İşçi, memur ve emeklinin enflasyonla imtihanı

.png

İki ay boyunca iki toplu iş sözleşmesi süreci yaşanacak. Yaklaşık 200 bin kamu işçisinin toplu iş sözleşmesi sözleşme görüşmeleri temmuz ayında, 3 milyon memur ile 2 milyon memur emeklisinin toplu iş sözleşmesi görüşmeleri de ağustos ayında yapılacak.

TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, kamu işçilerinin ücretlerinde yapılacak artışa ilişkin işçi sendikalarının teklifini önceki hafta Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’a sundu. Selçuk, kamu işveren sendikalarına, işçi sendikalarının tekliflerinin maliyetini hesaplamaları talimatı verdi. Kamu işveren sendikaları bu çalışmayı tamamladıktan sonra karşı teklifi hazırlayacaklar. Siyasi iradenin belirleyeceği rakamlar üzerinden pazarlık görüşmeleri başlayacak.

TÜRK-İŞ, en düşük aylık brüt ücretin 3 bin 500 liraya çekilmesini ve bu ücretlere 300 lira iyileştirme yapılmasını istedi. Bu çekme ve iyileştirme işlemi yapıldıktan sonra birinci yıl altı ay için yüzde 15 oranında; sonraki 1.5 yıllık dönemde de 6 ayda bir enflasyon oranında artış ve yüzde 3 refah payı talep etti. Yüzde 3’lük refah payı, her defasında 2018 aralık ayı tüketici fiyat endeksine (TÜFE) göre hesaplanacak.

İŞÇİ ÜCRETLERİ İKİ YILDA NE OLDU?

1 Ocak 2017-31 Aralık 2018 tarihlerini kapsayan kamudaki işçi ücretlerine bir önceki toplu iş sözleşmesi döneminde önce 3 bin liranın altındaki ücretler için 90 liraya kadar iyileştirme gerçekleştirildi. Daha sonra da birinci 6 ay yüzde 7.5, 2. altı ay yüzde 5, 3 ve 4. altı ayda da yüzde 3.5’er oranında zam yapıldı. İkinci altı ayın sonundan itibaren bir önceki 6 aylık dönemdeki enflasyon farkı da ücretlere yansıtıldı.

Sonuç olarak 2006 aralık ayında 2 bin lira olan bir kamu işçisinin aylığı ocak 2019 tarihi itibarıyla 2 bin 867 liraya ulaştı. İki yıllık dönemdeki artış yüzde 43.35 olarak gerçekleşti. Bu artışta başlangıçta yapılan 90 liralık seyyanen zammın etkisi büyük oldu.

2006 aralık ayında 3 bin lira olan bir kamu işçisinin aylığı ise ocak 2019 tarihinde 4 bin 115 liraya ulaştı. İki yıllık dönemdeki artış yüzde 37.17 olarak gerçekleşti.

Aynı dönemde TÜFE’deki artış ise yüzde 34.64 oldu. TÜFE’ye göre, 2016 aralık ayındaki ücreti 3 bin lira olan işçinin refah payı 2.53 puan, 2 bin lira olan işçinin refah payı da 8.71 puan oldu. Kamu işçilerinin çoğunluğunun ücretleri enflasyonun 2.53 puan üzerinde artış kaydetti.

Bugün itibarıyla kamuda çalışan işçilerin ortalama brüt ücreti 4 bin 300 TL civarında bulunuyor. Yaklaşık 20 bin işçinin ücreti ise 3 bin 500 TL’nin altında.

ÜCRETLİLERİN GERÇEK ENFLASYONU

TÜRK-İŞ Başkanı Atalay, Bakan Selçuk’a sunduğu dosyaya, ücretlilerin gerçek enflasyonuna ilişkin bazı rakamları da koydu. Atalay, her ne kadar toplu iş sözleşmesi döneminde Türkiye genelinde gerçekleşen enflasyon yüzde 34.64 ise de dar gelirlilerin bütçesinde en büyük ağırlığı teşkil eden sebze ve meyve başta olmak üzere gıda maddeleri ile diğer bazı tüketim kalemlerinin fiyatındaki yüksek artış oranlarına dikkat çekti.

