Etrafınızda 'sosyal vampir' var mı?
Çoğumuz vampir dizilerini izlemekten, kitaplarını okumaktan keyif alıyoruz. Peki kurgusal karakterlerin aksine etrafımızda hiç "kanımızı emen sosyal vampirlerin" olduğunu düşündünüz mü?
Çoğumuz Amerikan filmlerinden, Netflix'te bizi içine çeken vampir dizilerini izlemekten keyif alıyoruz. Bram Stoker'in yarattığı Dracula karakteri ya da bir dönem kimsenin elinden düşürmediği Alacakaranlık serisinin filmlerindeki Edward Cullen gibi "kan emici" karakterleri zevkle izliyoruz.
Peki ekranda gördüğümüz ya da kitaplardan okuduğumuz vampirlerin aksine kişisel yaşamımızda "kan emici" sosyal vampirlerle bir arada olduğumuzu hiç düşündünüz mü?
İnsan doğası gereği sosyal bir varlık, Aristoteles insanı "sosyal bir hayvan" olarak tanımlıyor. Toplum dışında yaşamamız bir hayli zor; hayatta kalabilmek, gelişmek, kendimizi iyi hissetmek için sosyalleşmeye ihtiyacımız var. Ve doğal olarak kendimizi iyi hissetmek için bize iyi gelen insanlarla çalışmak, sıcaklık ve samimiyetin eksik olmadığı arkadaşlıklar, ilişkiler kurmak istiyoruz. Birçoğumuz hayatımızın pek çok noktasında bize enerji verecek ve her şeyden önce söylediklerimizi dinleyen kişileri arıyoruz.
Tüm bunları çok iyi bilmemize rağmen bizi olumsuz etkileyen "sosyal vampirleri" hayatımızdan çıkarmakta zorlanıyoruz. Özellikle pandemi sonrasında iletişime ve sosyalleşmeye olan hasretimizle bunu telafi etmek için yanlış kararlar vermiş olmamız da yüksek bir ihtimal.
Aslında hepimiz sosyal vampirleri tanıyoruz; okullarda şikayetlerine destek arayan veliler, her zaman aşk hayatı hakkında konuşmak isteyen ama asla size soru sormayan arkadaşlar, sürekli bir şeylerden şikayet eden insanlar...
How to Deal with Difficult People (Zor İnsanlarla Nasıl Başa Çıkılır) kitabının yazarı Gill Hasson, bu kavramı "Bu insanlar gerçekten vampirlere benziyor. Dişlerini size geçiriyorlar ve bırakmıyorlar. Enerjinizi doğrudan sizden alıyorlar. Muhtaç, talepkar ve olumsuzlar. Gece gündüz size telefon edip mesaj atıyorlar. Zamanınızı, enerjinizi ve dikkatinizi istiyorlar. Ancak onlara tavsiye vermeye çalıştığınızda sizi dinlemiyorlar" sözleriyle açıklıyor.
Sosyal vampirler sizin anlattıklarınıza kulaklarını tıkayan, lafınızı ağzınıza tıkan kendileri hakkında saatlerce konuşabilecek insanlar. Bu kişilerle yapılan görüşmeler sonrasında sosyal ve duygusal olarak bitkin hissedebiliriz.
Stylist'e konuşan Beingwell Yaşam Koçu Grace McMahon, "sosyal vampirler" için şu tanımı kullanıyor: "Birlikte vakit geçirdiğimizde enerjimizi emen insanlar. Bu, duygusal olarak fiziksel olarak veya sosyal olarak insanı yoran bir durum. Bir sosyal vampirle buluştuktan sonra kendinizi tamamen bitkin hissetmeniz olası"
McMahon, bu kişilerle yapılan görüşmelerin ardından kendimizi daha sinirli ve hatta endişeli hissedebileceğimizi söylüyor.
McMahon birçok sosyal vampirin "oldukça benmerkezci" olduğunu söylüyor, ancak bunun yanında bu kişilerin kendilerine ve kendi yaptıklarında odaklanma eğiliminde oldukları için sizin hakkınızda soru sormayı unuttuklarını vurguluyor.
McMahon'a göre, "Sosyal vampirlerin tümü davranışlarının nasıl karşılandığının farkında değil, bu yüzden onların kötü niyetli olduğu söylenemez. Kendi hikayelerine kapılmış olmaları ya da başkalarıyla ilişki kurmakta zorlandıkları ve böylece kendi deneyimleri hakkında konuşmayı daha kolay bulduklarının bir işareti olabilir."
Peki, etrafımızda böyle insanlar varsa ve bu kişilerle yakın bir iletişim içindeysek ne yapmamız gerekir?
Sınırlarımızı her durumda korumak, özellikle de ilişkilerimizde bir çerçeve çizmek her daim önemlidir. Birçoğumuz başka birini üzmekten korktuğumuz için sınırlar konusunda tereddüt edebiliyoruz, ancak gerçekte kendimizi korumamız için sınırlara ihtiyaç duyduğumuzu da biliyoruz.
McMahon, "Bu insanlarla görüşme öncesinde bir sınır koymaya çalışın. Yoğun olduğunuz bu nedenle çok uzun süre kalamayacağınızı söylemeyi deneyebilirsiniz, veya görüşme öncesinde bir ve iki saatliğine kahve içmek için vaktiniz olduğunu söyleyebilirsiniz. Böylece onlar da ne zaman gideceğinizi bildikleri için kendilerini kötü hissetmezler."
Gill Hasson, The Ethicalist'e yaptığı açıklamada, "Bir sosyal vampirle vakit geçireceğinizi biliyorsanız, sonrasında kendinize küçük bir hediye planlayın" önerisinde bulunuyor.
Gill, ayrıca "Bu arkadaşınız ya da tanıdığınız kişinin olumlu yönlerini arayın. Ondan haber alamazsanız korkabileceğinizi düşünün. Onun hangi konuda iyi olduğunu düşünün. Örneğin çocuklarıyla veya evcil hayvanlarıyla çok iyi anlaşabilir, buna odaklanın" diyor.
McMahon son olarak, "Eğer bir sosyal vampir, her karşılaştığınızda, sizi yok sayarak tüketiyorsa o zaman bir ara vermenin zamanı gelmiştir. Birisinin üzerinizde böyle bir etkisi varsa ona bağlı kalmaktan kaçının. Daha sonra bunun için kendine teşekkür edeceksin." ifadelerini kullanıyor.