Fırında domates sos

Tüm sebze ve meyvelerin tanrısı hangisidir diye sorsalar ben domates derdim.

Tüm dünya mutfaklarının olmazsa olmazıdır domates.

Domates tarihi çok eskilere dayanan cennet meyvesi.

Zehirli bir meyve olarak taşlanmış, daha sonra büyücülerin kullandığı afrodizyak olarak tanınmış, yıllar içinde düşe kalka hiç pes etmeden çılgınca bir değişimden geçerek dünyanın en ünlü meyvesi (sebzesi) haline gelmiştir.

Çok karakterli bir nimetle karşı karşıyayız. Domates içinde tohum barındırdığı için bilimsel olarak bir meyvedir aslında. Geleneksel meyvelerde olan şeker oranı (fruktoz) olmadığı için belki de bir sebzedir.

Çok enteresan bir yolculuğu olan domatesle ilgili ilginç bir bilgi paylaşmak istiyorum. Eski Avrupa’da Aristokratlar bu meyveyi yedikten sonra ölüyormuş, bu yüzden adı “ Zehirli Elma “ olarak kalmış uzun bir süre. İşin aslı şuymuş ki zengin aileler sofralarında kalaylı tabaklar kullanırmış. Bu tabaklar, içeriğinde yüksek kurşun içerdiğinden domatesin asidik suyu ile birleştiğinde ölümcül bir sona sebep olurmuş. Enteresan olan fakir halk domatesi zenginler gibi yiyor ama ölmüyorlarmış! Tabi ki uzun yıllar bu bağlantıyı kuramadıklarından yıllarca domatesi suçlamışlar. Bizim topraklarımızda, Osmanlı da domatesin yeşili makbulmüş, kızardığında atılırmış. O dönemlerde kiraz kadar boyutları varmış. Zamanla aşılandıkça çeşitli türlere ve tatlara sahip olmuş.

Dalından yeni kopardığınız domatesi tattığınızda ve kokladığınızda size ne verdiğini söyleyebilirim. Bir zaman tünelindesiniz ve sizi anlık gitmek istediğiniz yere götürüyor. Çocukluğunuza… Tezgahtan alınmış kocaman bir domates ve acıkmış bir çocuk. Domatesi deliyor ve içine önce tuz sonra ekmek basıyor. Daha ihtişamlı bir sofra değil, ekmek ve kaya tuzu basılmış kokusuyla o anı dolduran bir lezzet…

Paylaşacağım reçete, mutfağınızda hayat kurtaracak çok yönlü kullanabileceğiniz bir yardımcı olacak.

Çok lezzetli bir domates sos ile yemeklerinizi çeşitlendirebilir, lezzetine lezzet katabilirsiniz. Bir domatesle yüzlerce çeşit yemek hazırlayabiliriz bunu garanti ediyorum. Sabah kahvaltısından akşam yemeğine kadar her öğünde (mümkünse mevsiminde hazırlanmış konserve) kullanabilirsiniz.

Domates yahniyi göz ardı etmeyin. Özel bir akşam yemeğinde kullanacağınız etle (Pirzola ya da kuzu kuşbaşı) 1 kilo domates enfes bir yahni çıkarabilir. Etli domatesle yapılacak domates dolması, kıyma ve pirinçle taçlanacak ve çok doyurucu, hem ana hem yardımcı yemek olacaktır. Bu yazı şu an kaleme alındığında saat 22;45 ve ben tabağımda 3 çeşit domatesle kaçamak yapıyorum.

Domates Reçeli yediniz mi?

Yolunuz Bozcaada’ya düşerse mahalle tezgahından mutlaka reçelini alıp denemenizi isterim. Masumiyet yüklü en farklı reçel deneyimine hazır olunuz.

Bol domatesli harçla yapılmamış bir lahmacun lahmacun değildir. Evde yapacağınız lahmacun ve pizzalarda gönül rahatlığı ile sosunuzu kullanabilirsiniz.

Menemensiz hafta sonu kahvaltısı kabul edilemez. Domates soslu makarnanın sosuna, saplarını ekleyip kaynatmanızı ve bunu mutlaka denemenizi istiyorum.

Fırında Domates Sos tarifi

MALZEMELER

NASIL HAZIRLANIR?

Fırını 200 derecede önceden ısıtın.

Domateslerin kabuklarını mutlaka soyun, kabaca doğrayın, fırın tepsisine yerleştirin. Sarımsakları soyun, aynı şekilde kabaca doğrayın ekleyin. Üzerlerinde sızma zeytinyağı gezdirin. Fesleğen yapraklarını elinizle parçalayın (bıçak değmeyecek) tuz ve karabiber ekledikten sonra karıştırı. Tepsinin içine yayın. 2 defne yaprağı ekledikten sonra, fırına atın. Yaklaşık 1 saat veya domatesler yumuşayıp çatlayana kadar pişirin.

Domatesleri fırından çıkardıktan sonra pürüzsüz olmasını isterseniz blender ile parçalayın ama ben bu işlemi tavsiye etmiyorum Çünkü rengini ve kıvamını değiştiriyor. Sosun biraz pütürlü ve taneli kalmasını tavsiye ederim. Dilerseniz bir çırpıcı veya bir çatal yardımı ile ezerek sosu karıştırın. Zeytinyağı ile sosu parlatın. Buzdolabında 1 hafta veya derin dondurucuda 4 ay saklayabilirsiniz.

Kullanacağınız yemeğin çeşidine göre baharatlarla tatlandırabilirsiniz.

Not: Domates göbeği saplarını ve defne yapraklarını sosun içinden almayı unutmayın

Tadınız, tuzunuz kararında olsun