Uber CEO'sunun ilginç hayat yolculuğu

Şirket, Khosrowshahi'nin teklifi kabul ettiğini bugün (30 Ağustos 2017) duyurdu.

48 yaşındaki yönetici hem zorluklarla dolu hem de ilham verici bir yaşam öyküsüne sahip.

60 milyar dolar değerlemesiyle Silikon Vadisi'nin en değerli şirketinin tepe koltuğuna oturan Dara Khosrowshahi'yi kolay günler beklemiyor.

Ancak bugüne kadar yaptıklarını okuyunca, Uber yolculuğunun onun için pek de zor olmayacağını düşünebilirsiniz.

İran'da doğan Khosrowshahi, şimdi 48 yaşında ve bir ABD vatandaşı.

İran'ın önde gelen ailelerinden birinin çocuğu olarak dünyaya gelen Khosrowshahi'nin ailesi ilaç, kimyasal, gıda ve dağıtım alanında dev bir şirkete sahipti. İran Devrimi sırasında, devlet şirkete el koydu ve kamulaştırdı. Ailesi ise ülkeden kaçmak zorunda kaldı.

Burası, zengin kökleri olan bir muhitti. Hatta Rockefeller 1906'da burada bir köşk inşa ettirmişti.

9 yaşında ABD'ye gelen Dara, İranlı bir göçmendi. Ailesi New York'taki Hudson Nehri'nin batı yakasında, Manhattan'ın 40 kilometre kuzeyindeki Tarrytown adlı bir kasabaya taşındı.

Khosrowshahi ve kuzenleri, Ivy Ligi'ndeki özel bir hazırlık okulu olan Hackley School'a kayıt oldular. Bu okulun eski öğrencileri arasında George Hamilton ve petrol milyarderi Fred Koch gibi isimler yer alıyor.

Khosrowshahi, bu yılları "Büyükler için zorlu bir geçiş dönemiydi ama biz çocuklar birlikte parti veriyorduk ve çok eğleniyorduk" diyerek hatırlıyor.

Amcası Hassan Khosrowshahi, ailesi İran'dan kaçarken ABD yerine Kanada'ya gitti.

Hassan, daha sonra Best Buy tarafından satın alınan Future Shop adlı bir elektronik mağazası kurdu. Satış sonrasında ecza ve müzik lisanslaması yapan büyük bir holding kurdu.

Yani Khosrowshahi'nin ailesinde iş dünyasının temelden gelen bir yeri var. Hatta iş ve teknoloji dünyasında herkesin onu tanımasını sağlayan Expedia'dan bile eskiye dayanan bir geçmişi var.

Kardeşi Kaveh Khosrowshahi ise Allen & Co adlı yatırım bankasında yönetici direktör olarak çalışıyor. Kuzenlerinin bazıları Google'da yöneticilik yapıyor. Amir adlı kuzeni ise kurduğu Nervana adlı yapay zeka şirketini geçen yıl 400 milyon dolara Intel'e sattı.

İkiz kuzenleri Ali ve Hadi Partovi ise kurdukları startup'ı 2009'da MySpace'e 20 milyon dolara sattıktan sonra Airbnb, Dropbox, Uber, Facebook gibi şirketlere yatırım yaptılar.

İran'da ise hayat o kadar iyi gitmedi. Khosrowshahi 13 yaşındayken, babası kendi babasına bakmak için İran'a döndü ve 6 yıl ülkeden çıkışına izin verilmedi.

Ivy Ligi'ndeki Brown Üniversitesi'nde Elektrik Mühendisliğini bitiren Khosrowshahi, kariyerine finans alanında başladı. Allen & Co'da 1990'lı yıllar boyunca çalışan Khosrowshahi, şirketin meşhur Sun Valley konferansına hâlâ katılıyor.

Daha sonra USA Networks'te yönetici oldu ve ilk internetten yayın çalışmalarını başlattı.

Bu deneyiminden "Tam bir beceriksizdim. İnternetten yayınlanan içeriğin mâliyeti reklamdan gelenden daha yüksekti. Daha iyi yaptıkça daha çok kaybediyordun" şeklinde bahsediyor.

