Zonal topraklar nelerdir?
Uzun zaman dilimleri içinde kayaçların mekanik ve fiziksel olarak parçalanması sonucu oluşan topraklar; içinde yer alan mineral ve mikroorganizmalar ile yeryüzünün en önemli parçalarından bir tanesidir. Dünyada yaşayan tüm canlılara ev sahipliği yapan ve o canlıların hayatını idame ettirmesi için gerekli olan besinlerin yetiştirildiği topraklar; tıpkı o canlılar gibi nefes alıp verirler. İçinde bulundukları iklim şartları, kayaç yapısı ve diğer çevresel etkenler sebebiyle topraklar; zonal, azonal ve introzonal olmak üzere 3 temel gruba ayrılırlar. Peki, zonal topraklar ne demek? Zonal topraklar hangileridir? Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
İklime ve bitki örtüsüne uygun olarak oluştuğu için yerel topraklar olarak da isimlendirilen zonal topraklar katmanlı bir yapıya mı sahiptir? Zonal topraklar içinde tarımsal verimliliği en fazla olan toprak hangisidir? İşte, tüm detaylar…
Zonal Topraklar
Dünyanın herhangi bir yerinde içinde bulunduğu iklim şartları ve o yörede hâkim olan bitki örtüsüne uygun olarak oluşmuş topraklara zonal topraklar adı verilmektedir. Bölgesel özelliklere uymaları sebebiyle yerel topraklar ya da klimatik toprak olarak da isimlendirilen bu toprak türü; yağış sularının kolaylıkla sızabildiği düz, düze yakın ya da hafif engebeli alanlarda meydana gelmektedir.
Zonal Topraklar Katmanlı Bir Yapıya mı Sahiptir?
Zonal topraklar; A, B ve C horizonları adı verilen farklı toprak katmanlarından meydana gelmektedir. Bu üç katmanın belirgin olduğu zonal topraklarda D katmanı ise henüz toprak oluşmamış olan ana kayayı ifade etmektedir.
Zonal toprakların A horizonu; toprağın en üst katmanı olup mineraller bakımından oldukça zengindir. Çevresel etkilerle tamamen ayrılmış olan bu katman, humus yönünden de oldukça zengindir. Tarımsal faaliyetler bu katman üzerinde yapılmaktadır.
Zonal toprakların B horizonu da yağışlar ile yıkanan A horizonundan sızan suları depolar ve bu katmanda henüz tam bir toprak oluşumu sağlanamamıştır.
Toprağın son katmanı olan C horizonu ise D horizonu adı verilen ana kayanın hemen üzerinde yer alır ve kayadan yeni kopmuş olan iri parçalardan meydana gelir. C horizonu zonal toprak oluşumunun ilk aşaması olarak ifade edilebilir.
Zonal Toprak Çeşitleri
Zonal Toprak Örnekleri Türkiye
Zonal topraklar; Türkiye’de en fazla alan kaplayan topraklar olarak dikkat çekmektedir. Bu toprak ailesinin bir üyesi olan terra-rossalar; Akdeniz, Ege Bölgesi ve Marmara’nın güneyinde, kahverengi orman toprakları; Karadeniz Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde, kahverengi ve kestane rengi topraklar; İç Anadolu, Güney Doğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde, podzoller; Batı Karadeniz’de, çernezyumlar ise Doğu Karadeniz’de ve Erzurum Kars çevresinde yer alan toprak türleri olarak öne çıkmaktadır.
