Bakır tarihi zirveye koşuyor

Citigroup, bakır fiyatlarının piyasadaki açık beklentisi ile birlikte 1 yıla kadar 8 bin dolar seviyesini görebileceği tahmininde bulundu.

Peki, bakırda neler oluyor? Bakır fiyatları neden yükseliyor? Fiyatlar nereden nereye geldi? Bu soruların yanıtlarının ardına düştük. Uluslararası piyasaları ve gelişmeleri anı anına takip eden, TOBB Türkiye Maden Meclisi Başkanı İbrahim Halil Kırşan’a sorduk. İşte soru ve yanıtları:

-Bakır fiyatları yükseliyor. Daha da yükseleceği yönünde tahminler var. Bakırda nasıl bir gelişme söz konusu?

Covid-19 salgınının dünyadaki üretimin lokomotif gücü ve en büyük hammadde tüketicisi olan Çin’den yayılmasının ve buna bağlı olarak dünya ölçeğinde ekonomide çarkların yavaşlaması altın ve gümüş hariç emtia fiyatlarında olumsuz etkiye neden olmuştu. Salgının başladığı 2019’un sonlarından 2020’nin ilk üç-dört ayında bakır başta olmak üzere kurşun, çinko, alüminyum ve nikel gibi birçok emtianın fiyatı yüzde 25-30’lara kadar geriledi.

-Yılın hemen başında bakır fiyatı ne kadardı?

Yılın başında 6 bin dolar seviyelerinde seyreden bakır fiyatları, salgında ilk dalganın yaşandığı Mart ayında 4 bin 250 dolar seviyelerine kadar inerek dip yaptı. Salgının Çin’de kontrol altına alınıp çarkların dönmesiyle beraber tedrici bir yükselme ile önce 5 bin doların üzerine çıktı. İzleyen aylarda hızlı bir yükselmeyle haziran–temmuzda 6 bin dolarların üzerine yükseldi.

-Yükselmeye devam ediyor değil mi?

Günümüzde bakır, son dokuz ayın zirvesine çıkarak Londra Metal Borsası’nda 6 bin 830 dolardan işlem görmektedir. Bakır metali böylelikle 2018 yılı Haziran ayından beri en yüksek seviyesine ulaşmıştır.

-Fiyat, daha da artar mı?

Dünyada en büyük bakır üreticileri olarak Şili, Çin, Peru, ABD, Kongo, Avustralya ve Rusya gibi ülkeler sıralanmaktadır. Uzmanlarca yapılan tahmin ve projeksiyonlara göre bakır talebindeki artışa bağlı olarak bakır üretimi 2020-2023 döneminde yıllık ortalama yüzde 5.4 oranında artış göstererek 25 milyon tona ulaşacak. Dünyada bakır rezervinin azaldığı ve hatta önümüzdeki 50 yıl içinde Şili ve ABD’deki bakır rezervlerinin biteceği yorumları da yapılmaktadır.

-Fiyatlar üzerinde krizin etkisi ne?

Bakır fiyatları özellikle kriz zamanlarında yükselmektedir. Bunun nedeni kriz dönemlerinde kağıt paraya olan güvenin azalmasıyla beraber güvenli liman olarak görülen emtialara (altın, gümüş, bakır) yönelinmektedir. Örneğin 2011 yılındaki global krizden sonra bakıra yatırım artmış ve bakır fiyatları yükselmiştir.

-Bakır, altın ve gümüşle de rekabet halinde görünüyor. Ne dersiniz?

Bakır, piyasalarda altın ve gümüşten sonra en çok işlem gören üçüncü emtia konumundadır. Londra, Şanghay ve New York borsalarında işlem gören toplam bakır stokları Kasım 2012’den beri en düşük seviyelere gerilemiştir.

Çin’de salgın kontrol altına alındıktan sonra çarkların dönmesiyle beraber pozitif sinyallerin gelmesi, Çin’li firmaların yüksek karları ile artan siparişleri ile ABD dolarının uluslararası piyasalarda diğer para birimleri karşısında değer kaybetmesi son zamanlardaki bakır fiyatlarının artışında önemli rol oynamaktadır.

Dünya üzerindeki bakır üretiminin yaklaşık yarısının Çin ekonomisi tarafından tüketildiği dikkate alınırsa bakır fiyatlarında temel etmenin Çin kaynaklı olduğu daha iyi anlaşılır. Spesifik bir örnek verecek olursak Çin’de otomobil satışlarının mayıs ayında geçen yıla göre yüzde 17 yükselmesi bu durumu gözler önüne sermektedir.

-Bu durumda, bakıra talep devam edecek. Öyle mi?

Evet, dünyada bakıra bağlı tedarik zincirindeki aksamaları da dikkate alacak olursak Covid-19 sonrası dönemde bakır talebinin güçlenerek devam etmesi beklenmektedir. Bu da bakır fiyatlarında yukarı doğru eğilimin gelecek aylarda da devam edeceğini göstermektedir.

-Teşekkür ederiz.