Bu açıklamanın alçakgönüllüğüne karşın, 'beceriksiz' olarak görülmedi. USA Networks ve Home Shopping'in sahibi, medya ikonu Barry Diller'ın himayesinde, adeta onun vârisiydi.

USA Networks adını InterActive Corp (IAC) olarak değiştirdi ve 2001'de Diller ve Khosrowshahi, Expedia'yı 1,3 milyar dolara Microsoft'tan satın alan anlaşmayı yaptılar.

Satın alma konusunda el sıkışıldıktan iki ay sonra, anlaşmanın şartları daha yerine gelmeden 9 Eylül 2001 olayları yaşandı. 3 bin kişinin hayatını kaybettiği trajedi, seyahat sektörünü de ciddi şekilde vurdu. Khosrowshahi o günleri şöyle anlatıyor: "Anlaşmadan çekilme şansımız vardı. Barry, 'İnsanlar yaşamaya ve seyahat etmeye devam edecekler, o yüzden çekilmiyoruz' dedi."

IAC, 2005 yılında Expedia'yı ayrı bir şirket yapıp Diller'ı başkan, Khosrowshahi'yi de CEO olarak atayana kadar IAC'nin finans ve strateji konusundaki tepe ismi olarak görev yaptı.

O günden bu yana altında Expedia'nın altında Hotels.com, Orbitz, Trivago, HomeAway, Travelocity gibi markaların yer aldığı şirketin CEO'luğunu yaptı. Geçen 12 yıl içinde, Expedia ABD'nin en büyük seyahat acentesi oldu.

Gelir, 2005 yılında 2,1 milyar dolardan 2016'da 8,7 milyar dolara yükseldi. Diller ve ailesindeki diğer 'hocaları' gibi, Khosrowshahi de bir devi yönetebilecek kapasitede.

Hisse fiyatları da bu süreçte yükseldi. Geçen yıl 109 dolar olan fiyat şimdilerde 140 doların üzerinde seyrediyor.

Expedia'nın yönetim kurulu durumdan o kadar memnundu ki, onu 2015 yılında 91 milyon dolarlık hisse ile ödüllendirdiler. Yıllık 4 milyon dolar maaşı bulunan Khosrowshahi, primler de hesaba katıldığında S&P listesine adını, 2015'in en çok kazanan yöneticisi olarak yazdırdı.

Elbette Expedia da bu hisseleri vererek akıllı bir kumar oynadı. Beş yıla yayılan hisse dağıtımı, Khosrowshahi'yi şirkette tutmak içindi. 2020'ye kadar şirkette kalsaydı ya da Expedia'nın hisse değeri 170 doları aşsaydı, daha büyük bir hisse de onun olacaktı.

Bazı kaynakların söylediğine göre, Khosrowshahi 180 milyon dolarlık bir kazancı bırakıp Uber'in başına geçti.

Elbette Uber'in de ciddi bir teklif yapmış olması muhtemel. Bugüne dek ilk yatırımcılarından bazılarını milyarder yapan şirket, Khosrowshahi'yi de milyarderler listesine sokabilir.

Khosrowshahi, rahat bir kişilik. Başkan Donald Trump'ın göçmen yasağı ve Charlottesville'deki olaylara olan tutumunu medya önünde eleştirecek cesarete sahip. Hatta defalarca Trump'ın başarısız olacağını beklediğini söyleyen tweet'ler attı.

Şirket lideri olarak ise Uber'in kurucu ortağı ve kovularak şirketten uzaklaştırılan CEO'su Travis Kalanick'in ise tam zıttı. Arkadaş canlısı, sakin ve dramdan uzak biri olarak biliniyor. Expedia'daki çalışanları ona Glassdoor üzerinde yüzde 94 kabul oyu verdiler. Yani, onu lider olarak kabul ettiklerini ve desteklediklerini gösterdiler.

Bunun dışında o tam bir teknoloji tutkunu. Hobileri arasında World of Warcraft oynamak geliyor. Ayrıca Amazon Alexa gibi sesli asistan teknolojilerinin geleceği değiştireceğini düşünüyor.

2012 yılında Sydney Shapiro ile evlendi. Çift kendilerini bilim kurgu hastası olarak tanımlıyor.

Las Vegas'ta evlenen çiftin dört çocuğu bulunuyor.