KATEGORİLER

Yazının devamını okumak için tıklayınız...

TÜİK

Türkiye İstatistik Kurumu;

Resmi istatistiklerin üretimine ve organizasyonuna ilişkin temel ilkeleri ve standartları belirlemek; ülkenin ihtiyaç duyduğu alanlarda veri ve bilgilerin derlenmesini, değerlendirilmesini, gerekli istatistiklerin üretilmesini, yayımlanmasını, dağıtımını ve Resmi İstatistik Programında istatistik sürecine dâhil kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamaktadır.

İstatistik başlangıçta teknik bir disiplin olarak ele alınırken günümüzde bir bilim dalı olarak kendini kabul ettirmiş, ulusal ve uluslararası boyutta gelişmelerin temelini oluşturmuştur. Bilgi çağı olarak adlandırılan gelişmeler istatistiği evrensel bir konuşma dili konumuna getirmiştir.

Günümüzde ulusal ve uluslararası sosyal ve ekonomik gelişme hedeflerinin belirlenmesi ve bu hedeflerin başarısı güncel, güvenilir istatistiklerle sağlanmaktadır. Doğru bilgi, doğru yorum ve doğru karar sürecinde araştırmacılar, politikacılar, karar alıcılar ve tüm bireyler çalışmalarında istatistiki bilgileri etkin olarak kullanmaktadırlar.

İlk çağda bile insanlar bazı toplu olayları belirleme ihtiyacı duymuşlardır. Devletlerin kurulması ile birlikte insanlar sınır belirleme, vergi toplama, toprak dağılımına yönelik amaçlarla kayıt tutmaya başlamışlardır. Büyük bir coğrafyada, farklı ırklar, diller, dinler ve kültürler üzerindeki hakimiyetin devam ettirilmesinin koşullarından birisi şüphesiz kayıt sistemlerinin iyi olmasından kaynaklanmıştır.

CUMHURİYET ÖNCESİ

Orta Asya’da büyük uygarlıklar kuran Türk toplumları tarafından, Hindistan, Çin ve İran'da  bilgiye önem verilmiş, İlhanlılar ve Selçuklular döneminde nüfus sayımı çalışmaları yapılmıştır. Osmanlı yönetimince, kuruluş döneminden itibaren geliştirilen idari gelenekler arasında "kayıt sistemleri" de önemsenmiştir. Devlet organları içerisinde yer alan kurumlar tarafından idari ve mali fonksiyonlar yerine getirilirken; ayrıntılı, düzenli, sistematik yapıda belge ve defterlerle derlenmiştir. Ancak bu bilgiler istatistik değerlendirme amaçlı olmayıp, devletin idari ve mali fonksiyonlarının birer yan ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Günümüzde bu bilgileri istatistik amaçlı olarak değerlendirebilmek için yoğun çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Tarım ve araziye ait bilgi toplamak amacıyla 1326-1360 ve 1360-1389 yılları arasında toprak ve nüfus sayımları yapılmıştır. 1389 yılında kurulan "Defterhaneler"e ait kayıtlar kısmen de olsa istatistik ihtiva etmektedir. Kanuni Sultan Süleyman genel bir sayım yapılması için çalışmalar başlatmış, bu sayımın her yüzyılda bir tekrarlanmasına ilişkin maddenin Kanunname'de yer almasını sağlamıştır.

Osmanlı yönetiminin modern istatistiki bilgi ve yöntemlerden yararlanma çabaları 19. yüzyılda reform süreci ile başlamıştır. 1830 tarihli nüfus sayımı bunun ilk örneğidir. Tanzimat reformları sonucu merkeziyetçi yapıyı geliştiren Osmanlı yönetimi; eğitim, sağlık, haberleşme, ulaşım vb. alanlarda sorumluluklarını artırmış, dolayısıyla toplum hakkında daha sağlıklı ölçülebilir nitelikte bilgilere ihtiyaç duymuştur.

19. Yüzyılın ilk yıllarından itibaren, merkezi sisteme dayalı olarak, merkez ve taşrada istatistik büroları açılmış, çalışmaları takip ve kontrol etmek üzere merkezi bir organ kurulmuştur. 1891'de yürürlüğe giren "Bab-ı Ali İstatistik Encümeni Nizamnamesi" uyarınca Bab-ı Ali'de kurulan Merkezi İstatistik Encümeni ile istatistik hizmetleri kanuni bir esasa bağlanmıştır. 1918 yılında çıkarılan yeni bir kanunla istatistik faaliyetleri Sadaret'e bağlı İstatistik Müdüriyeti Umumiyesi bünyesinde toplanmış, uygulaması bir yıl devam ettikten sonra yürürlükten kaldırılmıştır. Önceki sistem Cumhuriyet dönemine kadar devam etmiştir.