MEMUR MAAŞ ARTIŞLARI ENFLASYON KARŞISINDA NE DURUMDA?

2017 yılında memurlarla imzalanan toplu iş sözleşmesi ise 2018-2019 yıllarını kapsıyor. İki yıllık dönem için memur maaşlarına 1. 6 ayda yüzde 4, 2. 6 ayda yüzde 3.5, 3. 6 ayda yüzde 4.0, dördüncü 6 ayda da yüzde 5 oranında zam yapıldı. Ayrıca, bir önceki altı aylık dönemde gerçekleşen enflasyon farkı yansıtıldı.

Şu an itibarıyla memur maaşlarına, toplu sözleşme döneminin 3. altı aylık zammı yapılmış durumda. 2017 yılı aralık ayına göre memur maaşlarına yapılan artış toplamı yüzde 27.15 oldu. Mayıs ayı itibarıyla 2017 aralık ayından bu yana TÜFE’deki artış ise yüzde 26.30 olarak kaydedildi. Memur maaşlarındaki refah payı mayıs ayı itibarıyla sadece 0.85 puan olarak gerçekleşti. Yüzde 1’in bile altında kaldı.

Memur emeklilerinin aylıkları da memur maaşlarına paralel olarak artırılıyor. Dolayısıyla memur emekli aylıkları mayıs ayı itibarıyla son 17 aylık dönemdeki enflasyonun sadece 0.85 puan üzerinde artmış oldu.

Önceki yılın ikinci yarısındaki enflasyon farkının yanı sıra, bu yılın ilk yarısında memur maaşlarına yüzde 4 artış yapıldı. Beş aylık dönemde TÜFE artışı yüzde 4.99 olarak gerçekleşti. Çarşamba günü haziran ayı enflasyon verileri açıklanacak. Aylık enflasyon son on yılın haziran ayında 5 defa pozitif, 5 defa negatif çıktı. Geçen yılın haziran ayındaki aylık artış yüzde 2.61 oldu.

Haziran enflasyonu negatif çıkmadığı takdirde yılın ikinci yarısı için memur maaşlarına önce en az 0.99 puan enflasyon farkı, yüzde 5 de normal artış olmak üzere 5.99 oranında artış yapılacak.

SEÇİMSİZ DÖNEMDE ZOR PAZARLIK

Memurların toplu iş sözleşmesi görüşmeleri ağustos ayında başlayacak ve aynı ay içinde bitirilecek. Görüşmelerin üçüncü haftada tamamlanması bekleniyor.

İstanbul’da tekrarlanan seçimin ardından Türkiye teorik olarak dört yıllık bir seçimsiz döneme girdi. Seçimlerin olmadığı dönemlerdeki toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde işçi ve memur sendikalarının eli zayıflıyor. Sendikalar, önümüzdeki iki yıllık dönemin ücret ve maaş artışını belirlerken enflasyonun üzerinde bir refah payı elde etmeye odaklanacak.

TAŞERON İŞÇİLER NE OLACAK?

TÜRK-İŞ, geçen yıl daimi işçi kadrosuna alınan taşeron işçilerin de kamu işçileri için imzalanacak toplu iş sözleşmesi kapsamına alınmasını, KİT’ler ve belediyelerdeki taşeron işçilerin daimi işçi kadrosuna geçirilmesini talep etti. Kadroya alınan taşeron işçiler, 2020 yılına kadar 6 ayda bir sadece yüzde 4 oranında ücret artışı alacak. Değişiklik yapılmadığı takdirde kadroya alınan taşeron işçilerin ücretleri enflasyon karşısında büyük ölçüde eriyecek.