Kurumlar vergisinin toplam vergi gelirindeki payı azaldı

Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın indirilmesi gerektiğini söylediği kurumlar vergisi tahsilatı 2012 yılından bu yana geriliyor. Türkiye’de kurumlar vergisi 2006 yılında yüzde 33’ten yüzde 20’ye indirildi. Kurumlar vergisi tahsilat oranı 2006 yılında tahakkuk eden verginin yüzde 89.6 düzeyindeydi. Gazete Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre 2011 yılında yüzde 76.5’e kadar gerileyen tahsilat oranı 2012’de yüzde 82.4’e çıktıktan sonra izleyen yıllarda düzenli olarak düşmeye başladı. Geçen yılın ilk 6 aylık döneminde yüzde 64.3 olan kurumlar vergisi tahsilatının tahakkuka oranı bu yılın 6 aylık döneminde yüzde 58.1’e kadar geriledi. Bu konjonktürde kurumlar vergisi oranında indirimin gündeme gelmesinin, “Zaten tahakkuk eden vergi tahsil edilemiyor, biraz indirip tahsil edilebilir hale getirelim” düşüncesinden mi kaynaklandığı sorusunu akla getiriyor.

ÖTELEME ETKİSİ

Kurumlar vergisinin toplam vergi gelirleri içindeki payı 2004’te yüzde 10.5, 2005’te yüzde 10.1 düzeyinde iken, vergi oranının indirildiği 2006 yılında bu oran yüzde 8.1’e geriledi. 2007 yılından itibaren artmaya başlayan bu oran, 2009’da yüzde 10.5’e, 2011’de yüzde 10.6’ya kadar yükseldi. Ancak 2013 yılında yüzde 8.9’a gerileyen kurumlar vergisi gelirlerinin toplam vergi içindeki payı 2015’te yüzde 8.2’yi gördükten sonra 2016’da yüzde 9.4 oldu. Oran bu yılın 6 aylık döneminde yüzde 11’e çıktıysa da bu artış, bazı vergilerin tahsilatının ötelenmesinden kaynaklandı. Türkiye’de 2009’da yüzde 7.7 olan kurumlar vergisi gelirlerinin toplam vergilere oranı 2014’te yüzde 6.4 oldu. Küresel krizin yaşandığı 2008 yılından sonra Almanya, Güney Kore, Meksika hariç OECD ülkelerinin tümünde kurumlar vergisinin milli gelirdeki payı geriledi.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyeleri arasında en yüksek Kurumlar Vergisi ABD’de uygulanıyor. Avrupa Birliği’nde pek çok ülke Türkiye’den daha yüksek kurumlar vergisi oranına sahip. BAE ise yüzde 55 oranıyla dikkat çekiyor.

KURUMLAR VERGİSİNİN % 12’Sİ KAMUDAN

Geçen yıl elde edilen 42 milyar 969 milyon liralık kurumlar vergisinin yüzde 12’sini oluşturan 5 milyar 279 milyon liralık kısmı, ilk 100’deki vergi rekortmenleri arasında yer alan kamuya ait kurumlar tarafından gerçekleştirildi. Geçen yıl Merkez Bankası 2 milyar 350 milyon liralık vergiyle Türkiye rekortmeni olurken, Ziraat Bankası 773 milyon, Vakıfbank 391 milyon, Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DH Mİ) 340 milyon lira kurumlar vergisi ödedi.

Kurumlar vergisi tahsilatının tahakkuka oranı yılın 6 ayında yüzde 58.1’e kadar geriledi.

DÜNYADA İNDİRİM YARIŞI BAŞLAYINCA GELİRDEKİ PAYI AZALDI

Maliye Bakanı Naci Ağbal. geçen hafta gazetelerin ekonomi müdürleriyle yaptığı toplantıda, yüzde 20 seviyesinde bulunan kurumlar vergisi oranlarının düşürülmesi konusunun tartışılması gerektiğini söylemiş ve ülkelerin arasındaki vergi rekabetinin önem kazandığına vurgu yapmış. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin hemen tamamında kurumlar vergisinde son yıllarda indirim dikkat çekiyor. ABD, yüzde 40’a yakın olan vergiyi yüzde 15’e çekmeyi planlıyor. Fransa yüzde 34.4’ten yüzde 20’ye çekmeyi planlıyor.

Kurumlar vergisinin toplam vergi gelirleri içindeki payı Estonya, Meksika, Slovakya hariç tüm ülkelerde küresel krizi izleyen 2009 yılından bu yana büyük bir gerileme kaydetti. ABD’de yüzde 10.0 iken yüzde 8.4’e düştü.

OECD ÜLKELERİ İÇİNDE EN DÜŞÜK 7. ÜLKE

Türkiye, 2014 yılı itibarıyla OECD üyesi 35 ülke arasında kurumlar vergisinin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya (GSYH) oranı bakımından en düşük 7. ülke durumunda. Kurumlar vergisinin GSYH’ya oranı, OECD’de ortalama yüzde 2.8 düzeyinde bulunurken, Türkiye’de bu oran yüzde 1.8 seviyesinde. Slovenya, Macaristan, Letonya, Almanya, Estonya ve Polonya Türkiye’den daha düşük kurumlar vergisi alıyor.