İşsizlik Fonu’nun varlıkları pandemi öncesine döndü
Pandemi sırasında yaklaşık 61.7 milyar lira kaynak kaybeden ve gelirleri azalan İşsizlik Fonu, bu yıl hızla toparlanmaya başladı. Şubat ayındaki depremden Türkiye'nin GSYH'sının yüzde 13'ünü oluşturan 10 il etkilenmesine rağmen fonun varlıkları 6 ayda yüzde 12.5 oranında arttı. HABERTÜRK'ten Ahmet Kıvanç İşsizlik Fonu'ndaki son gelişmeleri yazdı
İşsizlik Sigortası Fonu son 4 yılda iki büyük sınavdan geçti. 2020 yılındaki pandemi ve bu yıl şubat ayında yaşanan depremlerde fonun hem harcamaları arttı, hem de gelir kaybı yaşandı.
Pandemi öncesinde 2019 yılında 131.5 milyar liraya ulaşan fon varlıkları, 2020 yılında 103.2 milyara, 2021 yılında da 90.8 milyar liraya geriledi. 2022 yılında kayda değer şekilde toparlanan fonun varlıkları 124.3 milyar liraya yükseldi. Bu yılın ilk altı aylık döneminde de toparlanma devam etti ve fon varlıkları pandemi öncesinde 2019 yılındaki seviyenin de üzerine çıkarak 139.9 milyar liraya ulaştı.
İşçi ve işveren primlerinden oluşan fonun prim gelirleri 2022 yılında 89.1 milyar lira iken, bu yılın ilk 6 aylık döneminde 73.5 milyar liraya ulaştı. Prim gelirlerindeki artışta, asgari ücretin ocak ayında yıllık bazda 100 oranında artmasının etkisi büyük oldu.
Fonun faiz gelirlerinde geçen yıl başlayan artış ivmesi bu yılın ilk yarısında hız kesti. 2022 yılının tamamında 29.4 milyar lira olan fonun faiz gelirleri, yaşanan enflasyona rağmen ocak – haziran döneminde 16.2 milyar lira olarak gerçekleşti.
DEPREMZEDE İŞÇİLERE 1.6 MİLYAR LİRA ÖDEME
Şubat ayında meydana gelen depremden etkilenen işyerlerinde kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) devreye alındı. KÇÖ alamayan işçiler için de nakdi ücret desteği verildi. Bu kapsamda 110 bin 835 işçiye toplam 943.7 milyon lira KÇÖ verildi. Ödenek alan işçi sayısı en yüksek düzeyine 100 bin 217 kişiyle mart ayında ulaştı.
KÇÖ alma hakkı bulunmayan 80 bin 717 işçiye ise toplam 687.4 milyon lira nakdi ücret desteği verildi. İşsizlik Fonu’ndan deprem dolayısıyla yapılan toplam doğrudan harcama tutarı 1 milyar 631.1 milyon lira oldu.
Deprem nedeniyle ortaya çıkan istihdam kaybı nedeniyle fonun prim gelirleri de olumsuz etkilendi.
7.3 MİLYAR LİRA İŞSİZLİK ÖDENEĞİ
İşsizlik ödeneği alan işçi sayısı aralık ayında 424.1 bin kişi iken ocakta 460.9 bin kişiye ulaştı. Depreme rağmen izleyen aylarda ise gerileme sürecine girdi. Şubatta 446 bin, martta 435.7 bin, nisanda 392.5 bin, mayısta 361.6 bin, haziran ayında da 334.6 bin kişi oldu.
Ancak, asgari ücretteki artışın da etkisiyle kişi başına ödenen işsizlik ödeneği tutarları arttığı için 2022 yılının tamamında 9.8 milyar lira olan işsizlik ödeneği tutarı bu yılın ilk 6 aylık döneminde 7.3 milyar lira olarak gerçekleşti.
6 AYLIK HARCAMA 2022 YILINI GEÇTİ
İşsizlik Fonu’ndan bu yılın ilk 6 aylık döneminde yapılan toplam harcama tutarı 57.9 milyar lira oldu. Geçen yılın tamamındaki fon harcaması ise 55.6 milyar lira olarak gerçekleşti.
İşçilere yapılan ödemelerin yanı sıra genel sağlık sigortası primleri, damga vergisi ve işlem giderleri dahil toplam işsizlik ödeneği harcamaları 2022 yılında 12.2 milyar lira iken bu yıl 9.6 milyar lira oldu.
Aktif işgücü programlarına yapılan harcama tutarı 3.5 milyardan 5.5 milyar liraya yükseldi. İşbaşı eğitim programları için geçen yıl 10.1 milyar lira olan harcama tutarı bu yıl 20.3 milyar liraya yükseldi. Teşvik ve destek ödemeleri için harcanan para ise 28.6 milyardan 19.8 milyar liraya geriledi.
İŞÇİLERE 2002’DEN BERİ 136.1 MİLYAR TL ÖDENDİ
İşsizlik Fonu’ndan işçilere işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği, yarım çalışma ödeneği, ücret garanti fonu ödemesi ile nakdi ücret desteği dahil olmak üzere, 2002 yılından bu yana toplam 136.1 milyar lira ödeme yapıldı. Bu tutarlara ödenekten yararlanan işçiler için yapılan GSS prim ödemeleri, damga vergisi ve işlem giderleri dahil bulunuyor.
Fondan yapılan ödemelerden 7 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla 17 milyon 744 bin kişi yararlandı.
İŞSİZLİK FONU’NDAN PANDEMİDE 61.7 MİLYAR TL HARCANDI
İşsizlik Fonu’ndan, tüm dünyayı etkileyen koronavirüs salgını dolayısıyla 2020 yılı nisan ayından 2021 yılı haziran ayına kadar olan dönemde toplam 3.8 milyon işçiye kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izne çıkartılan 3.1 milyon işçiye de nakdi ücret desteği verildi.
Bu kapsamda fondan 2020’de 27.4 milyar, 2021’de ise 16 milyar lira olmak üzere toplam 43.4 milyarlık kısa çalışma ödeneği verildi. Ücretsiz izne çıkartılanlara ise nakdi ücret desteği olarak 2020’de 6.5 milyar lira, 2021 yılında da 7.3 milyar lira olmak üzere toplam 13.8 milyar lira aktarıldı. Ayrıca, pandemiden etkilenen işyerlerinin normalleşmesi için de 4.5 milyar lira destek sağlandı. Böylece, doğrudan pandemi için fondan yapılan harcama 61.7 milyar lira olarak gerçekleşti.
