Kültürel ve doğal miraslarımız XXXVII (Sagalassos Antik Kenti)

Burdur'un Ağlasun ilçesinin 7 km kuzeyinde, Akdağ yamaçlarında denizden 1700 metre yükseklikte bulunan Sagalassos, Pisidia Bölgesi'nin Roma İmparatorluk Dönemi'nin en önemli kentiydi. Kentte bulunan yapıların büyük bir çoğunluğu Roma dönemine ait.

Sagalassos'un ilk tespiti 1706'da Fransız gezgin Paul Lucas tarafından yapıldı. Bulutların arasındaki kente girişte konutlar, aşağıda hamam, kireç ve metal fırınları, aşağı agora, çeşme ve odeon, daha yukarıda, kuzeye doğru ilerledikçe konutlar, sağ tarafta tiyatro, Neon kütüphanesi, Helenistik çeşme, seramik üretim merkezi, şehrin merkezinde yukarı agora, meclis binası, kilise, sol üst tarafta heroon, tapınak ve Cladius kapısı bulunuyor.

Sagalassoslular M.Ö 3. bin yılın sonlarında Batı ve Güney Anadolu'da yaşayan Luvi kabilelerinin bir kolu olan Pisidia halkından. Kent, M.Ö 333'te Büyük İskender tarafından ele geçirildi. Sagalassos, daha sonra Seleucid ve Attalid hakimiyetlerine girdi. M.Ö 25'te ise Galatia kralı Amyntas'ın ardından Agustus tarafından Roma İmparatorluğu topraklarına katıldı. Hadrian'ın 120'li yıllarda Sagalassos'u Pisidia imparatorluk kültünün resmi merkezi seçmesi üzerine başlayan çok daha büyük çaplı ekonomik büyüme, bir yüzyıl sürecek imar büyümesini başladı. 6'ncı yüzyılın ortasına kadar gelişmeye devam eden kent, 590'da yaşanan büyük depremde yerle bir oldu.

13'üncü yüzyıl ortalarında Selçukluların son Bizans kalelerini de ortadan kaldırmasına kadar kentin yıkıntıları arasında birkaç küçük köy ayakta kalmaya devam etti. En belirgin yapısı muhteşem Antoninler çeşmesi olan Sagalassos, İmparator Hadrian döneminde ekonomik siyasi ve sosyal anlamda en iyi dönemini yaşamıştır. Sagalassos, küçük Asya'da belki de terk edildiği günden günümüze kadar en iyi korunagelmiş antik yerleşimlerden biri.

Kazılarda ortaya çıkan 5.5 metre civarında boyu olabileceği tahmin edilen İmparator Marcus Aurelius ve İmparator Hadrian'a ait heykeller ile çıkarılan diğer eserler Burdur Müzesi'nde sergileniyor.

UNESCO'nun Dünya Miras Geçici Listesi'nde Türkiye'nin 77'si kültürel, 3'ü doğal ve 3'ü karma (Kültürel / Doğal) olmak üzere toplam 83 varlığı bulunuyor. UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme kapsamında Taraf Devletler, UNESCO Dünya Miras Listesi'ne kaydedilmesi uygun olan varlıklara ilişkin envanterlerini (geçici liste) UNESCO Dünya Miras Merkezi'ne iletmekle yükümlüdürler.

UNESCO Dünya Miras Merkezi'nce yayınlanan bu listede yer alan varlıklara ilişkin hazırlanan adaylık dosyaları Dünya Miras Komitesi'ne sunulmaktadır. Geçici Listeler hazırlanırken varlıkların Dünya Miras Komitesi'nce belirlenen kriterleri karşılama durumları ile mimari, tarihi, estetik ve kültürel, ekonomik, sosyal, sembolik ve felsefi özellikleri de dikkate alınmaktadır.

İlk kez 1994'te UNESCO Dünya Miras Merkezi'ne iletilen Geçici Listemiz 2000, 2009, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020'da güncellendi.