CUMHURİYET DÖNEMİ 

1926 "Merkezi İstatistik Dairesi" kurulmuştur.

1930 1554 Sayılı Kanun ile "İstatistik Umum Müdürlüğü" adını almıştır.

1933 2203 Sayılı Kanun ile "İstatistik Umum Müdürlüğü"; görevlerini Umum Müdürü, Müşavirlik, Muavinlik ve 10 Şube ile sürdürmüştür.

1939 3656 Sayılı Kanun ile "Taşra Mıntıka Teşkilatı" ve "Fiyat İstatistikleri Müdürlüğü"nün teşkilata dahil edilmesi karara bağlanmıştır.

1945 Kurumun adı "İstatistik Genel Müdürlüğü" olarak değiştirilmiştir.

1950 5629 Sayılı Kanun ile 3656 ve 4644 Sayılı Kanunlardaki bazı kadrolar kaldırılarak yeni kadrolar ve yeni faaliyetlerin başlaması öngörülmüş, "Tetkik ve Araştırma Dairesi" kurulmuştur.

1952 "İstatistik Umum Müdürlüğü" adını tekrar almıştır.

1955 6534 Sayılı Kanun ile Genel Nüfus, Genel Tarım ve Genel İşyeri Sayımlarının hangi yıllarda yapılacağına dair hükümler getirilmiştir.

1960 "İstatistik Genel Müdürlüğü" olarak kurum adı tekrar değiştirilmiştir.

1962 Devlet Planlama Teşkilatının kurulması kararı ile birlikte 53 Sayılı Kanunla kurumda, "Devlet İstatistik Enstitüsü" adı altında yeni bir organizasyon kurulmuştur.

1984 219 Sayılı "DİE Başkanlığı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname" ile teşkilat yeniden yapılandırılmıştır.

1989-90 357, 367 ve 403 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile değişiklikler yapılarak yeni düzenlemeler yapılmıştır.

2005 5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanunu ile "Türkiye İstatistik Kurumu" kurulmuştur. Türkiye İstatistik Kurumu; İstatistik Konseyi ve Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı'ndan oluşmuştur.

Tüi̇k Haberleri

  • Yaşlı nüfus oranı yüzde 9.9’a yükseldi

    Gündem, 17 Mart 2023

    Yaşlı nüfus oranı yüzde 9.9’a yükseldi

    TÜİK 2022 yılına ilişkin ‘İstatistiklerle Yaşlılar’ raporunu yayımladı. Buna göre yaşlı nüfus olarak kabul edilen 65 ve daha yukarı yaştaki nüfus, 2017 yılında 6 milyon 895 bin 385 kişi iken son beş yılda yüzde 22.6 artarak 2022 yılında 8 milyon 451 bin 669 kişiye ulaştı.

  • Konut satışları şubatta düştü

    Gündem, 15 Mart 2023

    Konut satışları şubatta düştü

    TÜİK şubat ayına ilişkin konut satış verilerini açıkladı. Buna göre Türkiye genelinde konut satışları Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18 azalarak 80 bin 31 oldu. Bu, Mayıs 2021'den bu yana en düşük aylık satış rakamı oldu

  • Ocak 2023 işgücü istatistikleri

    Gündem, 10 Mart 2023

    Ocak 2023 işgücü istatistikleri

    TÜİK verilerine göre; ocak ayında mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı yüzde 9,7 seviyesinde gerçekleşti. Aylık olarak 5 ay sonra yeniden tek hane görüldü. Geniş tanımlı işsizlik yüzde 21.9 ile 6 ayın zirvesini gördü.

    Rakamlarla Türkiye’de kadın olmak

    Gündem, 08 Mart 2023

    Rakamlarla Türkiye’de kadın olmak

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılı İstatistiklerle Kadın verisini paylaştı. İstatistiklere göre 42 milyon 575 bin 441 kadın, Türkiye nüfusunun %49.9’unu oluşturuyor, kadınların istihdamdaki oranı ise erkeklerin yarısından daha az.

    TÜİK paylaştı... İşte istatistiklerle kadın!

