En büyük öğününüz öğlen yemeği olsun

“Kahvaltıyı kral gibi, öğlen yemeğini prens gibi, akşam yemeğini fakir gibi yiyin.”

Bu sözü hepimiz biliriz.

Son yıllarda modern dünyada bu deyişin tam tersi yapılıyor. Akşam yemekleri en büyük öğünler haline geldi.

Yapılan araştırmalara göre gecenin ilerleyen saatlerinde tatlı, tuzlu, nişastalı yiyeceklere duyulan isteğin, evrimsel olduğu düşünülüyor. Nedeni ise ertesi gün vücudun ihtiyaç duyacağı yağ ve glikojeni sağlamak. Hormonlar da bir başka faktör, kortizol ve adrenalin gün ortasına düşüyor ve akşam saatlerine kadar çalışırken bu yiyeceklerden destek alıyoruz.

Çalışma saatleri ve mesai düzeni de yeme alışkanlıklarımızı belirliyor. Sağlıklı olmasından çok hızlı çözüm geliştirme ihtiyacı, zararlı alışkanlıkları beraberinde getiriyor ve uyku düzeninden yağlanmaya kadar çok sayıda etkisi ortaya çıkıyor.

Öte yandan gerçek şu ki günün en büyük yemeği akşam yemekleri olduğunda sindirim ve genel sağlık durumu etkileniyor. Vücudun doğal ve normal ritmi, geceleri yiyeceklerin sindirilememesine neden oluyor.

Akşam yemeklerini büyük öğün yaptığımızda uyku düzeni bozuluyor, asit reflüsü artıyor ve uzun süreli sindirim problemleri ortaya çıkıyor. Ayrıca vücut yağ depolamaya daha fazla eğilim gösteriyor ve yağ dokusu oluşuyor.

Obezitenin en önemli nedenlerinden biri gece yemekleri. Uzmanlar, günün son yemeğinin ikindi civarı olduğunu belirtiyorlar.

Erken akşam yemeğinin bir başka olumlu yanı ise reflüyü engellemesi. Dolu midenin ürettiği asit, uykuda sorunlara yol açıyor ve çok sayıda hastalığa açık hale getiriyor.

Öğlen yemeği kültürü

Yemek yeme kültürü değiştikçe öğlen yemekleri de imkan ve koşullara bağlı hale geldi. Çok da eski olmayan bir zaman kadar önce babaların işten, çocukların ise okuldan eve gelip öğlen yemeği yediği o günlerden sonra, hem evle iş, evle okul arasındaki mesafeler arttı, hem de iş yükü ağırlaştı. Öğlen yemeği atıştırılabilir ya da es geçilebilir hale geldi.

İşi ve okulu eve yakın olan dönemden, mesafelerin açılıp trafik gibi kontrol edilmesi zor koşullar hayatımıza girdi. Eve geliş saatleri de ilerleyince akşam yemekleri iyice geç saatlere kalmaya başladı.

Sandviç veya paketli ürünlerle geçiştirilen öğlen yemeklerinin boşluğunu ise daha büyük öğünlerden oluşan akşam yemekleri aldı. Modern insanın hayatında ikindi dediğimiz geç öğleden sonra saatleri işle ve hayat koşuşturmacasında kayboldu.

Sağlıklı yemek düzeni nasıl oluşturulur?

Pandemi döneminde insanların evlerinden hayatlarını sürdürmesi, yemek düzenlerini oldukça etkiledi. Yapılan araştırmalara göre kahvaltı 11:00 sularına kadar ilerledi. Uzmanlara göre bu durum, geç kahvaltıda ne kadar büyük öğünler ve besleyici yiyecekler tüketildiğine göre son derece olumlu. Ayrıca günün geri kalanı için de enerji sağlamaya yarıyor.

Altı çizilen nokta ise yemeklerin nasıl yendiği. Bilgisayar başında atıştırmak yerine kısa bir süreliğine de olsa sadece yemekle ilgilenilen bir süre yaratılmalı.

Öğlen yemeği bu noktada atlanmaması gereken bir aşama ki modern insan için angarya olarak algılanabiliyor. Oysa günün tüm besin ihtiyacı ve sindirimin de çalıştığı bu zaman dilimi sağlığımız açısından son derece önemli.

Öğlen yemeğini pişirmek özellikle büyük bir yük olarak görülüyor ama böyle düşünmeye gerek yok. İhtiyaç duyacağımız enerjiyi alabileceğimiz besinlerin illa yük haline gelmesi gerekmiyor. Bu sayede akşam yemeği saatinde fazla acıkmamış ve vücudun sindirimde zorlandığı saatleri daha hafif geçirmiş oluyoruz.

Bir diğer neden ise öğlen yemeği sonrasında ağırlaşmak. Modern insanın mesai süresinde bu ağırlık hissi sorunlara yol açabiliyor. Uzmanlar ise bu durumun ölen ne tüketildiği ile alakalı olduğunun altını çiziyorlar. Doğru yemekler ile ağırlık duymadan doyabiliriz.

Karbonhidrat almak, vücutta şeker dengesini korumaya yardımcı olur, ayrıca günün geri kalanı için enerji sağlayacak şekeri alabiliriz. Sebze ve sağlıklı yağların da öğlen yemeklerinde tüketilmesi tavsiye ediliyor. Günde 10 adet sebze ve meyve tüketilmeli ve bunların büyük bölümü de öğlen tercih edilirken akşamları da yine sebzelere yönelmeli.

Öğlen yemeği, günün geri kalanını daha verimli geçirmek, akşamları daha enerjik olmak ve sağlıklı bir vücut dengesini sağlamak için çok önemli. Akşam yemeği ise aile ile bir araya gelinen, hafif ve sağlıklı yemeklerin tercih edildiği birer keyif sofrası olarak düşünülmeli. Bu sayede kendimizi daha canlı hissedebiliriz.