Kültürel ve doğal miraslarımız XXXIX (Selçuklu Kervansarayları Denizli - Doğubayazıt Güzergâhı)
Anadolu'daki kervansaraylar ve hanlar dönemlerinde ticaretin gelişmesini sağlamasının yanı sıra kültür gelişimde de önemli rol oynadı. Ülkemizin sınırları dışında Asya'ya da uzanan bu güzergah üzerinde yer alan kervansaray ve hanlar Denizli - Doğubayazıt kervan yolu örneklenerek UNESCO Dünya Miras Listesi'ne aday gösterildi
Kervansaraylar, ilk kez M.Ö 5'inci yüzyılın başlarında doğru Ahameniş İmparatorluğu tarafından yaptırıldı. Önceleri askeri savunma için düşünülmüş, zamanla artan ticaret ve dini ihtiyaçları karşılaması için genişletildi.
Anadolu'daki kervansaraylar ve hanlar sadece ticaret için değil kültür için de oldukça önemli yapılardı. Orta Asya'daki göçebe Türk boylarının geleneksel yaşam biçiminden esinlenerek Selçuklu dönemi kültür ve mimarisinde önemli bir yer tutmuş olan kervansaraylar ve hanlar en çok bu dönemde çeşitlenmiş ve Anadolu mimarisini de etkiledi. Selçuklu döneminde ticari yol ağı üzerinde kervanların akşamları güvenli bir şekilde konaklamaları ve ihtiyaçlarını görmeleri için sultan hanı da denilen kervansaraylar yapılmıştır. Büyük ticaret yolları üzerinde kurulmuş olan
Selçuklu kervansaraylarının aralarındaki uzaklıklar, deve yürüyüşü ile günde dokuz saat, yani 40 kilometre esas tutularak saptanmıştır.
Çevrelerindeki yüksek duvarlarla korunan ve barış zamanlarında pazaryeri olarak da iş gören bu kervansaraylar savaşta kale olarak da kullanılırdı. Selçuklu kervansarayları üç genel tipe uygun olarak yapılmışlardır. Bunlar, yazlık denilen avlulu, kışlık denilen kapalı ve her iki türün birleştirilmesinden oluşan karma tiplerdir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde şehirlerdeki hanlar ticaret ve konaklamak için yapılmış gelir getirici vakıf yapılar olarak kullanıldı.
Güzergahta yer alan han ve kervansaraylar;
* Akhan
* Pınarbaşı Han
* Eğridir Han
* Pınarpazarı Hanı
* Kantarcı Han
* Obruk Han
* Oklu Han
* Sultan Han
* Akhan
* Ağzıkarahan
* Sünnetli Han
* Sikre Han
* Ertokuş Han
* Kireli Han
* Elikesik Han
* Kavak Han
* Kuruçeşme Han
* Altınapa Han
* Sadettin Han
* Zincirli Han
* Akbaş Han
* Öresin Han
* Han Camisi
* Sultan Han
* Şahruk Köprüsü Han
* Lala Kervansarayı
* Gedik Han
* Latif Han
* Mugar Han
* Cibci Han
* Pervane Han
* Kargı Han
* Köprüköyü Hanı
* Mamahatun Kervansarayı
* Hacı Bekir Han
UNESCO'nun Dünya Miras Geçici Listesi'nde Türkiye'nin 77'si kültürel, 3'ü doğal ve 3'ü karma (Kültürel / Doğal) olmak üzere toplam 83 varlığı bulunuyor. UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme kapsamında Taraf Devletler, UNESCO Dünya Miras Listesi'ne kaydedilmesi uygun olan varlıklara ilişkin envanterlerini (geçici liste) UNESCO Dünya Miras Merkezi'ne iletmekle yükümlüdürler.
UNESCO Dünya Miras Merkezi'nce yayınlanan bu listede yer alan varlıklara ilişkin hazırlanan adaylık dosyaları Dünya Miras Komitesi'ne sunulmaktadır. Geçici Listeler hazırlanırken varlıkların Dünya Miras Komitesi'nce belirlenen kriterleri karşılama durumları ile mimari, tarihi, estetik ve kültürel, ekonomik, sosyal, sembolik ve felsefi özellikleri de dikkate alınmaktadır.
İlk kez 1994'te UNESCO Dünya Miras Merkezi'ne iletilen Geçici Listemiz 2000, 2009, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020'da güncellendi.