    Yaşam, 06 Mart 2023

    TÜİK paylaştı... İşte istatistiklerle kadın!

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılı İstatistiklerle Kadın verisini paylaştı. İstatistiklere göre kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından daha az olduğu görüldü. Bunun yanında ev işleri cinsiyete göre incelendiğinde, ev işlerini genellikle kadınların üstlendiği görüldü

  • Şubat ayı enflasyon verileri

    Gündem, 03 Mart 2023

    Şubat ayı enflasyon verileri

    TÜİK şubat ayı enflasyon verilerini açıkladı. Buna göre şubatta Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) şubatta bir önceki aya göre yüzde 3.15, yıllık olarak ise yüzde 55.18 yükseldi.

  • Dış ticaret istatistikleri-Ocak 2023

    Gündem, 27 Şubat 2023

    Dış ticaret istatistikleri-Ocak 2023

    TÜİK ocak ayına ilişkin dış ticaret istatistiklerini yayınladı. Buna göre ihracat ocakta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10.3 artarak 19 milyar 369 milyon dolar, ithalat ise 20.7'lik yükselişle 33 milyar 606 milyon dolara çıktı. Ocak ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 38.4 artarak 14 milyar 237 milyon dolara yükseldi. Böylece ocakta tarihin en yüksek aylık dış ticaret açığı verilmiş oldu.

  • Evlenme ve boşanma istatistikleri-2022

    Gündem, 24 Şubat 2023

    Evlenme ve boşanma istatistikleri-2022

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılına ait evlenme ve boşanma istatistiklerini paylaştı. Evlenen çiftlerin sayısı 2021 yılında 563 bin 140 iken 2022 yılında 574 bin 358 oldu. 2021 yılında 175 bin 779 kişi boşanırken 2022 yılında 180 bin 954 kişi hayatlarını ayırdı.

    TÜİK evlenme ve boşanma istatistiklerini açıkladı

    Yaşam, 24 Şubat 2023

    TÜİK evlenme ve boşanma istatistiklerini açıkladı

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılına ait evlenme ve boşanma istatistiklerini paylaştı. Evlenen çiftlerin sayısı 2021 yılında 563 bin 140 iken 2022 yılında 574 bin 358 oldu. 2021 yılında 175 bin 779 kişi boşanırken 2022 yılında 180 bin 954 kişi hayatlarını ayırdı

    TÜİK 2020 ve 2021 yılı ölüm istatistiklerini duyurdu

    Gündem, 23 Şubat 2023

    TÜİK 2020 ve 2021 yılı ölüm istatistiklerini duyurdu

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ölüm istatistiklerini açıkladı. 2019 yılında 435 bin kişi ölürken, koronavirüs pandemisinin etkili olduğu 2020 yılında 507 bin 938 ve 2021 yılında 565 bin 594 kişi hayatını kaybetti. Ölen kişilerin 2020 yılında yüzde 56'sını erkekler, yüzde 44'ünü kadınlar oluştururken 2021 yılında ölen kişilerin yüzde 54,6'sını erkekler, yüzde 45,4'ünü kadınlar oluşturdu. Bin kişi başına düşen ölüm sayısını ifade eden kaba ölüm hızı, 2020 yılında binde 6,1 iken 2021 yılında binde 6,7 oldu.

  • TÜİK 2020 ve 2021 yılı ölüm istatistiklerini duyurdu

    Gündem, 23 Şubat 2023

    TÜİK 2020 ve 2021 yılı ölüm istatistiklerini duyurdu

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ölüm istatistiklerini açıkladı. 2019 yılında 435 bin kişi ölürken, koronavirüs pandemisinin etkili olduğu 2020 yılında 507 bin 938 ve 2021 yılında 565 bin 594 kişi hayatını kaybetti.

  • 2022'nin son çeyreğinde işsiz sayısı 148 bin arttı

    Gündem, 17 Şubat 2023

    2022'nin son çeyreğinde işsiz sayısı 148 bin arttı

    TÜİK 2022 4. çeyrek Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarını yayımladı. TÜİK verilerine göre işsiz sayısı 2022 yılı 4. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 148 bin kişi artarak 3 milyon 583 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0.2 puanlık artış ile yüzde 10.2'ye çıktı.

