörü Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Koray Altunay kadınların birçoğunda var olan çikolata kistlerinin nedenlerini, sebep olduğu problemleri ve tedavi yöntemlerini anlattı.
Rahim iç dokusunun vücudun başka bir yerinde de oluşması durumu çikolata kisti olarak adlandırılır. Rahim içinde olması gereken endometrium bazen rahim dışında yumurtalıklara, karın iç boşluğuna, rahim üzerine ve fallop tüplerine konumlanır.
Nedeni tam olarak bilinmemesine rağmen, endometrium tabakası, rahim içinde göstermiş olduğu davranışı rahim dışında da gösterir. Her ay hormonların etkisi ile kalınlaşan endometrium tabakası, doku kalıntılarını bir miktar kan ile vücut dışına atar. Ancak endometriumun üreme organlarına yerleşmesi halinde her ay gerçekleştirdiği davranış sonucunda meydana gelen döküntüleri, çevre dokularda yapışıklığa neden olmaktadır. Bu davranışın etkisi de çikolata kisti (endometriozis) olarak ifade edilir.
Çikolata kisti neden oluşur?
Rahim dışında bir alanda (yumurtalıklarda, karın iç zarının üzerinde, rahmin üzerinde) çikolata kisti oluşmasının bilinen en temel sebebi genetik faktörlerdir. Ergenlik ve menopoz dönemleri (üreme dönemi) arasındaki kadınların yaklaşık olarak yüzde 10’unda çikolata kisti görüldüğünü kaydeden Op. Dr. Koray Altunay, “Kısırlık sorunu olan kadınların ise yaklaşık yüzde 40’ında kısırlığa sebep olan faktör olarak ortaya çıkar.
Rahim iç dokusunun genellikle sağ ya da sol yumurtalıklarda, nadiren de her iki yumurtalıkta da oluşabilen çikolata kistleri, kanser ve benzeri zararlı oluşumlara dönüşmezler ve ağrı, acı, kısırlık dışında hayati bir soruna sebep olmaz” dedi.
Çikolata kisti tedavisinde hangi yöntemler kullanılır?
Op. Dr. Koray Altunay, çikolata kistinin pek çok hastada acılı, ağrılı cinsel ilişki, yoğun şekilde karın ağrısı hissedilen adet kanamaları, bel ve bacaklarda ağrı şeklinde kendisini belli ettiğini kaydetti.
Çikolata kistlerinin tedavisinde genel olarak laporoskopi yani kapalı ameliyat yöntemine başvurulduğunu belirten Op. Dr. Koray Altunay, “Şiddetli kasık, karın, bel ağrısı yapan ileri düzeydeki çikolata kistinde en etkili yöntem cerrahi operasyondur. Genel olarak kapalı ameliyatla kistler çıkarılır, ancak yapışıklıklar oluşmuşsa açılarak deformasyonlar giderilebilir. Nadiren ameliyat yerine ilaç tedavisine başvurulur” şeklinde konuştu.
Çikolata kisti hangi durumlarda gebeliğe engel olabilir?
Çikolata kistinin gebeliğe engel olduğunun bilimsel olarak da kanıtlandığını kaydeden Op. Dr. Koray Altunay, endometriumun hangi durumlarda gebeliği önlediğini ise şu şekilde anlattı: “Doğal yollarla gebelik elde edilebilmesi için rahim, rahim ağzı, yumurtalıklar ve tüplerin neredeyse tam fonksiyonla çalışıyor olması ve bu organlarda anomali bulunmaması gerekmektedir.
Ancak yumurtalıklarda oluşan çikolata kistleri sağlıklı yumurtlamaya, tüplerde oluşan çikolata kistleri döllenen yumurtanın rahme ulaşmasına engel olabilmektedir. Bununla birlikte kadının yumurta rezervini de azalttığından doğal yolla gebelik şansı da azalır.
Ayrıca kadının adet döngüsü sürecinde rahim dışında oluşan bu kistler oluştukları yerde kanama yaparlar ve bu kanamalar da yapışıklıklara sebep olabilir. Bu yapışıklıklar tıbbi müdahalelerle açılmadığı sürece de doğal yollarla gebelik elde etmek mümkün olmayabilir.”
Gebe kalamayan kadınlarda yapılan tetkikler sonucunda çikolata kistinin tespit edilmesi halinde ise, öncelikli olarak kadınların yumurta rezervinin değerlendirildiğinin altını çizen Op. Dr. Koray Altunay, “Yumurta rezervinin gebelik için uygun olduğu vakalarda, kist tek taraftaki yumurtalıktaysa ve kadının yaşı ileri değilse kapalı ameliyatla kist alınır ve yaklaşık bir yıl kadının kendiliğinden gebe kalması beklenir.
Fakat kadının yaşı 35’ten büyükse, yumurtalık rezervi düşükse ve kist çift taraflı yerleşmişse en doğru kısırlık tedavisi tüp bebek yöntemidir” dedi.
Çikolata kistinde hangi durumlarda tüp bebek tedavisi uygulamak gerekir?
Doğal yollarla gebelik elde edilebilmesi için temel olarak tüplerden en azından birinin tamamen açık olması gerektiğini belirten Op. Dr. Koray Altunay, “Yumurtanın rahme ulaşabilmesi için tüplerden geçmesi gerekmektedir. Tüplerden ikisi de tıkalı ise tüp bebek tedavisi uygulanarak gebelik elde edilebilmektedir.
Tüp bebek tedavisinde erkek ve kadının üreme hücreleri laboratuvar ortamında döllenip rahme yerleştirildiğinden, tüplerin açık olmasına gerek yoktur. Özellikle yaşı 35’in üzerinde, tüpleri tıkalı, çikolata kisti bulunan kadınların hiç vakit kaybetmeden tüp bebek tedavisine başvurmaları gerekmektedir” ifadelerinde bulundu.