  • ‘Yaşamımdan mutluyum’ diyenler artıyor

    Gündem, 17 Şubat 2023

    ‘Yaşamımdan mutluyum’ diyenler artıyor

    TÜİK, 2022 yılına ait ‘Yaşam Memnuniyeti Araştırması’nın sonuçlarını yayımladı. Araştırmaya göre; Türkiye’de ‘mutlu’ olduğunu söyleyen 18 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı 2021 yılında yüzde 49.3 iken yüzde 0.4’lük artışla 2022 yılında yüzde 49.7 oldu. ‘Mutsuzum’ diyen bireylerin oranı ise 2021 yılında %16.6 iken yüzde 0.7 düşüşle 2022 yılında yüzde 15.9 oldu.

    Deprem bölgesinin nüfusu 15.2 milyon

    İş-Yaşam, 08 Şubat 2023

    Deprem bölgesinin nüfusu 15.2 milyon

    Türkiye İstatistik Kurumu dün 2022 yılı itibarıyla Türkiye’nin nüfusunu 85 milyon 279 bin 553 kişi olarak açıkladı. Depremden etkilenen 10 ilin nüfusu ise 13 milyon 421 bin 699 kişi oldu. Her 6 kişiden 1’i deprem bölgesinde yaşıyor. Deprem bölgesinde yaşayan Suriyelilerin sayısı ise 1 milyon 730 bin 491 kişiye ulaşıyor. Suriyeliler ile birlikte depremden etkilenenlerin sayısı 15.2 milyonu buluyor

    Ocakta aylık enflasyon 9 ayın zirvesine çıktı

    Gündem, 03 Şubat 2023

    Ocakta aylık enflasyon 9 ayın zirvesine çıktı

    TÜİK verilerine göre tüketici fiyatları ocak ayında yıllık yüzde 57.68, aylık olarak ise yüzde 6.65 yükseldi. Beklenti yıllık enflasyonun yüzde 53.2 gelmesi yönündeydi. Ocak ayında zincir marketlerin fiyat sabitleme kampanyaları gündemden düşmezken aylık enflasyon 9 ayın zirvesine çıktı.

  • Turizm gelirinde rekor kırıldı

    Gündem, 31 Ocak 2023

    Turizm gelirinde rekor kırıldı

    Türkiye İstatistik Kurumu, turizmde Ekim-Aralık ve yıllık rakamları açıkladı. Turizm geliri 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 53.4 artarak 46 milyar 284 milyon 907 bin dolar oldu. 2022 aralık ayında güncellenen son rakam olan 46 milyar dolar gelir hedefi yakalanmış oldu. Turizm gelirinde rekor kırıldı.

  • Rakamlarla aile yapımız

    Gündem, 21 Ocak 2023

    Rakamlarla aile yapımız

    Türkiye İstatistik Kurumu’nun “Türkiye Aile Yapısı Araştırması” sonuçlarına göre aile yaşantımızın istatistikleri. Evin badana/boyası hariç evdeki tüm işler genellikle bir hanehalkı ferdi tarafından üstleniliyor. Boşanmış erkeklere ve kadınlara göre en önemli boşanma nedeni eşlerinin sorumsuz ve ilgisiz davranması. Kadının çalışması ve sosyal hayata katkı sağlamasının değerli olduğunu düşünenlerin oranı %82,6 iken kadının asli görevinin çocuk bakımı ve ev işleri olduğunu düşünenlerin oranı ise %35,8.

  • Aralık ayı konut satış rakamları

    Gündem, 17 Ocak 2023

    Aralık ayı konut satış rakamları

    Konut satışları 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,4 azalarak 1 milyon 485 bin 622 olarak gerçekleşti. Yabancılara yapılan konut satışları 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 15,2 artarak 67 bin 490 oldu. 2022 yılında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 4,5 oldu. 2022 yılında yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 24 bin 953 konut satışı ile İstanbul aldı. İstanbul'u sırasıyla 21 bin 860 konut satışı ile Antalya, 4 bin 316 konut satışı ile Mersin izledi. En çok satış Rusya vatandaşlarına yapıldı

    Süt üretiminde düşüş var

    Gündem, 13 Ocak 2023

    Süt üretiminde düşüş var

    Türkiye İstatistik Kurumu, kasım ayına ilişkin süt ve süt ürünleri üretimi verilerini açıkladı. Ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü miktarı, kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.1 azaldı ve 718 bin 166 ton oldu, Şubat 2017’deki 702 bin 784 tondan bu yana en düşük rakam olarak gerçekleşti.